Tarih boyunca oldukça sık kullanılan bir giysi olan sütyen nedir? Sütyen, kadınlar tarafından memeleri örtmek, desteklemek ve kaldırmakta kullanılan bir giysidir. Sütyen genel olarak bir iç çamaşırı sayılmaktadır. Ancak sütyen, giyen insanın vücut hatlarını belirlemesi nedeniyle temel bir giyecek olarak da tanımlanmaktadır. 19. yüzyıl sonları ve 20. yüzyıl başlarında geliştirilen sütyen, korsenin yerine geçmiştir.

Tarihi

Sütyen, yüzyıllar boyunca kadın bedeni konusundaki yaklaşımlara göre popülerliği değişmiş bir iç giysisi olmuştur. Sütyenin tam olarak ne zaman bulunduğu hakkında biz insanlar net bilgilere sahip değiliz. Bununla beraber Antik Yunan uygarlığında sütyene benzeyen giyim eşyalarına rastlanmıştır. Bunun yanı sıra Avusturya’da yapılan bir kazıda, günümüzdeki sütyenlere benzeyen yıpranmış kumaş parçaları da çıkarılmıştır.

Sütyenin başlıca kullanım amacı olarak memeleri desteklemek ve sergilemek şekilde Ortaçağ Avrupasında görülmektedir. Bunun yanı sıra yeniliklerin ve gelişimin yuvası olarak bilinen Asya topraklarında sütyen daha yeni bir kavramdır. Bu durumu kanıtlar nitelikte bilgiler arasında 20. yüzyılda bile kadınların göğüslerini bez parçalarıyla sardıkları görülmektedir.

13. yüzyıl Fransız cerrahlarından Henri de Mondeville’nin, kadınların giydiği sütyene benzeyen malzemelerle ilgili bahislerde bulunduğu notları bulunmaktadır. Kadınlar eski zamanlardan beri memelerini korumak, desteklemek ve yukarıda tutmak için çeşitli giysiler kullanmışlardır. MÖ. 7. yüzyıla ait bazı Minos resimlerinde bazı kadın atletlerin modern sütyene benzeyen kıyafetler giydiği görülmektedir. Böyle bir durum sütyene benzeyen yapıların o zamanlarda rahatlıkları ile bilinmesine kanıt oluşturuyor. 16. yüzyıl sonlarına doğru zengin kadınların iç giyiminde en yaygın görülen kıyafet memeleri yukarı kaldırıp destekleyen Korse olmuştur. 19. yüzyıl sonlarında desinatörler korseyi parçalara ayırarak daha kullanışlı ve rahat bir hale getirmeye çalışmışlardır.

Ne zaman ve nasıl keşfedildi?

İlk sütyen kalıntıları M.Ö. 25. yüzyılda Girit adası ve çevre bölgelerinde bulunmuştur. Kadınların memelerini kıyafetlerinin içinde saklamak ama bir yandan da görülebilir olmalarını sağlamak için sütyene benzeyen giysiler kullanmaya başlamasıyla ilk sütyenler ortaya çıkmıştır. Ama eş zamanlı dönemlerde Roma’da kadınlar göğüslerini bez parçaları ile sararak sabitlemeyi daha kullanışlı bulmuş ve sütyeni kullanmamışlardır.

Sütyenle ilgili en büyük gelişme ise 1550 yılında Fransa’da Fransa Kralı Henri II’nin karısı Catherine de Médicis, kalın belli kadınların yani o dönemde kilolu ve çirkin olarak nitelendirilen kadınların dolaşmasını yasaklaması üzerine gerçekleşmiştir. Belleri incelen kadınlar doğal olarak memelerini sabitleme ve destekleme ihtiyacına kapılmışlardı. Bu durum üzerine oluşan gelişmeleri Fırsat bilen Amerika ilk sütyenin patentini aldı. Bu patenti alınan ürünün üzerine korseler 10 yıl kadar bir süre iç giyim sektöründen uzak kaldı.

Modern Sütyenler

1860’lı yıllarda korseler modaya geri döndü. Korselerin omurga ve organlarda meydana getirdiği bozukluklar ile korselerin sağlık riski doğurması nedeniyle tartışmalara neden oldu. 1875 yılında Amerikalılar durumdan yine faydalandılar ve yeni bir korse tasarlayıp markete sundular. Tasarımcı Susan Taylor Converse, Yünlü Kumaştan “Union Under-Flannel (Atlet Altı-Toplayıcı)” adlı bir giysi üretti. Sert çıtaları olmayan, delikli, dantelli veya kasnaklı bir yapıya sahip olan giysi önceki örneklerine göre biraz farklıydı. Giysi üreticileri George Frost ve George Phelps tarafından bu kıyafete patent alındı.

Günümüz sütyenine en yakın kavrama sahip olan sütyeni ise 1889 yılında Korse üreticisi Herminie Cadolle, “Bien-être (İyi Olma)” adlı sütyene benzeyen bir giysi ile yakaladı. Göğüsleri geleneksel bir korse gibi aşağıdan sıkıştırmak yerine omuzlardan desteklemekte idi bu yeni korse. 1893 yılında Marie Tucek “Göğüs Destekçisi” adlı bu giysinin patentini aldı. Bu giysi çoğu yönüyle günümüz sütyenlerine çok benzemekteydi. 1907 yılında Vogue dergisi ilk kez brasierre kelimesini kullandı. Bu kelime Fransızca üst kol demekti ve sütyen yerine geçiyordu. 1912 yılında ise Oxford sözlüğü sütyenin tanımını yaparak varlığını kabul etti. Patent alınan ilk modern sütyen, New York sosyetesinden Mary Phelps Jacob tarafından tasarlanan, ipek hanky ve pembe kurdele kullanılan 1913 tarihli tasarımıydı. 1917 yılında Amerika korse üretimini durdurdu. Bu sayede 28 ton metal zayiatından kurtuldu. Bu metallerle 2 savaş gemisi yaptırdı.

Straplez sütyen

Straplez sütyenler daha çok moda üzerinden gelişmiş olan bir türdür. Amacı rahatlık değil kıyafet kombinine uydurulabilmesidir. Straplez sütyenler özellikle yaz aylarında askılı veya omuzla bağlantısı olmayan elbise ve bluzların içine giyilmeleriyle dikkat çekmiştir.

Push-up sütyen

Push-up sütyenler, memeleri yukarı doğru kaldırıp, onları olduğundan bir ya da iki kup daha büyükmüş gibi bir izlenim vermektedir. Dolgulu sütyenin rahatlık amaçlanmamış hali olarak düşünülebilir. Amaç yine çekiciliği arttırmak için memeleri büyük göstermektir.

Sporcu sütyeni

Spor esnasında memeleri sıkı tutup destekleyen sporcu sütyenleri yapıldıkları malzemelerden ötürü rahat olmasının yanında oldukça da kullanışlı bir türdür. Spor yapan kadınlar için çok işlevsel ve rahatlatıcı olabilir.

Toparlayıcı sütyen

Büyük memeli kadınların rahatsız bir yaşam sürmemesi amacı ile üretilmiş meme bölümleri olduğundan memeleri 1-2 kup daha küçük gösteren bu sütyenler, büyük memeli kadınların istedikleri kıyafetleri rahatlıkla giymelerine olanak sağlamaktadır.

Soft Cup sütyen

Kadınların genelde rahat ve tel desteği içermemesi sebebiyle uyurken kullandıkları ve almış oldukları sütyenlerdendir.

Tişört sütyeni

Tişörtle beraber giyildiği zaman tişörtten dışarı görünmemesi amacıyla yapılmış vücuda sıkı sıkıya oturan bir modeldir.

Emzirme sütyeni

Emzirme sütyeni bebek sahibi annelerin en çok kullandığı cırt cırtlı yapıda bir modeldir. Bu sayede bebeğin süt emmek için meme ucuna rahatça ulaşılabilmesini sağlamaktadır.