Fehmi KETENCİ
Sadece bir ilçe değil, büyük şehirlerimizde yaşayanların emeklilik için özlemini duydukları anavatanları, yüreklerindeki ziyaret etme ateşleri hiç sönmeyen cennetten bir köşe Ayvalık. Ege kıyıllarında tatil yapmayı düşlüyorsanız, tavsiyemiz; Ayvalık’a ve 22 adanın kralı, giderek efsaneleşen Cunda’ya mutlaka uğramanızdır.
Geçtiğimiz günlerde her yaz periyodik olarak planladığımız tatillerimizden birini, Ayvalık’tan başlayıp Bodrum’a kadar uzanan ve en güzel, gizemli tatil beldelerinden Muğla Akyaka’da, beş altı günlük konaklamayla sonlandırdik.
Bu süreçte gördüklerimi, yaşadıklarımı ve gittiğim bu özellikli tatil yörelerinde gördüklerimi, izlenimlerimi yazıya dökmek ve anlatmak istedim.
Bunlardan ilkine geçen hafta, son yılların en çok tercih edilen tatil bölgesi Bodrum’u anlatarak başlamıştım. İkinci durağım ise; Egenin incisi, İstanbulluların yarım asırdan fazladır tercih ettikleri tatil yöresi olan Avvalık ve giderek en gözde tatil yerlerinden biri haline gelen Cunda adası oldu.
Ayvalık; yarım asırdan beri, özellikle İstanbullu tatilcilerin, gerek kısa süreyle, gerekse yaz aylarında konaklamak üzere tercih ettikleri en gözde tatil yörelerimizden biri. Ayvalık’ın bir başka özliği ise; başta İstanbulluların olmak üzere, emekliliklerin de rahat bir yaşam sürmek için en çok tercih ettikleri bir turizm ve yerleşim bölgesi olmasıdır.
Son yıllarda bu özelliğini, şimdilik gölgede bırakmış gibi görünen Bodrum daha öne çıkıyor olmasına karşın, bu öne çıkışın, Bodrum’un daha çok gece eğlenceleriyle öne çıkmasının etkisi olduğunu söylemeliyiz.
Yıllardır Türkiye’nin zeytin yetiştiren ve zeytin yağı üreten en önemli bölgesi olmasının yanı sıra çok önemli kültür varlıklarına ev sahipliği yapan Ayvalık, başta tatil ve kültür turizminin yan ısıra deniz ve doğal güzellikleri açısından en zengin tatil yörelerinden biridir Ayvalık. En önemli özelliklerinden bir diğeri ise, yaz aylarında yaşamak üzere yerleşik konaklama açısından en çok tercih edilen bölgelerden biri olmasıdır.
İLKLERİN İLÇESİ OLMA FARLILIĞI
Ayvalık bu özelliklerini yanı sıra bir ilkler ilçesidir. Son yıllarda hızla gelişen, popülerleşen ve efsaneleşen Alibey Adası/Cunda başta olmak üzere 22 ada üzerine kurulu bir doğa harikasıdır.
1995’ten bu yana, içerisinde; 18 ada üzerinde farklı ekosistemleri barındıran ve çeşitli türlerden, çok sayıda bitki ve balık bulunduran, 18 bin hektarlık Ayvalık Adaları Tabiat Parkı’dır.
Eski bir Rum yerleşimi olan Ayvalık’ta, 1924’te Yunanistan’ın Selanik bölgesinden gelen Türklerin yerleştiği, yöreye özgü sarımsak taşından inşa edilen 1860 adet ev; cumbaları, ferforjeleri, zarif kapıları, alınlıklarında bulunan işlemeleriyle, sayı bakımından Türkiye’nin en fazla tescillenmiş, 4 bin civarında tarihi ev bulunuyor.
TÜRKİYE’DE EN KALİTELİ ZEYTİNYAĞI ÜRETİMİ
Girit, Midilli ve Ege mutfağının enfes lezzetlerinin ve Türkiye’nin en zengin meze çeşitlerinin buluşma noktası olan Ayvalık mutfağında, mevsimine göre yetişen otlardan ve deniz ürünlerinden yapılan yüz elliden fazla meze çeşidi bulunuyor.
Kuzey Ege denince ilk akla gelen zeytin ve zeytinyağı üretim bölgesidir. Türkiye’nin en kaliteli zeytinyağı üretimi ile bilinen Ayvalık Bölgesi’nin bu denli ünlü olmasının nedeni kendine has karakteristik bir iklimsel özelliğe sahip olmasıdır.
Türkiye’nin tek fıstık çamı yaylasidır. Ayvalık’a 20 km mesafede yer alan Bergama-Ayvalık arasında kalan Kozak Yaylası’nın doğal bitki örtüsü fıstık çamı ağaçlarıdır. 16 köyden oluşan bölgede bulunan 5 milyon civarında fıstık çamı ağacından yılda 800 tondan fazla fıstık elde ediliyor.
KÜLTÜR VARLIKLARI ZENGİNİ
Ayvalık ilçe merkezinde ve Cunda Adası’nda olmak üzere Ayvalık ilçe sınırları içerisinde iki tane Taksiyarhis Kilisesi bulunuyor. 1844’te inşa edilen ve 2013’teki restorasyonla birlikte ziyarete açılan merkezdeki Taksiyarhis Kilisesi Anıt Müzesi ve 1873’de Cunda Adası’nda inşa edilmiş ve 2014’te Rahmi Koç tarafından müzeye dönüştürmüş olan Rahmi Koç Müzesi Taksiyarhis Kilisesi, ise adanın en önemli anıtsal yapısıdır.
TÜRKİYE’NİN İLK EN UZUN KÖPRÜSÜ
Ayvalık Koyu’nda 22 adadan biri olan Lale Adası ile Ayvalık arasında, Türkiye’nin ilk en uzun köprüsü bulunuyor. 1964’ten bu yana Ayvalık ile Lale Adası’nı birleştiren köprü, oradan da Ayvalık ilçe merkezine bağlanıyor.
1970’lerde yapılan ve Türkiye’nin ilk boğaz köprüsü olma özelliğini taşıyan köprü ise Lale Adası’nı, Ayvalık Koyu’ndaki 22 adanın en büyüğü olan Alibey/Cunda adasına bağlıyor.
AYVALIK VE CUNDA’DA YAŞAM
Ayvalık; doğası, deniziyle, rahat ve ekonomik yaşam şartları sunmasıyla, özellikle emekliler için Türkiye’nın en önemli ilçelerinden biridir. Bunu yanı sıra; en gözde tatil yörelerinden olan Ayvalık, son yıllarda bir çok özelliği ile one çıkan Cunda /Alibey Adası, Sarımsaklı Plajları ve en çok ziyaret edilen, muhteşem gün batımı ile Şeytan Sofrası ve motor gezileriyle ünlü 22 adası ile ününe ün katıyor.
Ayvalık ve Cunda’da gezilecek yerler bir çırpıda bitiverebilir. Ayvalık, özellikle Cunda; bir Alaçatı gibi, Bodrum, Çeşme ve diğerleri gibi konuklarını eğlendirme amacında değildir. Denizi var, beach club’ı yok, barı var, partisi yok. Bu da Cunda’nın “Ben kimseyi eğlendiremem, keyif almayı bilen gelsin” diyerek amacını gösterme şeklidir.
Cunda/Alibey Adası, bir köprü ile Ayvalık’a bağlanan, ününe ün katan, son yılların en gözde yerlerinden biri. Tarihi özellikleri, kültür varlıkları, doğal zenginlikleri ve restoranları, cafeleri, ünlü Taş Kahve, tarihi yerleşim ve yaşam biçimini yansıtan sokak ve çarşıları, sahil bandı ve muhteşem balık restoranları ile çok özel bir yer. Cunda sokaklarında dolaştığınızda yorulmazsınız, sıkılmazsınız, bıkkınlık hissetmezsiniz. Gitmek için tercih edeceğiniz aylar; Nisan, Mayıs, Haziran ve Eylül’dür. Bu aylarda çok kalabalık olmadığı için servis kalitesi çok daha yüksektir. Fiyatlar mı, işte onlar biraz değişken ve ucuz değil.
Cunda’da nelerle karşılaşırsınız; Girit mutfağı, bol ve her çeşit balık, vişneli lor, papalina balığı, enginar, sepet peyniri, damla sakızlı kurabiye, damla sakızlı dondurma, zengin çeşitli balık mezeleri, zeytinyağlı mezeler, İzmir lokma tatlısı, zeytin, buzlu badem, kabak çiçeği dolması, Girit leblebisi, ve kedidir. Ayrıca; tüm balık restoranlarında zengin meze çeşitlerinde seçim sizin. Yiyeceğiniz balığı siz seçiyorsunuz, çok pahalı değil ama içki ve yanı sıra o çok çeşitli mezelerin görüntüsüne kanmayın, tavsiyemiz, seçerken oburluğunuza gem vurun.
BUNLARI MUTLAKA YAPIN
Sakızlı kurabiye, kabak çiçeği dolmasını mutlaka tadın.
Nohut mayalı ekmekle yapılan Ayvalık Tostu’nu biliyorsunuz, tercihiniz olacaktır mutlaka..
Levrek, çipura, mezgit, barbun ve tabi ki papalina balığını mutlaka deneyin.
Ev yapımı likör ve şarabı unutmayın, mutlaka tadın..
Aşıklar Tepesi’nde hayal kurarken, güzel manzaranın keyfini çıkarın.
Şeytan Sofrası’nda muhteşem günbatımını izlemeden geçmeyin.
Adadaki manastırları ve kiliseleri gezmek için mutlaka zaman ayırın.
Yazın gidiyorsanız, mutlaka tekne turuna çıkın. Muhteşem koylarda yüzün.
Yeldeğirmeni Kütüphanesi’ni, Sevim ve Necdet Kent Kitaplığı’nı mutlaka ziyaret edin
Taksiyarhis Kilisesi’ne gidin, Kültür hazinesi Rahmi Koç Müzesi’ni mutlaka gezin.
AYVALIK VE CUNDA’YI TANIYIN
Ayvalık ve Cunda’yı anlatan broşür ve kataloglardan edinin ve gezi planlarınızı ona göre yapın. Cundalıların Mili Mücadele’de gözterdiği kahramanlıkları okuyun.
Ve son günlerde sosyal medyada yer alan Ayvalık ve Cunda geleneğinden söz emek isterim. Ben gördüm ve yaşadım. Cuma günü akşam saat beşte, ünlü Taş Kahve’de kahve içerken, garson kızın; ”İstiklal Marşı’mız okunuyor, herkes ayağa kalksın” uyarısıyla herkes ayağa kalktı. Saat tam beşte belediye hoparlörlerinden İstiklal Marşı okunuyordu. Sonrasında ne olduğunu sordum. Cunda ve Ayvalık’da her cuma ve pazar günleri, hiç aksamadan belediye hoparlörlerinden İstiklal Marşı’nın okunması geleneksel hale getirilmiş. Çok duygulandırıcı güzel bir uygulamaydı.
Ayvalık Şeytan Sofrası’na mutlaka gidin ve o muhteşem günbatımını izleyin..
Ve fırsat bulursanız Ege’nin en büyük kumsallı plajlarından, 7-8 kilometre boyunda 100 metre genişliğindeki Sarımsaklı Plajlarında mutlaka denize girin. Tabii ki kalabalıktan kendinizde yer bulabilirseniz.
Ayvalık ve Cunda; yaz aylarında var olan yerleşik nüfusunun en az beş misli yerli ve yabancı turisti konuk eder.
Ünü dünyaya yayılmış Ayvalık ve Cunda için yazılacak çok şey var. Ben yerim yettiğince özetlemeye çalıştım..
