PANDEMİNİN GÖRÜNMEYEN TARAFI

Buket BEKTAŞ 06 May 2021

Buket BEKTAŞ
Kovid-19 pandemisi sadece sağlık alanında değil küresel bazda ciddi sosyo ekonomik birçok sorunları da beraberinde getirdi.

Kovid-19 pandemisi sadece sağlık alanında değil küresel bazda ciddi sosyo ekonomik birçok sorunları da beraberinde getirdi. Özellikle ağır sanayi ve orta ölçekli işletmeler bazında yaşanan ekonomik durgunluk, ileriki tarihlerde farklı şekillerde sorunların işaretçisi olarak karşımıza çıkacak gibi görünüyor.

Otomotiv sanayisinde yaşanan çip krizi, dünya devi otomobil fabrikalarında üretim yavaşlamasına hatta kapanmalarına yol açtı. Bu gelişmelerin çip üreticisi olan fabrikaların hammadde temininde ve çalışma ortamlarında yaşanan zorluklar nedeni ile ihtiyaca cevap veremedikleri ve bir süre daha veremeyeceklerini açıkça ortada. Bu durum üretim kapasitelerinin düşmesinin yanı sıra, ekonomik değerlemelerinde farklılaşmasına yol açıyor.

Kısaca özetlemek gerekirse; özellikle otomotiv sanayisinde sıfır km otomobillerin üretimlerinde mecburi yaşanan erteleme ya da gecikmelerin ortaya çıktığı şu günlerde, yaşanan çip temin krizinin başta yedek parça olmak üzere istihdam, pazarlama, üretim ve ardından da ülkelerin vergi kalemlerine eksi yönde etkisi olacağı bir gerçek olarak karşımıza çıkıyor. Tabi ki bu durumun satıcılar, tedarikçiler ve kullanıcılar üzerinde yaratacağı ekonomik baskıları da görmek gerekiyor.

Hatta bu krizin zamanla diğer sektörlere de gerek dolaylı gerekse de doğrudan etkisinin olacağı aşikâr. Geniş kapsamlı yaşanan ve çeşitli dalgalanmalarla da yaşanmaya devam edecek olan bu krizin etkilerini hep birlikte göreceğiz.

Bir başka kriz beklentisi de gene üretim ve hammadde temininde yaşanan sıkıntılardan kaynaklanan ekran krizinde kendisini göstermeye başladı. Hepimizin kullanımında olan cep telefonları, laptoplar, bilgisayarlar, tabletler, televizyon ekranlarının üreticisi olan firmalarda daha şimdiden alarm zillerini çalmaya başladı bile...

Bu durumu kısaca özetlemek gerekirse günlük kullanımda olan birçok ekranlı cihazın ki bunlar hemen hemen elzem kullanımda olan cihazlardır yakın zamanda üretim ve yedek parça sektörlerinin sekteye uğrayacağı ve fiyatlarda artışa gidileceğini ortaya çıkıyor. Özellikle günlük kullanımda olan cep telefonlarına yönelik ekran sıkıntısı üreticileri endişeye sevk etmiş durumda. Dünya piyasasında birçok üretici daha şimdiden sorunu görerek yeni modellere yönelik üretimlerini iptale aldılar bile. Tabi bu durum gerek tedarikçiler, satıcılar ve pazarlama ağları üzerinde olumsuz etkilerini göstermeye başladı. Nitekim büyük ölçekli bir üretim krizinin kapısındayız.

Örnek olarak izah etmeye çalıştığımız bu iki durumda küresel anlamda birçok sektörü tetikleyen bir domino etkisine sahip olabilecek önemde, sıkıntılı durum olarak karşımıza çıkıyor. Tüm bunlardan elektrikli cihazların ve elektrikli arabaların  vazgeçilmez hammaddesi bakır ise ayrı bir konu olarak gündemde yerini aldı bile. Dünyanın yeni petrolü olarak adlandırılan bakır için fiyat artışlarının olması kaçınılmaz hale geldi. Bu durum ise fiyatlara olumsuz olarak etki edecek ve alacağımız birçok üründe fiyat artışlarına sebebiyet verecek.

Yukarıda kısaca değindiğimiz gibi pandeminin olumsuz etkilerinden birisi de hammadde ve iş gücünde yaşanan ve yaşanacak sorunlar. Bu sorunlar ileriki tarihlerde fiyat artışları olarak karşımıza çıkacak gibi duruyor. Gerek ekonomiyi gerekse de refah düzeylerimizi  doğrudan etkileyecek sorunlu bir zaman dilimine girdiğimiz bu günlerde hemen hemen tüm sektörlerin zincirleme olarak etkileşime girecekleri ve etkilerin beklenen seviyelerin çok üzerinde olacağı açıkça görülüyor.

Umarız ki yaşanan ve yaşanması muhtemel sorunlar kolayca atlatılabilir. Aksi takdirde dünya üzerinde bir ekonomik buhranın yaşanması an meselesi…