Röportaj: ŞAFAK GÜVEN
Faturalarınız yarı yarıya inebilir!
Kolen Elektrik Genel Müdürü Kaya Uğur KARAYURT, koronavirüs salgını nedeniyle tedbir amaçlı evlerine kapanan insanların elektrik faturalarını nasıl yarıya kadar indirebileceğini gazetemize anlattı.
Elektrik sektöründe geçtiğimiz yıl yüzde 100’ün üzerinde büyüyerek dikkat çeken ve son yıllardaki enerji tasarrufu konusunda yaptığı araştırmalarla gündeme konu olan Kolen Enerji, elektrik sektöründeki son durumları, evlerde ve işletmelerde büyük tasarrufların nasıl sağlanacağını tek tek açıkladı.
ELEKTRİK SEKTÖRÜNDE SON DURUM NE?
Elektrik sektöründe durum; coğrafyamızda yaşanan sıkıntılar malum. Alabildiğine zor süreçlerden geçiyoruz. Tüm bunlara paralel ağır bir etki gözlemiyoruz. İlk çeyrek normal seyrinde gidiyor. Serbest Tüketici tarafı ise gelişiyor. Öyle ki aylık serbest tüketici sayısı artışı 100.000 tüketicinin üzerine çıktı. Şubat ayı sonu serbest tüketici sayısı 434.000 tüketici idi. Şu an itibarıyla (16 Mart) Serbest Tüketici sayısı 540.000 aboneyi buldu. 3.000.000'a yakın mesken abone grubu hariç hala Serbest Tüketici ayrıcalığını kullanmayan 1.000.000 elektrik abonesi var.
ELEKTRİĞE YENİ ZAM GELEBİLİR Mİ?
Elektriğe zam geleceğini düşünmüyorum.
KOLEN, 2019 BİLANÇOSUNDA ZİRVEYİ GÖRDÜ VE YÜZDE 100’ÜN ÜZERİNDE BÜYÜDÜ. NASIL BİR YOL İZLİYORSUNUZ?
Döviz fiyatlarındaki artışa endeksli olarak sektörde yaşanan sıkıntılar karşısında sektörümüze, ülkemize olan güvenimizi hiç yitirmedik, mücadelemizden vazgeçmedik. 2019’u yüzde 100’ün üzerinde bir büyüme performansı ile kapattık. 2019’da 1 milyar 700 milyon kilowattsaat enerjiyi abonelerimize sunduk. Diğer taraftan grubumuz iştirakleri üretim yapısının daha da güçlenerek, yerli ve yenilenebilir kaynaklardan oluşan kurulu gücünün 1.200 megawatta yaklaşması, yıllık üretim kapasitesinin ise 6 milyar kilowattsaatleri aşması bizi çok daha güçlü kılıyor.
“Sektörün bir adım önünden gidiyor”
Elektrik piyasasının serbestleşmeye başlamasıyla birlikte hızlı hareket ederek gerçekleştirdiği teknolojik açılımlarla sektöre ilkleri kazandıran KOLEN Elektrik, abonelerine sunduğu çözüm ortaklığıyla da sektörün bir adım önünden ilerliyor. Bu kapsamda; “Her Aboneye Bir Danışman”, “WhatsApp’tan Elektrik”, “Ön Ödemeli Elektrik”, “www.faturaniyolla.com”, “24 Zamanlı”gibi hizmet ve uygulamaları abonelerine sunan şirket, 2020 yılında da sektöre yeni uygulamalar kazandırıyor.
“Varsa yoksa abone memnuniyeti”
KOLEN sadece 9 yıl önce kurulup, 5 yıl önce faaliyete geçmesine rağmen hızlı bir büyüme performansı sergileyen şirket olarak, sektördeki öncü misyonuyla emin adımlarla ilerliyor. Abonelerimize sunduğumuz hizmetleri teknolojiden de destek alarak farklılaştırma, çeşitlendirme çabaları sonunda tüketici memnuniyetini zirveye taşımayı başardık.
KOLEN gerek aboneleri, abone yöneticileri, gerekse danışmanlık hizmeti alanların danışmanları ile kol kola çalışan, enerjiye dair her konunun konuşulabildiği, her anlamda destek alınabilen bir danışman, enerji çözüm ortağı olarak sektörde fark yaratıyor.
Yerli ve yenilenebilir enerjiye yatırım
Halihazırda tamamı yerli ve yenilenebilir kaynaklardan oluşan 1.200 MW kurulu gücümüz bulunuyor. Yılda 6 milyar kWh’ın üzerinde bir üretim kapasitesine sahibiz.
Abonelerinin çözüm ortağı
Bu zamana kadar “Her Aboneye Bir Danışman”, “Whatsapp’tan elektrik”, “Ön Ödemeli Elektrik”, “www.faturaniyolla.com”, “24 Zamanlı” gibi uygulamalar aracılığıyla tüketicilerin taleplerini en iyi şekilde karşılamaya çalışıyoruz. Sektörde yapmaya çalıştığımız ilkler aracılığıyla abonelerimiz, günün 24 saati istedikleri an kendilerinin hizmetine sunduğumuz danışmanlarına Whatsapp üzerinden ulaşabiliyor. Cep telefonundan elektrik faturasının fotoğrafını faturaniyolla.com adlı mobil servise gönderen aboneler, kendileri açısından avantaj olabilecek her detayı öğrenme şansına sahip olabiliyorlar. Onlara sunduğumuz cazip paketlerden haberdar olabiliyorlar. Faturanıyolla.com uygulamasında internet üzerinden adresimize girerek talep gönderen herkese hizmet sağlıyoruz. Web sitemiz üzerinden tüketici sayfasına yönlendirmede bulunuyoruz. Abonelerimiz adresimiz üzerinden birden çok işlem yapabiliyor. Onların işlerini kolaylaştıran bu uygulamalar sayesinde abonelerimizle kurduğumuz dostluğu pekiştirmeyi başardık. 2020 yılında yeni uygulamalarla da abonelerimizin karşısında olacağız.
SANAYİ, TİCARETHANE VE EVLERDE ELEKTRİKTEN TASARRUF ETMEK İÇİN HANGİ TARİFELER DAHA AVANTAJLI? ELEKTRİKTE TASARRUF İÇİN NE TÜR ÖNLEMLER ALINMALI?
Verimlilik, yani bir işlem, bir süreç sonrasında elde edilenden ürün ya da hizmetten ödün vermeden, negatif yönde etkilemesine müsaade etmeden maliyetleri kontrol altında tutmak, aşağılara çekmek, tasarruf etmek. İş dünyasının göz ardı edemeyeceği bu kavramlar bir yandan maliyetleri aşağıya çeker, diğer yandan maliyetler düştüğü için rekabet gücünü artırır. Satışların artmasına, şirketin markette sağlam durmasına, büyümesine vesile olur.
Elektrik maalesef yatırım maliyetleri gibi, az ya da çok, ilk daha düğmeye basarken bir kez ödenen bir gider değil. Sürekli tüketilen, mecburen tüketilen, dolayısıyla da her ay karşımıza küçümsenmeyecek fatura tutarları ile çıkan, patronları, yöneticileri yoran bir gider kalemi.
Hatta elektrik gideri firmanın diğer operasyonel giderleri içinde değil, direkt üretim girdisi ise aylık gelen elektrik faturaları çok çok daha astronomik olabilmekte.
Evet, önemli bir maliyet kalemi ama en azaltabilme, faturaları düşürebilme şansı var. Yani en azından çaresi var. Üstelik birkaç önlemi birden aldığımızda gerek tüketimimizde, gerekse elektrik faturamızda hatırı sayılır düşüşler, tasarruflar elde etmek mümkün.
Peki nasıl?
Öncelikle bizi sonuca götürebilecek aksiyonlara şöyle başlıklar halinde bir bakalım.
1. İlki elektrik tüketimin kontrol altına alınması ve optimum da yönetilebilmesi ki bu yalnızca kendi müessesemiz değil, ülkemiz açısından, dünya açısından, çocuklarımızın geleceği açısından asıl önemli olan. Daha az tüketmek zorundayız. Yine bu başlığı bireysel ve kurumsal olarak irdelemek gerekiyor.
2. İkincisi, abone grubu, tarife sınıfı ve tarifelerin doğru seçilmesi,
3. Üçüncüsü, aktif, reaktif dengesi ve kompanzasyon sisteminin sağlıklı işletilmesi,
4. Bir sonraki başlık, serbest tüketici hakkının kazanılıp, kazanılmadığı, bu hakkın kullanılıp, kullanılmadığı, kullanılıyorsa tedarik edilen enerjinin fiyatı, tedarik koşulları,
5. ve nihayetinde elektrik tedarik edilen enerji şirketinin seçimi.
Bu beş ana başlıktan birinci başlıktaki tüketimin yönetilmesi meselesi; işletmenin tüketiminin nitelik ve hacmine göre, kimi zaman manuel yöntemlerin dahi kâfi gelebileceği durumda olabilir. Biraz dikkatin kâfi geleceği kadar kolay. Bireysel önlemler gibi. Kimi zaman ise son derece komplike sistemlere ihtiyaç duyar. İşletmenin elektrik tüketim noktalarının tespiti, en verimli tüketim miktar ve profillerinin belirlenip, o miktar ve şekilde tedarik edilip, tüketimin sağlanması, takip edilmesi, devamlılığının sağlanması. Oluşabilecek arızaların anında tespiti, mümkünse uzaktan komutlarla yine anında giderilmesi. Yada müdahale için gerekli uyarıların yapılması. Risklerin ve kayıpların asgariye indirilmesi. Sistem sürekli izlendiğinden enerji sarfiyatı kontrol altındadır ve optimumdadır. Tabi bu başlık yatırım gerektiren de bir başlık.
İkinci başlıkta bahsedilen abone (tüketici) grupları; sanayi, ticarethane, tarımsal sulama, mesken, aydınlatma, genel aydınlatma, şehit aileleri ve muharip, malul gaziler gibi gruplardır. Bu abone gruplarının gerek enerji, gerek dağıtım bedelleri birbirinden farklıdır. Ayrıca ödenen belediye tüketim vergisi kiminde yüzde 5, diğerinde yüzde 1’dir. Yine sanayi aboneleri TRT payı ödemez iken diğer abone grupları TRT payını öderler.
Siz üretim yapan, sanayi niteliğine haiz bir kuruluş olmanızarağmen ticarethane abone grubundan enerji tedarik eden durumunda iseniz ve bu gruptan ücretlendiriliyorsanız çok ciddi zarar ediyor olabilirsiniz, hatta olabilirsiniz değil ciddi zarar ediyorsunuz. Hemen basit bir karşılaştırma yapalım.
Mesela orta gerilim, tek terimli, ticarethane abone grubuna uygulanan enerji birim fiyatı 52,06 kuruş/kilovatsaat, sanayi abone grubuna uygulanan fiyat ise 47,95 kuruş/kilovatsaattır. Fark 4,11 kuruş. Kilovatsaatte virgül sonrasında olmayan rakamlar ciddi farktır. Evet çok ciddi bir farktan bahsediyorum. Bunun anlamı megavatsaatte41,12 TL fark demek.
Aynı şekilde bu iki abone grubunun dağıtım birim fiyatlarında da fark var.
Ticarethane grubunda dağıtım bedeli 19,78 kuruş/kilovatsaat, sanayide dağıtım bedeli 11,24 kuruş/kilovatsaat. Aradaki fark 8,54 kuruş/kilovatsaat. Megavatsaatte 85,45 TL. İki abone grubu arasında enerji bedeli ve dağıtım bedeli toplamları arasında yüzde 21 fark var. Üstelik birine yüzde 1 TRT payı da ekleniyor. Diğerinde yok. Dip toplamda çok çok önemli bir fark oluşacaktır.
Bir diğer detay; bu örnekte hesabı tek terimli tarife sınıfı için yaptık. Sanayi abone grubuna geçip, bir de çift terimli tarife sınıfınageçmiş olsa idik. Dağıtım bedeli megavatsaat için 10 TL daha düşecekti.
Megavatsaatte120 TL – 130 TL gibi çok önemli rakam ve tasarruflardan bahsediyoruz.
Henüz sanayi abonesi olmamış, ihmal etmiş ticarethane abone grubunda kalmış bir sanayi işletmesinin aylık 1.000.000 kilovatsaat tüketimi olsun. Ticarethane abone grubundaki fiyatlama ile sanayi grubundaki fiyatlama aşağıdaki tabloda verilmiştir. Abone sanayi abone grubuna geçerek KDV dahil ayda 150.000 TL az fatura ödeyecektir. Bu rakam yılda 1.8 milyon TL gibi çok ciddi bir rakam yapmaktadır.
Bir sonraki tabloda EPDK’ca onaylanmış, yayımlanmış abone gruplarına, tarife sınıflarına ait tarifeleri bulabilirsiniz.
Üçüncü başlık aktif, reaktif dengesi ve kompanzasyon sisteminin sağlıklı işletilmesi konusu. İşletmede kompanzasyona dikkat edilmez ise, kötü sürprizler ile faturada ciddi reaktif ceza tutarlarıile karşılaşabiliriz.
Dahası aylarca bunu fark etmeyip, iş işten geçtikten sonra farkına varabiliriz. Nasıl? Çok basit elektrik faturanız geliyor ve muhasebeniz elektrik faturanızı ödüyor. Aylar sonra faturada reaktif ceza olduğunu fark ediyorsunuz. Geriye dönük bir kontrol ettiriyorsunuz meğer aylardır bu tutar ödeniyormuş. Maalesef o tutarlar boşu boşuna gitti. Geri dönüşü yok. Ancak bundan sonrasında dikkat etme ve bir daha bu durumu yaşamama var.
Gelelim bir sonraki başlığa, serbest tüketici hakkının kazanılıp, kazanılmadığı, bu hakkın kullanılıp, kullanılmadığı, kullanılıyorsa tedarik edilen enerjinin fiyatı, tedarik koşulları konusuna.
Halihazırda elektrik abonesi sayısı 44 milyon civarında. Bu abonelerin 36 milyonu mesken abone grubunda. Yani abonelerin yüzde 80’i mesken abone grubunda. 6 milyonu ticarethane abone grubunda, kalan aboneler ise sanayi, tarımsal sulama, aydınlatma gibi sair abone gruplarında. Tabi bunlar abone sayısı.
Hadiseye tüketim olarak bakarsak yüzde 80 mesken abonesi tüketimin yalnızca yüzde 20’sini tüketiyor. Yüzde 80’i tüketen sanayi ve ticarethane aboneleri.
Bu genel resme baktıktan sonar şunun altını çizelim. Yaklaşık 1 milyon abone serbest tüketici hakkını kullanarak enerjiyi daha ucuza tedarik etmiyor. Bir yandan zamları konuşup, diğer taraftan daha ucuza enerji tedarik etme hakkı verilmişken, böyle bir fırsat varken hala ulusal tarife birim fiyatlarında nenerji almak peka çıklanabilir durum değil.
Enerji şirketleri ile temasa geçip, verebilecekleri fiyatları ve koşullarını almak, değerlendirip, bir karar vermek sanırım elzem. Burada dikkat etmeniz gereken sadece fiyat değil, fiyatlama modeli, ödeme tarihi gibi detaylar. Dengesizlik maliyeti verilen fiyata dahil mi, değil mi? Finans maliyeti, EPİAŞ giderleri dahil mi değil mi? PTF (piyasa takas fiyatı) Türkiye ortalaması mı? Abonenin ortalaması mı? profil maliyeti dahil mi değil mi? Tüm bunları detaylı şekilde almak lazım. İşte bu noktada beşinci başlık devreye giriyor. Elektrik tederik edilen şirket yalnızca bir tedarik şirketi mi? Yoksa çözüm ortağı olmayı, abonesi ile kolkola çalışmayı bir kurumsal kültür haline getirebilmiş mi?
ELEKTRİKTE YÜZDE 50’YE VARAN BİR TASARRUF İMKANI MÜMKÜN MÜ?
Milyonlarca abone, tasarruf kurallarına uymadıkları, yanlış tarife kullandıkları için kullanmadıkları elektriğin faturasını ödüyor. Alınacak önlemlerle faturaları yüzde 50 azaltmak mümkün. Yanlış tarife kullanan, serbest tüketici statüsüne geçmeyen, enerjiyi verimli kullanacak yatırımları yapmayan ve en temel tasarruf kurallarına uymayan milyonlarca abone, her ay adeta kullanmadıkları elektriğin parasını ödüyor. Uygun tarife, teknolojik yatırım, düzenli bakım ve etkin tasarruf ile abonelerin elektrik harcamalarında yüzde 40-50 oranında tasarruf yapabilirler. Tasarruf önerileri, ticari ve mesken aboneleri olmak üzere iki başlıkta toplanabilir.
EVLERDE ELEKTRİK FATURASINI NASIL YÜZDE 50 AZALTABİLİRSİNİZ? ELEKTRİKTE TASARRUF İÇİN BUGÜNE KADAR PEK BİLİNMEYEN YÖNTEMLER NELER?
‘’Evlerde elektrik tasarrufu yapmanın 3 temel kuralı var. Bunlar, eşyayı satın alırken, kullanırken ve bakım - onarımda dikkat edilmesi gereken kurallardır. Bu kurallara uyarak evlerde elektrik faturamızı yüzde 50 oranında azaltabiliriz. Dört kişilik ailenin aylık ortalama elektrik tüketimi 200 ile 250 kWh (kilovatsaat) arasındadır. Bugünün tarifesiyle 140 TL ile 180 TL arasında bir elektrik faturası demektir. Verdiğimiz tasarruf önerilerini uygulayanlar elektrik faturasını yarı yarıya azaltır.
Eve eşyaları satın alırken...
İhtiyacınız olan niteliklere sahip olan elektrikli cihazı alın. Örneğin iki kişi yaşadığınız eve en büyük buzdolabını alırsanız doğru bir iş yapmış olmazsınız. Enerji verimlilik etiketine çok dikkat edin. Mümkünse verimliliği en yüksek olanı tercih edin. Belki biraz daha fiyatlıdır ancak kısa sürede farkı telafi eder. Klima alıyorsanız, mutlaka keşif yaptırın. Sırf fiyatı uygun diye ya da daha az tüketir düşüncesiyle mesela 9.000 btu’luk bir klima geniş bir salona yetmez. Soğutmayacak, ısıtmayacak, sürekli çalışacak ve hatta arıza verecektir. Eski tip akkor flamanlı ampullerden almayın. 75 watt’lık akkor flamanlı ampul yerine 15 watt olan enerji tasarruflu ampuller yüzde 60, 70, 80 tasarruf sağlar.
Eşyaları kullanırken nelere dikkat etmeli?
Mümkün olduğunca gün ışığından istifade edelim. Duvarları kesinlikle açık renkler ile boyayın.
Buzdolabını kalorifer, fırın, klima gibi ısı yayan eşyaların yakınına koymayın.
Sulu yiyecekleri kapaklarını kapatarak buzdolabına koyun. Dolaba sıcak yiyecek koymayın. Kapısını sık sık açıp kapatmayın.
TV, DVD, VCD, uydu alıcısı, bilgisayar ve benzer elektronik aletleri düğmesinden kapatın.
Kullanmadığımız mahallerdeki elektriği söndürmeyi bir refleks haline getirin.
Tuvalet, merdiven, kapı önü gibi yerlere sensörlü ışık yaptırın.
Çamaşır ve bulaşık makinelerini az kapasite ya da çok yüklü olarak çalıştırmayın.
Az kirli, ya da az miktarda çamaşırı yıkamak gerekirse düşük performansta çalıştırın.
Saç kurutma makinesini saçımızı havlu ile kuruttuktan sonra kullanın.
Çamaşır kurutma makinesini gerekmedikçe çalıştırmayın.
Eşyaların bakım ve onarımı
Periyodik bakımları mutlaka yaptırın.
Değiştirilmesi gereken filtre, torba, parçayı değiştirin.
Elektrikli ev eşyalarının ömürleri 10 yıldır. Sorunu olmasa dahi 10 yıl öncesinin teknolojisidir. Elektrik sarfiyatı muhtemelen yeni bir makineye göre yüksek olur. Ya değiştirin ya da performansını kontrol ettirin. Astarı yüzünden pahalıya gelmesin.
İŞLETMELERDE EN ETKİLİ 5 TASARRUF YÖNTEMİ NEDİR?
· Elektrik tüketimi kontrol altına alınmalı.
· Abone grubu, tarife sınıfı ve tarifeler doğru seçilmeli.
· Aktif, reaktif dengesi ve kompanzasyon sistemi randımanlı işletilmeli.
· Serbest tüketici sözleşmesi yapılmalı.
· Elektrik tedarik şirketinin seçimi iyi yapılmalı.
SERBEST TÜKETİCİ TARİFELERİ VE TASARRUF YÖNTEMLERİNİ BİLMEDİKLERİ İÇİN HER YIL MİLYARLARCA LİRA ELEKTRİK FATURASI OLARAK BOŞA GİDİYOR.
Elektrik faturasında yanlış tarife seçimi işletmelere çok pahalıya patlayabiliyor. 1 milyon elektrik abonesi serbest tüketici hakkını kullanmadığı için milyonlarca lira fazladan elektrik faturası ödüyor. Mesken, ticarethane, sanayi, şehit yakını muharip malul gaziler, aydınlatma gibi abone gruplarının tarife birim fiyatları birbirinden farklı. Özellikle üretici olup, ticarethane abone grubunda olanlar dikkat etmeli. Sanayi abone grubunda olabilecek niteliklere haiz, sanayi tarifesi için gereklilikleri yerine getirmiş sanayi tarifesinden elektrik tedarik edebilecek bir abone eğer ticarethane abone grubunda kalmaya devam ederse çok ciddi zararı olacaktır
TÜRKİYE TASARRUFLA HER YIL NE KADAR TASARRUF EDEBİLİR?
Üretimde yoğun elektrik kullanan bir sanayi kuruluşundan örnek verecek olursak 1 milyon kilowattsaat elektrik kullanan bir sanayi kuruluşu ticarethane tarifesinde ise yılda 1.8 milyon lira fazla fatura ödüyor. Sanayi tarifesine geçerse KDV dahil ayda 150 bin lira daha az fatura ödeyecektir. Bu şekilde 1.8 milyon TL cebinde kalır. Yine 1-1.5 milyon ticarethane ve sanayi abonesi var. Serbest tüketici olmadıkları için yüksek fatura ödüyorlar. Hepsini toplarsanız milyarlarca TL eder. İşletmeler elektriğin pahalı olduğundan, zamlardan şikâyet ediyorlar, daha az fatura ödemek için bu haklarını mutlaka kullanmalılar
