KAZA VE HASTALIK SONRASI ORTAYA ÇIKAN DAVRANIŞ BOZUKLUKLARI TEDAVİ EDİLİYOR!
Medipol Üniversitesi, kafa travmaları tedavisinde öncü bir çalışmaya imza atıyor. Beyni etkileyen kaza ve nörolojik hastalıklar sonrası ortaya çıkan zihinsel ve davranışsal bozuklukların tedavi edildiği “Bilişsel Rehabilitasyon Polikliniği”nin ardından “Bilişsel Rehabilitasyon Yüksek Lisans Programı” da eğitim-öğretim faaliyetlerine başladı. Yetiştirilecek uzmanlar, kafa travması geçirmiş kişilere tedavi, terapi ve eğitim hizmeti verecek.
Bayram tatilleri gibi zamanlarda trafik kazaları sıklıkla yaşanıyor. Pek çok can kaybının yanı sıra hayatta kalmış olsa da çeşitli hasarlar edinmiş çok sayıda insan bayramı sevinç yerine kederle geçiriyor. Trafik kazalarından sonra en fazla karşılaşılan hasarlar kafa travmaları. Çeşitli nörolojik ve psikolojik sorunlara sebep olan kafa travmalarının rehabilitasyonuna yönelik çalışmalar tüm dünyada yaygın olarak sürdürülüyor. Günümüzde İngiltere başta olmak üzere Avrupa’nın pek çok ülkesinde ve ABD’de kafa travması yaşayan hastalara bütüncül bir yaklaşımla tedavi, terapi, eğitim şeklinde hizmet veren merkezler bulunuyor. Ülkemizde ise bu alanda ciddi bir boşluk bulunuyor. Uygulama yapacak ve uzman yetiştirecek hiçbir merkez ya da bir eğitim müfredatı bulunmuyor.
ZİHNİN HASARLI KISMI BELİRLENİYOR
Medipol Üniversitesi Hastanesi bünyesinde açılan “Bilişsel Rehabilitasyon Polikliniği” tam da bu ihtiyaca cevap vermek üzere kurgulandı. Polikliniğe başvuran hasta, önce nöropsikometrik testler ve uzman muayeneleriyle hasarlı zihinsel işlevlerinin belirlenmesi ve rehabilitasyon sürecinin planlanması için değerlendiriliyor. Ardından uzman eşliğinde haftalık ya da daha sık seanslar halinde ihtiyacı olan rehabilitasyon programına alınıyor. Aile ile de görüşülerek hastanın evde yapacağı egzersizler ve ödevler programa ekleniyor. Bilimsel araştırmalar da yapan poliklinik, bu noktada “Nöropsikoloji Laboratuvarı” ve “Klinik Elektrofizyoloji ve Nöromodülasyon Laboratuvarı”ndan destek alıyor. Hastanın ihtiyacına göre bilgisayarlı egzersiz programları, ilaç ve psikoterapi programları ya da transkranial uyarım (TMS), direkt kranial uyarım (dCS) gibi nöromodülasyon teknikleri de uygulanıyor. Tedavi süreci birkaç haftadan birkaç aya kadar uzayabiliyor.
HANOĞLU: BİLİŞSEL REHABİLİTASYON ÖNEMLİ BİR FIRSAT
Davranışları etkileyen ve bireyleri saldırgan hale getirebilen kafa travmaları ciddiyetle ele alınması gereken bir durum. Pek çok aile, yaşanan sıkıntılar karşısında ne yapacağını bilemez halde. Medipol Üniversitesi Hastanesi Bilişsel Rehabilitasyon Polikliniği Uzmanlarından Prof. Dr. Lütfü Hanoğlu’nun verdiği bilgilere göre kafa travması geçirenlerin yaşam kalitesini artırmak mümkün. Hanoğlu bu noktada şu bilgileri veriyor: “Beynin özellikle frontal lob denilen yargılama ve karar verme ile ilişkili bölgelerini etkileyen kafa travmaları, kişinin kendini kontrol edebilme davranışını etkileyebiliyor. Bireyler, oluşan beyin hasarı nedeniyle eğitim, iş ve toplumsal yaşamlarında ciddi sorunlar yaşıyor ve yalnız kalıyor. Bu insanlar için bilişsel rehabilitasyon çok önemli bir fırsat sunuyor. Bilişsel rehabilitasyonun alanı kafa travmaları ile de sınırlı değil. Beyin hasarına yol açan ve ardından akli melekeleri ve davranışları etkileyen her türlü hastalık ve durum, örneğin beyin felci (inme), kalp durması sonrası ortaya çıkan akli melekelerde kayıplar, epilepsi, tümör, nörodejeneratif ve diğer nörolojik hastalıkların ardından ortaya çıkan bilişsel/akli melekelerdeki eksiklik ve hasarlar sonrasında beynin kaybolan fonksiyonlarını tekrar kazanmak noktasında çalışmalar yürütüyoruz.”
TÜRKİYE’NİN İLK BİLİŞSEL REHABİLİTASYON YÜKSEK LİSANS PROGRAMI
Bilişsel Rehabilitasyon Polikliniği’nin yanı sıra 2015 yılı sonunda bilişsel rehabilitasyon eğitimi vermek üzere Türkiye’de ilk defa Medipol Üniversitesince “Bilişsel Rehabilitasyon Yüksek Lisans Programı” açıldı. Nöroloji, psikoloji, fizyoterapi, ergoterapi, dil ve konuşma bozuklukları vb. gibi pek çok disiplinden uzman öğretim üyesinin denetiminde geçen yıl Eylül ayından itibaren uzmanlar yetiştirilmeye başlandı.
Bilişsel Rehabilitasyon Nedir?
Nörolojik hasarları takiben ortaya çıkan dikkat, yürütücü işlevler, bellek, dil, görsel algı-yapılandırma vb. gibi alanlarda ortaya çıkan bilişsel işlevlerdeki bozulmaları düzeltmeye veya azaltmaya, hastanın kaybolan işlevsellik ve uyumunu yeniden yapılandırmaya yönelik çalışmalara “bilişsel rehabilitasyon” adı veriliyor. Bilişsel rehabilitasyon doğası gereği nöroloji, psikoloji, fizyoterapi, dil ve konuşma bozuklukları vb. gibi pek çok disiplinin uğraşı alanına giren “multidisipliner” bir alan. Bilişsel rehabilitasyon, hastanın beyin hasarına ve bunun davranışsal yansımasına uygun olarak sinir sistemi üzerinden “plastisite” adı verilen iyileştirici değişimler meydana getirerek ve bunun davranışa yansımasını sağlayarak yaşam kalitesini iyileştirmeye yönelik aktiviteleri planlama ve uygulama süreçlerini içeriyor.
