Neşe BERBER
Turizmin Davos’u” olarak 2015 yılından beri Türkiye’de düzenlenen Dünya Turizm Forumu (World Tourism Forum), dünya turizminin önemli temsilcileri ve çok sayıda Türk iş insanının katılımıyla Angola’nın başkenti Luanda’da gerçekleştirildi. Fransa’nın eski Cumhurbaşkanı François Hollande, Angola Cumhurbaşkanı Joao Lourenço ve Dünya Turizm Forumu Başkanı Bulut Bağcı’nın katıldığı forumun ardından Türkiye Luanda Büyükelçisi Alp Ay ile Atlas okyanusu kıyısında Cafe Del Mar’da bir akşamüstü organizasyon sonrası buluştuk. Büyükelçi Alp Ay bizi oldukça sıcak karşıladı. Zira yabancı bir yerde üstelik Türkiye’den çok ama çok uzak bir yerde bir Türk ile buluşmak insana güven veriyor. Türkiye sevgisini her defasında dile getiren Türkiye ile Afrika ülkeleri arasında özellikle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Afrika’nın çeşitli ülkelerine giderek iş ilişkilerini geliştirmesi ve Türkiye yakınlığını göstermesiyle ilişkilerin son hızla ilerlemeye başlamasının kendilerine de güç verdiğini anlattı.
Angola Afrika’nın en zengin ülkelerinden birisi Türkiye ile henüz direkt uçuşları yok. Angola’da konuştuğum iş insanları Türkiye ile Angola arasında direkt uçuşların başlamasının iki ülkenin daha da yakınlaşacağı ve pazar payının artacağı yönünde. Angola’da Türkiye dediğimde neredeyse bilmeyen yoktu. Çarşı pazar gezerken bile ‘Türkiye’yi seviyorum’ diyen Angolalılar ile karşılaşmak mutlu edici idi. Angola Turizm Bakanı Angela Bragança ile yaptığım röportajda, Türkiye’nin turizm açısından birçok ülkeye örnek gösterilebilecek başarılı bir model olduğunu belirterek, “(Türkiye) Bizim için bir başarı modeli ve turizmde örnek alacağımız ülke.” diyerek aslında Türkiye’nin Afrika ülkelerinde varlığını göstermesi ile Türkiye’nin her yönünün örnek alındığınında en güzel açıklaması diyebiliriz.” demişti. Angola iş ve siyaset dünyasından konuştuğum isimler Antalya’yı da bildiklerini hatta Antalya’ya direkt uçuş olması halinde başka ülkeler yerine zengin Angolalıların Antalya’yı tercih edeceklerini söylemişti. Luanda Büyükelçisi Alp Ay da Angola’da Türk yatırımcılar için tarımdan madenciliğe, balıkçılıktan tekstile kadar ciddi fırsatlar bulunduğunu belirterek, “THY’nin yılın son çeyreğinde direkt uçuşlara başlaması ve 15 alanda ikili anlaşmaların imzalanmasıyla Türkiye ile Angola arasındaki ticaret hacmi ve karşılıklı yatırımlar katlanarak artacaktır. İki ülke arasındaki ticaret hacminin 300 milyon dolara ulaştığını ve Angola’ya Türkiye daha fazla ihracat yapacağına inanıyorum’ dedi.
Büyükelçimiz Alp Ay ile röportajımız ve fotoğraf çekimi sonrası iletişimimizi sürdürmek ve karşılıklı iyi niyet dilekleriyle ayrıldık. Ay, röportaj bitince kapıya kadar bizi uğurladı ve kapıda bekleyen koruma aracı kendisini bekliyordu. Arabanın önünde Türk bayrağı dalgalanıyordu. İşte o an bizim içinde oldukça duygusal bir andı. Luanda Büyükelçimiz Alp Ay ile iki ülke arasındaki tüm gelişmeleri ve iş insanlarının beklentilerini ve yatırımcılar için iş fırsatlarını tüm açıklığıyla konuştuk.
Hangi sektörlerde daha fazla potansiyel var?
Kutulu gıda, un, makarna, makine, tarım ürünleri, demir-çelik gibi alanlarda Angola’ya ihracat yapıldığını dile getiren Ay, bu rakamın potansiyelin çok altında olduğunu, ikili ilişkilerin geliştirilmesiyle daha yukarılara çekilebileceğini anlattı.
Angola ile Türkiye arasında ilişkilerin gelişmesi adına ilişkide geciktikmi?
Angola’nın Türkiye ile Afrika ülkeleri arasındaki ilişkilerin gelişmesi adına yürütülen süreçten bir miktar geride kaldık ama geç kalmış sayılmayız ilişkiler henüz yeni gelişmeye başladı. Bu yüzden eğitimden ticarete, savunmadan tarıma ve çifte vergilendirmenin önlenmesine kadar 15 farklı alanda çalışıyoruz.
Angola ile Türkiye arasında ilişkilerin gelişmesi için Angola’dan Türkiye’ye bir ziyaret olacak mı?
Angola Cumhurbaşkanı Joao Lourenço’nun yıl sonuna doğru Türkiye’ye gelmesi söz konusu. Bu ziyaretlerde anlaşmaları imzalayıp hukuki temeli atmış olacağız.
Angola ileTürkiye arasında ilişkilerin yeterince gelişmemesinde en büyük etken nedir?
Türkiye ile Angola arasında direkt uçuşların olmaması ilişkilerin gelişmemesinde en önemli engellerden biri halihazırda ülkeler arası uçmak aktarmalarla 20 saat sürebiliyor. THY’nin direkt uçuşlara başlaması öncelikle hem siyasi hem ekonomik hem de kültürel etkileri önemli şekilde etkileyecek. Çünkü Angola bu 3 alanı da etkileyebilecek bir ülke. Daha önce THY’nin direkt uçmasının önünde bazı sorunlar da oldu. Ancak yeni dönemde Angola Cumhurbaşkanı Lourenço ile bu sorunları aştığımızı düşünüyorum. THY, yılın son çeyreğinde direkt seferlere başlamayı düşünüyor. Haftalık kaç uçuşun, uçuşların hangi günler olacağı planlanıyor. Haftada karşılıklı 2 ya da 3 uçuş bekliyoruz.
Angola’dan Türkiye’yi ziyaret eden turist sayısı ne kadardır?
“Her yıl binlerce Angolalı bavul ticareti için Türkiye’ye gidiyor. Direkt uçuşlar sayesinde iş insanlarının, yatırımcıların 7-8 saatte bir ülkeden diğerine ulaşabilecek, bu durum da ciddi kolaylık getirecek Türkiye’yi yılda ziyaret eden Angola vatandaşı sayısının her geçen gün artsa da henüz 10 bini bile bulamuyor. Bu kişilerin yüzde 90’ının amacı ticari partner bulmak ve bavul ticareti. İnsanlar 24 saati göze alıp Türkiye’ye gidiyor ve tekstil ürünleri getiriyor. Önceden Portekiz’den getiriyorlardı. Bu uçuşlar her halükarda kar sağlayacak.
Angola zengin bir ülke mi, biraz anlatır mısınız, madenleri neler?
Angola dünyanın 9. büyük petrol üreticisi, ciddi elmas madenleri var ancak bu ülkenin kullandığı petrol ürünlerinin yüzde 80’ini ithal ediyor çünkü petrolü işleyemiyor.
Angola’da yatırım imkanları nelerdir?
Ekonomisi petrole bağımlı olduğu için petrol fiyatlarının düşmesi ülke sıkıntıya giriyor. Bu yüzden Angola, yeni Cumhurbaşkanı Lourenço ile kaynakları ve ekonomiyi çeşitlendirmek istiyor. Tarım, turizm, sanayi gibi alanlarda ciddi yatırım teşviği var. Bu teşvikler başta Türkler olmak üzere yabancı yatırımcılar için ciddi avantaj sağlıyor.
İş fırsatları var yani...
Mesela 2-3 yıl içinde bu dönüşüm sağlanırsa sonrasında buraya un satmak zor olacak ancak şimdiden burada bir Türk yatırımcının kuracağı un fabrikası ile ciddi kazanç sağlayabilecek.
“Ticaret ve yatırımlar katlanarak artacak”
Angola’da Türk yatırımcılar için tarımdan madenciliğe, inşaattan elektrik dağıtımına, balıkçılıktan tekstile, enerjiden yan sanayiye kadar ciddi fırsatlar var.
Angola’da bu ve benzeri çok sayıda alanda sayısız fırsat mevcut. THY’nin direkt uçuşlara başlaması ve ikili anlaşmaların imzalanmasıyla Türkiye ile Angola arasındaki ticaret hacmi ve karşılıklı yatırımlar katlanarak artacaktır. Madencilikte, turizmde, atık değerlendirmede, tarımda önemli firmalarımız şu anda Angola’da yatırım düşünüyor. Görüşmeler güzel gidiyor. Direkt uçuşlarla bu sayının artacağını, ticaret anlaşmalarıyla da daha hızlı somutlaşacağını düşünüyoruz. Ancak şunu da söylemek istiyorum şu an direkt uçuşlar olmaması ve geliş gidişin çok uzun sürmesine rağmen Türk yatırımcılar Angola’nın potansiyelini görüyor ve gelmeye başladılar.
Angola’nın zengin yatırımcıları Türkiye’ye sıcak bakıyor mu?
Karşılıklı ilişkilerin gelişmesiyle ileride Angolalı yatırımcıların da Türkiye’ye yatırım yapacağına inanıyorum, ülkeler arası kültürel ve dostane ilişkiler gelişecektir.
Burada televizyonlarda Türk dizileri oynuyor, bu çok şaşırtıcı Türkiye hakkında bilgileri ne kadar?
Türk dizilerinin Angola’da önemli bir izleyici kitlesi tarafından takip ediliyor. İstanbul’a ve Türkiye’ye yönelik inanılmaz bir sempatileri var.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Afrika ülkelerine yönelik karşılıklı kazan-kazan anlayışına dayalı dostane tavrının Angolalı liderler tarafından takdir ediliyor burada görüştüğüm devlet yetkilileri her defasında görüşmelerimizde dile getiriyorlar.
