Vakıf Katılım web

PENÇE-KARTAL-2 HAREKATI'NI ANLAMAK

Prof. Dr. Fahri ERENEL
Tüm Yazıları
Askeri harekat kararları birçok faktör kapsamında verilir. En kolay olarak nitelendireceğimiz harekat şeklinde bile bu faktörler dikkate alınır.

Askeri harekat kararları birçok faktör kapsamında verilir. En kolay olarak nitelendireceğimiz harekat şeklinde bile bu faktörler dikkate alınır. Bununla birlikte özellikle sınır dışı harekat gibi durumlarda siyasi direktif alınır. Bu direktif sizin görevinizin sınırlarını çizer ve beklentileri netleştirir.

Bu faktörler verilen görevi yerine getirebilme etkileri açısından değerlendirilir. Tehdit, arazi yapısı, hava şartları, bölgesel etkiler vb. gibi maddi faktörler yanında görevin yerine başarı ile yerine getirilmesinin tehdit, ülkemiz, bölge ve küresel ölçekte yaratacağı etkiler üzerinde de analiz yapılır. Bu değerlendirme bir kere yapılmaz, döngüsel ve dinamik bir süreçtir. Yeni elde edilen istihbarat öncelikle olmak üzere tüm faktörler sürekli değerlendirilir. Üstelik teknolojinin etkin olarak kullanıldığı günümüzde son veriler ve görüntüler; görevin iptaline, değiştirilmesine veya kabul edilebilecek risk kapsamında yapılmasına karar verilmesini gerektirebilir.

BİRÇOK SEÇENEK GELİŞTİRİLİR

Türk Silahlı Kuvvetleri aldığı her türlü görevi tek bir hareket tarzı üzerine odaklanarak planlamaz ve uygulamaz. Söz konusu faktörler ve kuvvetimiz de dikkate alarak birçok seçenekler geliştirilir. Bu seçenekler tehdidin ne yapabileceği de dikkate alınarak, birbiri ile mukayese edilerek karara esas olacak hareket tarzı belirlenir ve komutan tarafından uygun bulunması halinde yani kararın verilmesi halinde bütün boyutları ile planlamalar başlar. Artık herkesin tek bir düşüncesi vardır. Bu kararı en iyi şekilde icra edebilmek. Herkes bu konu üzerine yoğunlaşır. Diğer hareket tarzları da bir kenara atılmaz. Onların yedek plan olarak üzerinde çalışılmaya devam edilir.

Diğer taraftan harekatın sınırlılıkları da olabilir. Bölgede dost unsurların ve sivillerin olması, harekatın sınır dışında ve derinlikte icrası. Bölgeyi karada ve havada kontrol eden sınır dışında yer alan unsurlarla koordine edilmesi gerekir. Harekatın yapılış maksadı, görev kuvvetinin teşkiline, silah ve malzeme cinsine etki eder. Ve özel bir harekat icra ediyorsanız harekatın özelliklerine göre teşkilatlanmanızı yaparsınız.

UYULMASI GEREKEN PRENSİPLER

Harekat icra edilirken uyulması gereken bir takım prensipler vardır. Öncelikle emniyet prensibi dikkate alınır. Harekata iştirak eden kuvvetlerin emniyeti önceliklidir. Aynı zamanda harekat bölgesinin hedef unsurların kaçışına engel olacak şekilde kontrol altına alınması da son derece de önemlidir. Bunun dışında, baskın, hedefin açık ve anlaşılır oluşu, sadelik (ayrıntıya kaçmama), emir -komuta birliği, ateş desteği gibi diğer prensiplerde dikkate alınarak planlama yapılır. Bu süreçte harita, model arazi, simülasyon, arttırılmış gerçeklik gibi klasik ve teknolojik imkanlardan yararlanılarak lider seviyesinde ve katılım gösterecek tüm unsurlarla operasyonun yapılacağı arazi ve olası iklim şartlarında provası yapılır.  Eksiklikler varsa giderilir.

Harekatın yedek planları hazırlanır ve her seviyede koordine edilir. Eğer etkisi olacak ise aldatma harekatı, elektronik harp planlanır. Acil durumlarda yaralıların tahliyesi, ikmal gibi konularda dikkate alınır. Kısacası, bu tür harekatta akla gelecek her türlü düşünce masaya yatırılmalıdır. Eğer bölge daha önce kara harekatı icra edilen bir bölge ise planlama ve uygulama nispeten kolaylaşır. Elinizde görüntüler, mağara, in, barınak gibi yapılarla ilgili kapsamlı bilgiler mevcut olmalıdır. Bu durum belirsizlikleri büyük ölçüde ortadan kaldırır.

PENÇE SERİSİ OPERASYONLAR İLE KONTROL ALTINA ALINMASI

Gara Dağı bölgesine yönelik olarak icra edilen Pençe -Kartal 2 harekatı öncesinde de yukarıda izah etmeye çalıştığım şekilde bir süreç muhtemelen yaşanmıştır. Bölücü Terör Örgütü PKK’nın, Hakkari ve Şırnak’a yakın Hakurk, Basyan, Avaşin gibi üs bölgelerinin Pençe serisi operasyonlar ile kontrol altına alınması, teröristlerin yurt içi ile bağlantılarının büyük ölçüde kesilmesi, lojistik ve eleman temini konusunda artan güçlükleri, en önemlisi Türk Silahlı Kuvvetleri’nin önceden olduğu gibi harekat sona erdiği zaman geri çekilmemesi, bölgede çeşitli büyüklükte üs bölgeleri tesis etmesi terör örgütünün hareket kabiliyetinin azalmasına neden olmuştur. Ve örgüt adeta güney ve batıya doğru süpürülmüştür. Bu durum karşısında savunmaya ve barınmaya elverişli, etrafında bulunan çok sayıda köy nedeniyle lojistik destek ve eleman temini sorunu yaşamayacağını değerlendirdiği, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin kara operasyonu yapmadığı ve bu nedenle diğer üs bölgelerine oranla daha az bilgiye sahip olduğu Gara Dağı’nı yeni komuta ve barınma bölgesi olarak seçtiği değerlendirilmektedir. Gara Dağı’nın etrafından geçen yollar ile örgüte, kuzey-güney, doğu-batı istikametlerinde hareket imkanı vermesi, Sincar bölgesine olan yakınlığı gibi nedenlerde Gara bölgesinde üstlenmesinde etkili olmuş olabilir.

Mağara operasyonları son derece ayrıntılı planlama gerekir. Hiçbir mağara birbirine benzemez. Bir binaya, uçağa, trene, otobüse rehine kurtarma veya başka amaçlarla operasyon icra edebilirisiniz. Ancak, aynı konuyu mağaralar için söylemekte zordur. Hele önceden içine girmediğiniz, yapısını tam bilmediğiniz. Başkalarının gözü ile aldığınız veya duyulan bir bilgiye dayalı operasyonların başarı şansının düşük olma ihtimali kuvvetle muhtemeldir. Güvenilir kaynaktan gelmiş olsa bile istihbaratın bir çark sonucu üretildiği unutulmamalıdır. Gelen haber istihbarat değildir. Bir dizi işlemden geçer. Buna “İstihbarat Çarkı “adı verilir ve bu çark sonucunda istihbarat üretimi yapılır. Yani istihbarat üretilene kadar her kadar anlık bilgiler alsanız da zaman akıp gitmektedir. Hedef bölgesinde değişiklikler olabilir, yer değiştirebilir. Son ana kadar hedef ile ilgili bilgilerin yenilenmesi ihtiyacı özellikle mağara ve mağara gibi yapılarda icra edilecek rehine kurtarma operasyonlarında son derece önem taşır. Mağaranın çıkış yerlerinin bulunması, savunmayı kolaylaştırması, takviye gelmesinin mümkün olması gibi nedenler ayrıntılı planlama gerektirir.

BİLGİ SIZDIRILMA İHTİMALİ

Pençe-Kartal-2 Harekatı’nın uygulanması öncesinde bölgenin hava sahasının kullanılması konusunun ABD ile kara harekatı konusunun ise Erbil Yönetimi ve hatta Irak Merkezi Yönetimi ile koordine edilmiş olması gerekir. Bu durum açıklamalarda belirtilmiştir. Bu koordine sırasında koordine edilen unsurlar tarafından teröristlere bilgi sızdırılmış olması ihtimal dahilindedir.

Bu harekatta, Hava Kuvvetleri’nin kullanılması, Gara Dağı ve etrafında ki hedeflerin Hava Kuvvetleri unsurlarınca ateş altına alınması hem terör örgütü mensuplarını etkisiz hale getirmek, Gara’ya yapılacak operasyonu gizlemek ve aynı zamanda her zaman icra edilen türden bir hava harekatı icra ediliyor izlenimi vermek amaçlı da olabilir.

PROVOKASYON

Gara’daki hedef olan mağarada terör örgütünün elinde bulunan vatandaşlarımızın şehit edilmesini örgütün bir provokasyonu olarak değerlendirmek mümkündür. Terör örgütleri ellerinde tutukları rehinleri propagandalarını yapacak şekilde medyanın gözü önünde serbest bırakırlar. Hava Kuvvetleri harekatının ardından özel kuvvetlerin hava hücum harekatı ile bölgeye indirilmesi ve mağaraya yönelik operasyonu öncesi veya sırasında ellerinde propagandalarını yapmaya imkan sağlayacak rehineleri şehit etmeleri için mağaranın yerinin tespit edilmesi ve doğrudan mağaranın kaçış istikametleri tıkanarak rehineleri tahliye edecek zaman bulamamaları olabilir. Veya Türk Silahlı Kuvvetleri’nin başarısız olduğu algısını yaratacak ve Irak’ın Kuzeyinde ve yurt içinde sürekli darbe yiyen yandaşlarına moral vermek maksadıyla kasıtlı olarak yapmış olabilirler. Aynı zamanda bu durum bir süredir Türkiye ile iş birliği yaptığı gerekçesi ile aralarında gerginlik bulunan ve zaman zaman çatışmalar yaşanan Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetime de bir mesaj olabilir. Silahsız rehinleri katleden bu örgüt bunun sonucunda Türk Silahlı Kuvvetleri’ni daha çok Irak’ın içine ve özellikle Haşdi Şabi ile birlikte savunacağı Sincar Bölgesine çekerek, Irak’ın Kuzeyinde ve yurt içinde üzerindeki baskıyı hafifletmek ve ABD ile İran’ın Türkiye karşısında yer almasını sağlamayı da düşünmüş olabilir.

GARA DAĞI KONTROL ALTINA ALINMALI

Türkiye, bundan sonra süratle Gara Dağını kontrol altına almalı ve bu bölgeyi teröristlerden temizlemelidir. Gara bölgesi tam kontrol edilmeden Irak’ın kuzeyini kontrol etmek ve Sincar’a yönelik bir harekat icra etmek zorlaşacaktır. Gara bölgesinin tam anlamı ile kontrol altına alınması PKK terör örgütünün iyice Irak’ın güneyine itilmesine neden olabilecektir.

Harekatı başarılı veya başarısız olarak nitelemeyi sadece şehitler üzerinden değerlendirmek bizi yanlış sonuçlara götürebilir. Konuyu bütün boyutları ve etki faktörler ile değerlendirmenin gerekli olduğunu düşünüyorum. Elbette eleştiriler yapılabilir. Siyasi ve askeri sorumluluk kimde, hata nerede vb. konularda görüşler ortaya konulabilir, sorular sorulabilir. Ancak, konuya bir de diğer tarafından bakıldığında bugüne kadar çok başarılı operasyonlara imza atan, Türkiye’nin etkili olduğu her coğrafyada verilen her görevi yerine getirmeye çalışan Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarının da olumsuz etkileneceğini dikkate almak gerekir. Bu tartışmalar Türk Silahlı Kuvvetleri’nin savaşma azim ve iradesini olumsuz etkilememelidir. Türk Silahlı Kuvvetleri bu harekatın faaliyet sonu incelemesini mutlaka yapmıştır. Olumlu veya olumsuz yönde dersler çıkarılacak, müteakip planlama ve uygulamalarda dikkate alınacaktır.