Genelde aynada yansıyan bronz tenli görüntümüz kendimizi daha mutlu hissetmemizi sağlar. Ancak ozon tabakasındaki her yıl daha fazla genişleyen delik güneşin zararlı ışınlarını filtreleyemediğinden güneşlenmek sağlığımıza tehdit oluşturabiliyor. Peki, bu şartlar altında hiç mi güneşe çıkmamalıyız? Yüksek faktörlü güneş kremleri ne kadar korur?

Güneş Kremi Nedir?

Güneş kremi ya da güneş koruyucu, çeşitli bileşenleri bir araya getirerek güneşin zararlı ışınlarının (genel adıyla UVR) cildinize ulaşmasını önleyen koruyucu ürünlerdir. Bu zararlı ışınlardan UVA güneş yanıklarına ve kırışıklık ve renk değişimi gibi cilt problemlerine neden olurken, UVB güneş yanıklarının oluşmasına sebebiyet verir ve cilt kanserine davetiye çıkarır. Aşırı derecede tehlikeli olmasına karşın ozon tabakasında kırıldığından UVC yeryüzüne ulaşarak cilde zarar ver(e)mez.

UVR cilde hızlı bir şekilde zarar verecek niteliktedir ve bu nedenle yalnızca güneş yanıkları ortaya çıktığında değil, UVR’ye maruz kaldığınız her an cildinize zarar verir; ve bu, etkisi zaman içerisinde geçen değil, birikerek artan sonuçlara neden olur.

SPF Nedir?

Günlük hayatta daha çok “koruma faktörü” olarak bilinen SPF, UVB ışınlarına karşı güneş kreminin ne oranda koruma sağlayacağını gösteren bir ölçüdür. Örnek vermek gerekirse, eğer siz normalde 10 dakika güneşte kalmanızın ardından yanmaya başlıyorsanız, 15 koruma faktörlü bir güneş kremi kullanmanız ideal olarak güneşin altında yanmadan 150 dakika kalmanıza olanak sağlayacaktır. Bu elbette cilt tipine, güneş ışınlarının yoğunluğuna ve kullanılan güneş kreminin miktarına da bağlı yaklaşık bir tahmindir.

Peki çok yüksek koruma faktörü daha iyi koruma anlamına mı gelir? Her ne kadar 30 koruma faktörlü bir ürünün yerine 60 ya da 75 koruma faktörlü bir güneş kremi kullanmak kulağa daha mantıklı bir tercihmiş gibi gelse de, durum aslında tam olarak öyle göründüğü gibi değildir. Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Dermatoloji Anabilim Dalı en az 30 koruma faktörlü bir güneş kremi kullanılması gerektiğini belirtirken, 15 koruma faktörlü bir güneş kreminin UVB ışınlarının yüzde 93’ünü, 30 koruma faktörlünün yüzde 97’sini, 50 koruma faktörlünün ise yüzde 98’ini önlediğini görürüz. Bu da aslında başka bir ifadeyle 15 koruma faktörlü bir ürünün 100 fotondan 7’sinin, 30 koruma faktörlü bir ürünün ise 3’ünün geçmesine izin verdiği anlamına gelir. Özetle 75 ya da 100 koruma faktörlü güneş kremleri 30 koruma faktörlü ürünlerden çok daha fazla koruma sağlıyormuş gibi bir izlenim yaratsa da, oran anlamında oldukça düşük farklılıklar ortaya koyarlar.

Koruma faktörüne ilişkin aklınızın bir köşesinde tutmanız gereken en önemli ayrıntı, derecesi her ne kadar yüksek olursa olsun hiçbir güneş kreminin yeniden uygulanmadığı sürece iki saatten fazla bir süre için etkisini sürdürmeyeceğidir. Buna ek olarak kızarma, cildin UVB ışınlarına verdiği bir reaksiyondur ve maruz kaldığınız UVA ışınları konusunda size çok az fikir verir. Güneş yanığına bağlı kızarıklıklar ortaya çıkmadan da cildin ileri düzeyde zarara uğraması mümkündür.

Ne çeşit güneş kremi kullanılmalı?

Kullanmanız gereken güneş kremi öngördüğünüz güneş ışınına maruz kalma yoğunluğuyla yakından ilişkili olsa da, genel olarak hem UVA hem de UVB ışınlarına karşı koruma sağlayan geniş spektrumlu güneş kremleri kullanmanız faydalı olacaktır.

Birçok tıraş sonrası losyon ve nemlendirici içeriğinde halihazırda koruma faktörü 15 ya da daha yüksek olan güneş kremi bileşenlerine yer verir ve bu, gün içerisinde güneş altında kalacağınız birkaç dakikalık süre için yeterli korumayı sağlar. Fakat plaj ya da dış mekanda uzun süreli bulunma gibi bir durum ortaya çıktığında bu ürünler size yeterli gelmeyecek, cildiniz daha güçlü, suya/tere dayanıklı, plaj tipi bir güneş kremine ihtiyaç duyacaktır. Suya dayanıklı güneş kremleri söz konusu olduğunda bilmeniz gereken, bu tip ürünlerin terlediğiniz -ya da mesela ilgileniyorsanız- sörf yaptığınız sırada size yardımcı olacağı, cildiniz üzerinde çok uzun süreli kalmayacağıdır. Tüm diğer güneş kremleri gibi suya dayanıklı olanların da belirli aralıklarla, özellikle de denizden/havuzdan çıkmanızın ardından derhal yeniden uygulanması gerekir.

Güneş kremi nasıl kullanılmalı?

Doğru güneş kremi seçimi konusu her ne kadar oldukça önemli olsa da, günlük ve düzenli olarak kullanmadığınızda cildinizi korumak anlamında pek yardımı olmayacaktır. Bu anlamda güneş kremi kullanırken şu adımları takip edebilirsiniz:

• Güneş kremini güneşe çıkmadan yarım saat önce uygulayın. Kadınlar için güneş kremi makyajın altına uygulanabilir. Tüm vücudunuzu kaplamak için yaklaşık olarak 2 yemek kaşığı güneş kremi kullanın ve bu konuda gerekli miktardan daha azını kullanmamaya özen gösterin. Bu konuda yapılan bazı araştırmalar yeterli miktarda güneş kremi kullanmayan kişilerin, üründen yalnızca yüzde 10- yüzde 25 oranında faydalandığını göstermektedir.

• Kulak uçları, ayaklar ve bacak arkaları gibi vücudunuzun gözden kaçırılması muhtemel bölgelerini unutmayın. Dudaklarınızda da güneş yanığı oluşabileceğinden UV korumalı dudak kremi kullanın ve bu uygulamayı düzenli olarak tekrarlayın.

• Cilt üzerindeki dayanıklılık süresine bağlı kalmaksızın güneş kremini vücudunuza en azından 2 saatte bir uygulayın ve sıklıkla terliyorsanız ya da ıslanıyorsanız bu süreyi daha kısa tutun.

• Güneş kreminin üzerindeki son kullanım tarihine dikkat edin. Bu tip ürünler zaman içerisinde etkililiğini kaybederler.

• Yalnızca sıcak ve güneşli olduğunda değil, gün içerisinde dışarıda olduğunuz her an güneş kremi kullanın. Bulutlu bir günde dahi yüzde 80’e kadar yeryüzüne ulaşabilen zararlı ultraviyole ışınların cildinize tüm kapalı hava koşullarına rağmen zarar vermesi mümkündür.

Güneş kremi kullanmak yeterli değil

Koruma faktörü her ne kadar yüksek olursa olsun birçok uzman güneş kreminin tek başına sizi tamamen koruyamayacağı yönünde fikir beyan ediyor. Bu anlamda güneşe çıkarken vücudunuza güneş kremi sürmenin yanı sıra şu önlemleri de aldığınızdan emin olun:

• Mümkün olduğunca gölgede durmaya çalışın.

• Size uygun olan bir güneş gözlüğü seçimi yapın ve güneşin altında sürekli olarak kullanın.

• Ultraviyole ışınların en yüksek ve dik açıda yeryüzüne ulaştığı 11:00 - 14:00 arasında güneşe çıkmamaya özen gösterin.

• Geniş kenarlı bir şapka kullanın.

• Güneşten koruyucu kıyafetler tercih edin.

EN İYİ GÜNEŞ KREMİ 2018 LİSTESİ

1 Bare Republic Mineral Güneş Kremleri

2 Clinique Sun SPF 50 Mineral Güneş Koruyucu

3 Coppertone Water Babies Pure&Simple, SPF 50

4 Badger Kids Face Stick

5 Kiss My Face Mineral Sunscreen SPF 30

6 TruKid ve TruBaby Ürünleri