İSKENDER ÖZSOY
Türkiye ile Yunanistan arasında 30 Ocak 1923 tarihinde Lozan’da imzalanan mübadele sözleşmesinin 97. yılını anma etkinlikleri başladı.
Lozan Mübadilleri Vakfı (LMV) Mudanya Temsilciliği tarafından önceki gün düzenlenen ilk etkinlikte göç yollarında, savaşlarda ve terör saldırılarında ölenlerin anısına Mütareke Evi’nin yanından denize karanfiller bırakıldı, mübadillerin taleplerini içeren ortak bildiri LMV Mudanya temsilciliği yürütme kurulu üyesi Mehmet Sevgi tarafından okundu.
Türkiye’deki 81mübadil/muhacir kuruluşunun imzaladığı ortak bildiride “Savaşlarda, göç yollarında ve terör saldırılarında yaşamını yitirenleri saygı ve rahmetle anıyor, çekilen acılar bir daha yaşanmasın diyoruz.” denildi.
Barışın önemini vurgulamak için de Lozan Barış Antlaşması’nın imzalandığı 24 Temmuz’un Lozan Barış Bayramı olarak ilan edilmesinin ve resmen kutlanmaya başlanmasının istendiği ortak bildiride şu talepler dile getirildi:
VİZE SORUNU
“Mübadele sözleşmesiyle Türkiye ve Yunanistan arasında yaklaşık iki milyon zorunlu göçe tabi tutuldu. Mübadeleye tabi tutulanlar topraklarını, işyerlerini, evlerini, ibadet mekânlarını, sevdiklerinin mezarlarını geride bıraktılar. İki ülke arasında günler, haftalar süren yolcuklar yaptılar.
Mübadillerin doğdukları toprakları ziyaret etmelerine uzun yıllar izin verilmedi. Birinci kuşak mübadillerin hemen hemen tamamı memleket hasreti çekerek öldü. Son yıllarda mübadil çocuk ve torunları aile büyüklerinin doğduğu toprakları ziyaret etmek istiyor. Ancak vize uygulanması ve vize alınırken çekilen sıkıntılar düş kırıklığı yaratıyor. AB yöneticilerinden, Yunanistan ve Türkiye Cumhuriyeti Hükümetlerinden iki halk arasına örülen vize duvarının kaldırılmasını bir kez daha ve ısrarla talep ediyoruz.
Mübadillerin geride bıraktıkları ve günümüze kadar ayakta kalabilmiş olan; kutsal mekânların ve tarihi yapıların, başta İstanbul Tuzla ve Urla Klazomen olmak üzere mübadillerin sağlık kontrollerinin yapıldığı tahaffuzhanelerin restore edilmesini ve korunmasını, restore edilen yapıların; müze, mübadele evi, konferans ve sergi salonu olarak kullanabilmeleri için mübadil kuruluşlarına tahsis edilmesini istiyoruz.
BARIŞ BAYRAMI
BM’nin 2019 yılı verilerine göre Türkiye’de 5 milyon 679 bin mülteci yaşadığı vurgulanan bildiride şu görüşlere de yer verildi.
“Sadece Suriye’den Türkiye’ye sığınanların sayısı 3 milyon 687 bin 224 kişiye ulaştı. Bu insanların tekrar ülkelerine dönebilmeleri ve huzur içinde yaşamlarını yeniden kurabilmeleri için barışçıl ortamın bir an önce sağlanması gerektiğini önemle vurguluyoruz. Hemşerimiz Mustafa Kemal Atatürk'ün "Yurtta sulh cihanda sulh." sözleriyle ifade ettiği prensibe uygun olarak içerde demokrasi, dışarıda diplomasi odaklı adımlar atılmasının önemine işaret ediyoruz.
Barışın önemini vurgulamak için Lozan Barış Antlaşması’nın imzalandığı 24 Temmuz’un Lozan Barış Bayramı ilan edilmesini ve resmen kutlanmaya başlanmasını istiyoruz.
Savaşlarda, göç yollarında ve terör saldırılarında yaşamını yitirenleri saygı ve rahmetle anıyor, çekilen acılar bir daha yaşanmasın diyoruz.”
Samsun Mübadele ve Balkan Türk Kültürü Araştırmaları Derneği de Samsun’da Tütün İskelesi’nde aynı etkinliği düzenledi.
Mübadillerin alanında ilk sivil toplum kuruluşu olan Lozan Mübadilleri Vakfı 30 Ocak’ın yıldönümlerinde göç yollarında ve savaşlarda ölenlerin anısına denize karanfil bırakma etkinliğini ilk kez mübadelenin 80. yılında İstanbul Sarayburnu’nda düzenlemişti.
Vakıf, etkinliği 11 yıl önce mübadelenin başkenti Tuzla’ya taşımıştı.
