Bangladeşli Muhammed Yunus, Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) tarafından spor yoluyla eğitim, kültür, kalkınma ve barışta önemli başarılar elde eden insanları onurlandırmak için verilen olimpik defne ödülünün ikinci sahibi oldu.
Bangladeş'in Liman kenti Chittagong'da 1940 yılında doğan Muhammed Yunus, Dakka Üniversitesi'nde, ardından Fulbright bursuyla Vanderbilt Üniversitesi'nde ekonomi okudu. 1969 yılında ekonomi alanında doktorasını alan Yunus, 1972'de Bangladeş'e dönene kadar ders verdiği Orta Tennessee Eyalet Üniversitesi'nde çalışmalarını sürdürdü.
Fikirleri ve çalışmaları nedeniyle çok sayıda uluslararası ödülün sahibi ve Birleşmiş Milletler Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi olan Muhammed Yunus, 2006 yılında, yoksulluk içinde yaşayan insanlar için mikrokredi ve mikrofinans kavramlarına öncülük eden Grameen Bank'ı kurduğu için Nobel Barış Ödülü'ne layık görülmüştü.
Sosyal girişimci ve sivil toplum lideri de olan Yunus, girişimcilik ve sporla ilgili programlar aracılığıyla insanları yoksulluktan kurtarma konusunda uzun zamandır projeler yürütüyor. Yunus'un spor dünyasına en büyük katkılarından biri, dünya çapında acil sosyal sorunları çözmek için sporu kullanmaya odaklanan Yunus Sports Hub (YSH) iş ağını kurmak oldu.
YSH başkanı olarak çeşitli projelerde Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) ile işbirliği yapan Muhammed Yunus, Paris şehrinin 2024 Yaz Olimpiyatları'ndan uzun süreli ekonomik faydalar elde etmesini sağlamaya yönelik stratejiler üzerine Paris 2024 organizasyon komitesiyle birlikte çalışıyor.
Birleşmiş Milletler'in Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri'ne spora ve sporcuya destek programlarıyla katkıda bulunulabileceği vizyonuna sahip Yunus'un, bilgi birikimini sporcular ve Olimpiyat topluluğu ile paylaştığı ve spor sonrası kariyer gelişimlerinde oyuncuların sosyal sorumluluk sahibi girişimciler olmalarına yardımcı olduğu biliniyor.
"Muhammed Yunus, hepimiz için büyük bir ilham kaynağı"
IOC Başkanı Thomas Bach, Tokyo Olimpiyatları'nın açılış töreninde yaptığı konuşmada, Muhammed Yunus'un, bilgi birikimini sporcular ve olimpiyat camiası ile cömertçe paylaştığını söyledi.
Bach, "Muhammed Yunus, hepimiz için büyük bir ilham kaynağıdır. Sporcuların spor sonrası kariyer gelişimlerinde sosyal sorumluluk sahibi girişimciler olmalarına yardımcı oluyor ve sporun Birleşmiş Milletler'in Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri'ne nasıl katkıda bulunabileceği konusundaki vizyonumuzu paylaşıyor. Olimpiyat topluluğu için yaptığı her şey için çok müteşekkiriz." ifadelerini kullandı.
Prof. Dr. Muhammed Yunus ise video konferans yöntemiyle katıldığı açılış töreninde, Olimpiyat Oyunları ve sporun dünyadaki en birleştirici güce sahip olduğunu belirterek, Olimpiyat Oyunları'nın, çeşitlilik içindeki birliği kutlayarak tüm dünyayı barışçıl bir rekabet içinde birleştirdiğini aktardı.
Yunus, "Olimpiyat Ateşkesi, adil rekabet, barış, insanlık ve uzlaşmaya dayalı daha iyi bir dünya inşa etme vizyonunu ileriye taşıyor. Bu gücü, dünyayı en etkili şekilde değiştirmek için kullanabiliriz. Spor, tüm insanlar için doğaldır. Farklılıklardan bağımsız olarak tüm insani güçleri ve duyguları devreye sokar. Bu ona muazzam bir güç verir. Bu gücü sosyal hedeflere ve barışa kanalize etmeye çağırıyorum." değerlendirmesinde bulundu.
Grameen projesi ve mikrofinans uygulamaları
Mikrofinans, küresel pazarı büyütme umuduyla yerel ekonomileri canlandırma aracı olarak gelişmekte olan ülkelerde uygulanan bir modeldir. Mikrofinansın doğuşu 1976 yılında Muhammed Yunus tarafından Bangladeş'te başlamış, yoksul insanlar ve toplumlar üzerinde olumlu etkiler bırakmıştır.
Bangladeş'te Chittagong Üniversitesi'nde ders verirken yoksulluk içindeki halk ile öğrettiği ekonomik teoriler arasında uçurumu fark eden Prof. Dr. Muhammed Yunus, çalışmalarını Grameen projesi, mikrofinans ve mikrokredi uygulamaları üzerine yoğunlaştırdı.
Dünyada banka hesabı olmayan veya bir finans kuruluşuna erişmek için ihtiyaç duydukları teknolojiden yoksun 2 milyar insan bulunuyor ve bunların yüzde 50'den fazlasının banka hesabına sahip olmamalarının birincil nedeninin yeterli paraya sahip olmama olduğu belirtiliyor.
Mikrofinans kurumları aracılığıyla geleneksel banka hizmetlerinden yararlanamayacak olan bireylere düşük gelirli finansal ve finansal olmayan hizmetlere erişim ve gelir getirici faaliyetlerini başlatmak veya geliştirmek için paraya erişimi sağlayan mikrofinans, maddi durumu elverişsiz küçük müşteriler için esnek koşullarda bireysel krediler ve tasarruflar da sağlıyor.
Mikrofinans; sadece küçük krediler sağlamakla kalmaz, aynı zamanda maddi durumu elverişsiz olanlara tasarruf ve sigorta da sunar, bu sayede mikrofinansın birey ve toplum üzerinde olumlu etkileri görülür.
1970'lerde Muhammed Yunus tarafından hayata geçirilen Grameen bankası veya Grameen modeli ile kırsal bölgelerdeki insanlara, sermayeyi üretken işler için kullanabilmeleri ve finansal olarak istikrarlı ve bağımsız olabilmeleri için mikrofinans hizmetleri sunuluyor.
Güney Asya, en fazla borçluya sahip bölge
Son 10 yılda mikrofinans kuruluşları, yüz milyarlarca dolar borç verdi. 2000-2010 döneminde olduğundan daha yavaş bir hızda da olsa dünya çapında borçluların sayısı artmaya devam ediyor.
Mikrofinans kuruluşlarının hizmetlerinden 2018 yılında 139,9 milyon borçlu yararlandı. Bu borçluların yüzde 80'i kadın ve yüzde 65'i kırsal kesimden borçlu olurken, borçlu sayısındaki artışa rağmen oranlar son 10 yılda sabit kalmıştır. 124,1 milyar dolarlık tahmini kredi portföyüyle mikrofinans kuruluşları, 2018'de bir başka büyüme yılı kaydetti.
Güney Asya, küresel mikrofinansa hakim olmaya devam ediyor. En fazla borçluya sahip bölge ve bu sayı diğer bölgelere göre daha hızlı artıyor. Aynı zamanda kredi alanlar açısından Hindistan, Bangladeş ve Vietnam ilk 3 pazara sahip. Buna karşılık Latin Amerika ve Karayipler, 48,3 milyar dolarlık ödenmemiş kredi ile toplam mikrofinans sektörü portföyünün yüzde 44'ünü oluşturuyor.
Doğu Avrupa ve Orta Asya ülkeleri ile MENA bölgesi ülkeleri daha küçük pazarlar ancak hem müşteri sayısı hem de kredi portföyü açısından büyüyorlar.
