Ağız ve diş sağlığının önemi gün geçtikçe daha çok anlaşılmaktadır. Ağız, sindirim sisteminin ilk adımı ve dişlerle beraber öğütmenin başladığı yerdir. Sağlıklı dişlerle hasta sindirim sistemini güçlendirirken aynı zamanda estetik ve güzel bir görünüşe, düzgün bir fonetiğe sahip olur. Peki ya dişlerimize yeterince iyi bakıyor muyuz? 

Dişlerimiz canlı mıdır?

Dişlerimiz canlı birer yapıdır. Diş; mine, dentin, sement ve pulpadan oluşur. Mine, vücuttaki en sert maddedir, dişlerimizi dıştan koruyucu bir katman olarak çevreler. İçinde sinir hücreleri olmadığı için duyarlı değildir. Minenin alt katmanı olan dentin ise canlı bir yapıdır ve yüzde 70'i mineral tuzları; yüzde 20'si organik madde ve yüzde 10'u da sudan oluşur.

"Pulpa" adı da verilen diş özü ise dentin tarafından oluşturulan bir odacık içinde yerleşir ve damarlar, duyu sinirlerinden oluşur ve canlıdır. Sement ise, kökün etrafını kaplayan kemiksi bir tabakadır, çok incedir. Diş kökünün çene kemiğine tutunmasını sağlar. Dolayısı ile dişe de canlıdır diyebiliriz.

Bir dişin ölmesi ne demektir?

Dişin canlılığını sağlayan, sinir ve damar paketlerini içeren pulpa dokusu, çeşitli nedenlerden dolayı canlılığını yitirmişse diş ölmüş demektir.

Pulpa yaralanır, enfekte ve kendi kendini tamir edemez hale gelirse canlılığını kaybeder, yani diş ölür. Pulpa ölmesinin en yaygın nedenleri ise derin çürükler, diş kırılmaları, büyük dolgular, dişeti hastalıkları ya da travmatik yaralanmalardır. Bu durumlarda bakteri ve bakteri artıkları pulpaya yerleşerek dişin ölmesine neden olur.

Canlılığını yitiren dişlerin pulpa dokusunun çıkartılarak kanal boşluğunun temizlenmesi, şekillendirilmesi ve doku dostu kanal dolgu maddeleri ile doldurulması gerekir. Bu işlemler bütünü, kanal tedavisi olarak tanımlanır. Doğru bir şekilde kanal tedavisi yapılan bir diş, normal sağlıklı bir diş gibi bir ömür ağızda kalabilir.

Dişi tamamen kaybetmeden önce neler yapılmalıdır?

Çürükle enfekte olmuş ya da travma görmüş bir dişin pulpası iltihaplandıktan sonra en kısa sürede kanal tedavisi yapılmazsa, iltihap kök ucundan, kökün içerisinde bulunduğu kemiğe yayılıp, yan dişleri ve çene kemiğini etkileyebilir. En kısa sürede bir kanal tedavisi uzmanına danışılmalıdır.

Kanal tedavisi nasıl yapılır?

Lokal anestezi yapılarak diş ve çevre dokulardaki duyarlılığın yok edilmesi hedeflenir. Tedavi edilecek dişte daha önce yapılmış restorasyonlar varsa uzaklaştırılır. Mine ve dentin tabakalarındaki çürükler temizlenerek pulpaya ulaşılacak boşluk oluşturulur.

Çalışma uzunluğu elektronik aletler kullanılarak ve radyografi ile saptanır. Döner alet sistemleri kullanılarak kök kanalı içindeki enfekte dokular ve mikroorganizmalar, kanal içi dezenfektanlar yardımı ile yok edilir. Bu tedavi sıklıkla tek seansta bitse de bazı özel durumlarda birkaç seans sürebilir. Tedavi sonrası hekiminizin önereceği konulara da dikkat edilmelidir.

Kanal tedavisi yüzde yüz çözüm mü?

Maalesef yapılan araştırmalara göre, tüm tedavi çok ideal yapılsa bile kanal tedavisinin başarı oranı yüzde 90-95 civarındadır. Çok büyük iltihaplı ya da önceden başarısız kanal tedavisi yapılmış dişlerde bu oran giderek azalır. Başarılı bir kanal tedavisinin en önemli unsurlarından biri de üst tıkamanın iyi yapılmasıdır. Bazı durumlarda dişte aşırı madde kaybı varsa, yapılacak kanal tedavisini takiben, dişe protez önerilebilir. Ama unutulmamalıdır ki, eğer kurtulma ihtimali varsa, her zaman kendi dişimiz en iyi yapılmış implanttan iyidir.