Gülay YÜCEL
- 'VATANDAŞIMIZA MALİYETLERİ YANSITMADIK'
Küresel enerji fiyatları ve Türkiye'ye yansımalarına değinen Enerji Ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, geçtiğimiz yıl, pandeminin de etkisiyle, petrolün varil fiyatının 40 dolar, doğal gaz fiyatlarının ise bin metreküp cinsinden serbest piyasalarda 125-130 dolar seviyelerinde olduğunu, kömürün de 40 dolarlara kadar düştüğünü vurgulayarak, "Bu sene petrol 80 dolarlara kadar çıktı. Doğal gaz çok daha ilginç bir şekilde artarak 1200-1300 dolarlara kadar çıktı. Çok kısa olmakla birlikte bazı günlerde 1500 dolarları bile buldu. Neredeyse 8-10 kat arasında bir artış var. Bu sene kömürün fiyatı eylül ayında 240-250 dolara kadar çıktı. Şu anda 140-150 dolar. Bu ay biraz gevşedi." dedi.
Petrol ve doğal gaz sektörünün bugünden yarına aniden hızlanabilen bir sektör olmadığına, dikkati çeken Bakan Dönmez, "Pandemiyle birlikte birçok kişi yeni yatırıma başlamadı. Bir kısmı da yatırımlarında hız kesti. Arkasında da çok hızlı toparlanma olunca üretim kabiliyetiniz ona hızlıca yetişemedi. Tedarikteki aksamalar ister istemez pazarda daralma ve fiyatların artışını doğuruyor. Ama biz buna rağmen vatandaşımıza hem gazı, hem de büyük oranda gazdan ürettiğimiz elektriğin maliyetleri yansıtmadık." ifadelerini kullandı.
- 'MALİYETİ HAZİNE VE MALİYE TARAFI ÜSTLENİYOR'
Konutlarda doğal gazın 4'te 3'ünü devletin karşıladığına ilişkin açıklama yaptıklarına dikkati çeken Bakan Dönmez, "Başka bir ifadeyle 100 liralık doğal gaz faturası ödüyorsa vatandaşımız, 300 lirasını da devlet karşılamış demektir. Fakat aralık ayı itibariyle baktığımızda bu 1'e 4 oldu. Şu anda yüzde 80'ini karşılar durumdayız. Elektrikte de bu oran yarı yarıya gibi. Bu sübvansiyonun bedeli doğal gazda 80 milyar lira civarında elektrikte de 20 milyar lira civarında gerçekleşmesini bekliyoruz." değerlendirmesinde bulunarak, "BOTAŞ'ın mali tablosunu etkiliyor. Maliyeden kaynak aktarıyoruz. Bilançosunu düzelteceğiz. Mevzuatta da biliyorsunuz kamu iktisadi teşekküllerinin maliyetinin altında bir satışla görevlendirilme yetkisi var. Bu maliyeti de Hazine ve Maliye tarafı üstlenmiş oluyor." dedi.
- 'KADEMELİ TARİFEDE AMAÇ DAR GELİRLİYE KORUMAK'
Kademeli tarife konusuna ilişkin olarak da tasarruf ve verimi amaçladıklarını dile getiren Dönmez, kademeli tarife ile dar gelirlinin korunacağını söyleyerek şu ifadeleri kullandı:
"Dar gelirli, faturaları yerine göre ödemekte zorlanan ailelere dönük biraz daha farklılaştıran bir sistem. Belli bir tüketime kadar birinci kademe, o tüketimin aşan kısmı ikinci kademe olacak şekilde bir uygulamaya geçeceğiz.
Birinci kademede sınır ortalama 100 metrekarelik bir evin asgari elektrik ihtiyacına göre olacak. Arkadaşlarımız bunları teknik olarak çıkarttılar. Yine Türkiye'nin ortalama hane tüketiminden hareketle bir kademe belirlenecek ve o kademeye kadar daha düşük bir birim fiyat olacak ve herkes aynı fiyattan ödeyecek. Onu aşan kısımlar varsa bir miktar daha pahalı ödenecek.
Türkiye ortalamasının 2-3 katı tüketenler de var. Su da belediyeler buna geçti. Biz de elektrik ve gazda da benzer bir şekilde çalışıyoruz. Kademeyi belirlerken ortalama 4 kişilik bir ailenin asgari tüketimine bakacağız."
Site benzeri toplu konut alanlarında uygulamanın nasıl olacağına da değinen Dönmez, "Örneğin merkezi sistem ile ısınan bir binada 10 daire var. O zaman da birinci kademenin sınırı çarpı 10 yapılacak ve o birinci kademe olacak. Adil bir şekilde ilerleyecek." dedi.
- 'SOSYAL YARDIM DESTEĞİ DEVAM EDECEK'
Sosyal yardımlara ilişkin olarak da açıklama yapan Bakan Dönmez, 150 kilovatsaate kadar destek verildiğini ifade ederek, yardımlardan 2 milyon 400 bin hanenin faydalandığını, hane başı da 68 ila 137 lira arasında destekten söz ettiklerini söyledi. Bakan bu desteğin devam edeceğinin de altını çizdi.
Bakan Dönmez sözlerini şöyle sürdürdü:
"Sosyal yardımlarda uzunca bir süredir devam eden ısınma yardımı kapsamında kömür yardımı yapıyoruz. Aile başına yaklaşık 1 ton gibi. O ücretsiz devam ediyor. 2003'ten beri kömür yardımı yapıyoruz. Bugüne kadar da 33 milyon ton kömür dağıtıldı. Geçen yıl 1,8 milyon aileye kömür yardımı yapmış olduk."
- 'KARADENİZ GAZI ÇEYREK ASIR EVLERİ ISITACAK'
Karadeniz gazı ile alakalı olarak da bilgi aktaran Dönmez, yerli gazın sisteme girmesinin pahalı gazı sistemden çıkaracağının altını çizdi.
Mevcut fotoğrafı çevirebilmemizin tek olurunun kendi kaynaklarımızı üretir ve ulaşabilir hale gelmek olduğuna vurgu yapan Bakan, "Petrolümüz, doğal gazımız, kömürümüz olsa şu anda spekülatif ve rasyonel olmayan fiyatlarla karşı karşıya kalmamış olacaktık." dedi.
Son iki yılda açıklanan keşiflerle birlikte Karadeniz Sakarya gaz sahasında 540 milyar metreküplük keşfi açıklamış olduklarına dikkati çeken Dönmez, "2023'ün ilk çeyreğinde bunu sistemimize bağlamayı arzu ediyoruz. İlk yıl muhtemelen 3-4 milyar metreküp civarında bir üretimimiz olacak. 2026'da maksimum seviyesine olan 15-20 milyar metreküp yıllık üretime ulaşacağız. Bunun ülkemizin ihtiyacının yüzde 30'unu karşılamış oluyoruz. Bu da Türkiye'deki tüm konutların yaklaşık 25 yıl süreyle doğal gaz ihtiyacını karşılayabilecek seviyede. Yerli gaz sisteme girdikçe pahalı gaz sistemden çıkacak. Bizim ithal ettiğimiz fiyatların oldukça altında olacak bizim üretim maliyetlerimiz." şeklinde konuştu.
- 'ANORMAL BİR DURUM'
Bakan Dönmez ayrıca, bu yılki petrol ve doğal gaz fiyatlarının da uzun dönemli sürdürülebileceğini düşünmediğini söyleyerek, "Yaklaşık 30 yıldır sektörün içindeyim. 1 metreküpü 1 dolar fiyatına hiç rastlamadım. O açıdan çok sürdürebilir olduğunu düşünmüyorum. Bu sene anormal bir durum var." değerlendirmesinde bulundu.
- SABİT SAAT UYGULAMASI
Türkiye’de uzunca bir süredir gündemde yerini koruyan ‘Sabit Saat Uygulaması’yla 2016'dan bugüne 5,9 milyar lira tasarruf sağlandığının altını çizen Bakan Fatih Dönmez, “İstanbul Teknik Üniversite ile yapılan çalışma sonucu yıllık 1 milyar kilovatsaat civarında bir tasarruf olabileceği ortaya çıktı. Uygulamadan 2 yıl sonra aynı ekip bir daha çalıştı. Öngörülen hesapların yaklaşık yüzde 90'ının tuttuğu tespit edildi.” dedi.
Dönmez, ayrıca, Avrupa Parlamentosunun da üye ülkelere tek saat uygulaması konusunda tavsiye kararı aldığına vurgu yaptı.
- MAYIN DÖŞELİ BÖLGEDEN PETROL KEŞFİNE
Mardin Nusaybin'de sınıra yakın noktadaki keşfe de değinen Bakan, “Geçmişte mayınla kaplı yerleri temizliyoruz ve çalışıyoruz. İkincisi de Hakkari ve Şırnak gibi bölgelerde terör gerekçesiyle giremediğimiz bazı alanlar vardı. Şimdi 2-3 yıldır güvenlik konusu çözüldüğü için oralarda da araştırma yapabiliyoruz. Hatta üretime başladığımız noktalar da var.
Zaman zaman vatandaşlar bize yazıyordu "Burada gaz, petrol vardı. Üstünü kapattılar." diye. Nitekim Varınca-1 kuyusu öyle. 1980'li yıllarda açılmış ve petrol yok diye kapanmış. Ama bizim de petrol bulduğumuz bir yer. Hatta onlar daha derine inmişler. Biz petrolü daha yukarıda bulduk.” ifadelerini kullandı.
- 2030'DA TÜRKİYE'DE 1 MİLYON ELEKTRİK OTOMOBİL YOLLARDA OLACAK
Bakan Dönmez elektrikli otomobillerle alakalı Meclisten kanun geçirdiklerini belirterek, “Başta mevcut akaryakıt istasyonları olmak üzere AVM'ler, otoparklar ve sırf bu işe özgü dolum noktaları yapılacak. Hukuki alt yapısı hazırlandı. 2030 gibi Türkiye'de trafikte 1 milyon civarı elektrikli araç olacağı öngörülüyor. Her 10 araca da bir dolum istasyonuna ihtiyaç var. Bu da demek ki 100 bin civarında bir dolum istasyonunu o tarihe kadar yapmamız lazım. Evlerimiz ve iş yerlerimizdeki basit dolum noktalarını bu sayıya katmıyoruz. Tüm dünya olduğu gibi biz de hazırlanıyoruz.” dedi.
- FATURA VE POMPADA AB-TÜRKİYE KARŞILAŞTIRMASI
Bakan Fatih Dönmez fatura ve pompada Avrupa Birliği ülkeleri ile Türkiye karşılaştırmasında bulunarak, şu rakam bazında bilgiler aktardı:
"Hollanda'da 1 litre benzin 1,96 euro. İspanya'da 1,48 euro, Almanya'da 1,66 euro. Türkiye'de 0,89. Yani 11,74 lira. Bütün ülkeler petrolü aynı fiyattan alıyor.
Elektrik fiyatlarında da konut bazında Birleşik Krallık Avrupa'da en pahalı elektriği kullanan ülke. Bu ülkede 1 kilovatsaat 0,4 euro, Almanya'da 0,37 euro, Fransa'da 0,22 euro. Türkiye, Avrupa'da en ucuz elektriği kullanan 2'inci ülke. Bizde 0,06 euro. Bizden daha ucuzu ise Ukrayna. Orada da 0,053 euro.
Doğal gaz fiyatlarında ise en pahalı İsveç. Bu ülkede doğal gazın metreküp fiyatı 2,47 euro. Almanya'da ise 1,31 euro. İtalya'da 1,32 euro, Yunanistan 1,08 euro, Bulgaristan 0,99 euro. Türkiye Avrupa'da en ucuz doğal gazı kullanan ülke. Ülkemizde 1 metreküp doğal gaz 0,17 euro.
Amsterdam'da yıl başından bu tarafa toptan elektrik fiyatı yüzde 68 artmış, Londra'da yüzde 22, Berlin yüzde 12. Gaz fiyatlarında ise daha fazla. Berlin yüzde 28 artmış, Brüksel'de yüde 29 artmış.
Alış maliyetleri çok farklı olacağını sanmıyorum. Burada ülkeler oturup ne kadar destekleyeceğiz, ne kadarı vatandaşa gidecek bunun kararını vermiş oluyorlar.
- MADEN SAHALARINDAKİ REHABİLİTASYON
Maden sahalarındaki rehabilitasyon çalışmalarına ilişkin bilgi veren Bakan Dönmez, “Sadece Ege Linyit İşletmeleri Müdürlüğümüzde 7 bin 600 adet zeytin ağacı dikimi gerçekleştirdik. Kendi imkanlarımız doğrultusunda bakımları yapılan 12-13 yıllık zeytin ağaçlarımız bulunmakta. Bu ağaçlardan zeytin yağ elde edip kurumumuz bünyesinde çalışan tüm personelin tabldot yemeklerinde, kurumumuz sosyal, eğitim ve dinlenme tesislerimizde kullanılmakta.” şeklinde konuştu.
