Müzik dinleyicisi de müzik üreticisi de bu listeleri takip ederdi. Bir zamanlar mesela Kral TV listeleri çok popülerdi. O listede olmak önemli bir şeydi. Radyo kanallarının Top 10 – Top 20 listeleri de önemliydi. Albüm sahipleri karne alır gibi mutlu olurdu o listelerde adlarını gördüklerinde.

Derken dijital teknolojiler gelişti ve bu listeler boyut değiştirdi. Genellikle masa başında hazırlanan radyo ve televizyon kanallarının top bilmem kaç listelerinin yerini dijital ortamlarda hazırlanan gerçek listeler aldı.

Youtube ile en çok izlenen video klipler atık real time (gerçek zamanlı) görülüyor. Gerçeği sahte tıklanmalarla bunun da cıvığı çıktı ama yine de dijital bir veri olduğu için anlamı var. Listelerde yaşanan en önemli değişiklik ise radyo ve televizyon kanallarının yayınladığı şarkıların oluşturduğu listelerde yaşandı.

Şimdi Her Şey Dijital

Gelişen teknoloji ile beraber parmak izi takibi yöntemi ile şarkıların parmak izleri olan ses dosyaları takip edilmeye başlandı. Bu takip profesyonel sistemler ve bilgisayarlarla yapılıyor artık. Radyo ve televizyon kanallarında yayınlanan şarkılar tek tek dinleniyor ve şarkıların ses dosyaları otomatik olarak tanımlanıyor, sonra hangi şarkının hangi kanalda kaç kez yayımlandığının raporu çıkartılıyor. Bu tamamen dijital yapılıyor. 

Her radyo ve televizyon kanalı tek tek kaydediliyor beraberinde o radyo ya da televizyonda yayınlanan şarkılar da kaydediliyor. Sonra sistem bir mikro işlemci sayesinde şarkıları tek tek tarıyor ve parmak izi yöntemi ile künyelerini tespit ediyor. Şarkıları ses dosyalarından tanıyan sistem her bir çalmayı sisteme ekliyor. Sistem sonra kendi başına listeler çıkartıyor. Bu listelerde hangi radyo ya da televizyon kanalı hangi şarkıyı çalmış, ne zaman çalmış, hangi şarkıcı kaç kez yayınlanmış ve aklınıza gelecek her türlü istatistiği çıkartıyor. Manipülasyon şansı sıfır. Çünkü her şey dijital olarak bir sistem tarafından yapılıyor. Bunu Türkiye’de en iyi yapan sistem Telifmetre. Medyada eser takibi yapan Telifmetre bu hizmetini “Radyo ve Televizyonda yayınlanan jenerik, jingle, dizi-film, haber bülteni, sponsorluk ya da reklamlarda yayınlanan eserlerinizin etiketlenerek sizlere raporlanmasını sağlamaktayız. Sunduğumuz çeşitli raporlarla sizlere farklı analizler yapma imkanı vermekteyiz.” Şeklinde tanımlıyor. Burada önemli olan konu Telifmetre’nin tüm ulusal radyo ve televizyon kanallarının yanında yerel radyoları da takip etmesi ve yerel medyada da yayınlanan şarkılar hakkında istatistik sunması. Böylece Türkiye genelinde daha geniş bir analiz elde etme şansı doğuyor.  Bu analizleri şarkıcılar olduğu kadar müzisyenler, müzik şirketleri, fanlar, müzik meraklıları kısaca müzikle alakalı olan herkes takip ediyor.

Masa Başında Hazırlanan Listelerin Devri Kapandı

Bu listeler sayesinde kimse benim şarkım bilmem ne TV’de kaç kez yayınlandı diye sormuyor, tıklıyor sistemi o radyo ya da televizyon kanalının adının üstüne geliyor ve o kanalın yayınladığı eserleri de dakika dakika görebiliyor. Hem kendi durumunu değerlendiriyor hem de rakiplerinin piyasadaki durumunu değerlendiriyor. Böylece dijitalleşme artık masa başında hazırlanan analog müzik listelerini yok ediyor. Yani Kral TV’nin ya da atıyorum Süper FM’in masa başında hazırlanan listesi çok da önemli değil artık. Çünkü bu markaların çaldığı şarkıları bu dijital sistemde zaten görüyorsunuz, böylece kanalların top 10 – top 20 ya da top 40 listelerini de dijital olarak analiz ediyorsunuz.

Yıl sonu gelirken bu hafta müzik meraklılarına 2018 yılının en geniş kapsamlı müzik liste ve analizlerini paylaşmak istedim. 2018 yılına ait Telifmetre verilerine yani yukarıda dile getirdiğim dijital ölçümlenmiş gerçek verilere göre düzenlenen müzik listelerini derledim. Bu listelerle beraber müzik endüstrisini, müzik ekonomisini ve müzik dinleyicisinin zevklerini analiz etme ve Türkiye’nin müzik haritasını çıkartmak mümkün. İşte 2018 yılının enleri:

Türkiye 218 Yılında Tarkan’ı Dinledi

Aşağıdaki listede 2018 yılında radyo ve televizyonlarda şarkıları en fazla yayınlanan yorumcular var. Bu yorumcuların başında Tarkan yer alıyor, onu Hande Yener takip etmiş. Üçüncü sırada ise Mabel Matiz yer almış. Tarkan 143 bin 939 adet çalınma ile Türkiye’de 2018 yılında sesi ve şarkıları en fazla duyulan yorumcusu oldu. Tarkan aynı zamanda en çok şarkısı yayınlanan erkek solist olurken, radyo ve televizyonlarda şarkıları en çok yayınlanan kadın yorumcu Hande Yener olmuş. Hande Yener’in şarkıları 108 bin 168 kez yayınlanırken, Türkiye’nin en çok dinlediği ikinci kadın vokal Simge, üçüncü ise Sezen Aksu oldu.

Yorumcuların cinsiyetlerine göre yapılan liste şöyle:

Erkeklerde bu yıl Mabel Matiz çok büyük bir sürpriz yaptı. Tarkan’ın gerisinde en çok dinlenen ikinci erkek yorumcu olmak kolay değil. Ciddi bir başarı. Bu listede yer alan bir diğer sürpriz bence Oğuzhan Koç oldu. Daha çok televizyon ve sinema kariyerinin verdiği gazla ilk ona girmeyi başardı. Yalın eski günlerini yakaladı, Berkay dayak yedi ama listelerde dayak attı. Ferhat Göçer yine top 10’da yer almayı başardı. Edis bütün ona yapılan agresif tanıtımın karşılığını aldı ve üçüncü sırada yer aldı.

Kadınlarda 1 Numara Yine Hande Yener

Kadınlarda Hande Yener bu yılın da tıpkı geçen yıl olduğu gibi bir numarası oldu. Hande Yener’i son yılların yıldızı parlayan yorumcusu Simge takip ediyor. Simge 2018 yılında şarkıları en fazla yayınlanan ikinci kadın vokali oldu ki bu çok güzel bir başarı. Simge bu başarıyı hak etti, çalışkanlığının karşılığını aldı. Sezen Aksu çok ciddi bir başarı yakalayarak tekrar ilk ona girdi, bunda tabii ki son albümünün başarısı olduğu kadar tüm zamanların en sevilen şarkıların da sahibi ve yorumcusu olmasının da rolü büyük oldu. Bu listede Ajda Pekkan ve Nilüfer’in olmaması beni biraz şaşırttı. Özellikle Ajda bu sene cepten yedi diyebiliriz. Genç nesilden Tuğba Yurt’u da tebrik etmek lazım, az şarkısı var ama her şarkıda on ikiden vurdu ve yüksek rotasyonlar yakalayarak 2018 yılının en çok dinlenen on kadın vokalinden biri oldu.

En Çok Dinlenen Şarkı: Öyle Kolaysa

2018 yılı müzik endüstrisinde ciddi sürprizlerin yaşandığı ve bazı dengelerin değiştiği bir yıl oldu. Bunu en somut örneği radyo ve televizyonlarda en çok yayınlanan şarkılar listesinde görüyoruz. Yılın en çok dinlenen şarkısı Mabel Matiz’in seslendirdiği “Öyle Kolaysa” adlı şarkısı oldu. Onu “Ne Münasebet” ile Derya Uluğ takip ederken en çok yayınlanan üçüncü şarkı Ersay Üner’in “İki Aşık” şarkısı oldu. En çok yayınlanan on şarkıya baktığımda tüm şarkıların pop türünde şarkılar olduğunu söylemek mümkün.  Bir diğer ilginç veri, ilk onda olan yorumcuların tamamının yeni nesilden olması. Yıldızı yeni parlayan solistlerin şarkıları dinlenmiş bu yıl. Aralarında bestecilikten solistliğe geçen Fettah Can ve Ersay Üner’de var. Bu iki isim kariyerlerine besteci olarak başladıktan sonra yorumculuğa geçtiler. Bence büyük bir başarı yakalamışlar. Mutfaktan vitrine geçmek ve başarılı olmak kolay iş değil.

Pazar Lideri: DMC

Aydın Doğan medyadan çekildi, medya grubunu, perakende zinciri D&R’ı dağıtım şirketi Yay-Sat’ı sattı ama ilginç bir şekilde müzik şirketi DMC’yi satmadı. Bunun nedeni müzik endüstrisinde çok sorgulandı, çok da merak edildi. Eğlence endüstrisinin nabzını elinde tutan hatta nerdeyse bir tekel haline gelen DMC, yıllardır Türk müzik endüstrisinin açık ara farkla lideri. 2018 yılında da radyo ve televizyonlarda şarkısı en çok yayınlanan müzik yapım şirketi DMC oldu. Size şöyle söyleyeyim DMC, ilk onda o kadar açık ara farkla birinci sıradaki, birinci sırada yer alan Doğan Müzik Yapım’ın şarkılarının çalınma adetleri onuncu sıraya kadar dokuz şirketin toplam çalınma sayısından fazla.

Sıra
Yapımcı Firma
1
Doğan Müzik Yapım (DMC)
2
Sony Müzik Türkiye
3
Poll Production
4
Seyhan Müzik
5
Avrupa Müzik
6
Pasaj Müzik
7
Emre Müzik
8
Özdemir Plak Kaset
9
Dokuz Sekiz Müzik
10
Hitt Müzik
 

Youtube’da Durum Farklı

Video klip platformu Youtube’un listelerine baktığımızda sosyal medya reytinglerinin radyo ve televizyon reytinglerinden farklı olduğunu görüyoruz. Mesela Youtube’da 2018 yılında şarkıları en fazla izlenen yorumcu Koray Avcı olmuş. Koray’ın şarkıları 461 milyon kez izlenmiş. İkinci sırada Mabel Matiz var. Mabel 435 milyon kez izlenmiş. Üçüncü sırada ise tüm zamanların en hit şarkılara imza atan yorumcusu Müslüm Gürses var. Radyoların şarkılarını fazla çalmadığı iki yorumcu Youtube’da ilk üçte yer alması ilginç. İlk on baktığımızda yine radyo ve televizyonlarda şarkıları yer bulmayan Ahmet Kaya, Gazapizm gibi isimleri görüyoruz.

Sıra
Yapımcı Firma
İzlenme Adedi
1
Koray Avcı
461 milyon
2
Mabel Matiz
435 milyon
3
Müslüm Gürses
380 milyon
4
Sezen Aksu
371 milyon
5
Ahmet Kaya
339 milyon
6
Tarkan
311 milyon
7
Gazapizm
280 milyon
8
Oğuzkan Koç
268 milyon
9
Emrah Karaduman
263 milyon
10
Yıldız Tilbe
243 milyon