Çin, yarı iletken üretimi ve yüksek teknoloji endüstrisi için hayati öneme sahip üç stratejik elementin ihracatını ABD’ye durdurma kararı aldı. Pekin yönetimi, galyum, germanyum ve antimon ihracatını 27 Kasım 2026’ya kadar askıya aldığını açıkladı. Karar, küresel tedarik zincirlerinde önemli sarsıntılar yaratabilecek yeni bir ticaret geriliminin sinyallerini veriyor.
"Çift Kullanımlı Ürün" Vurgusu
Çin Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, söz konusu maddelerin “çift kullanımlı ürünler” kategorisine girdiği ve bu nedenle ihracat izinlerinin geçici olarak durdurulduğu belirtildi. Yasağın yalnızca galyum, germanyum ve antimonla sınırlı olmadığı; aynı zamanda bu hammaddelerin türevleri ile grafit ihracat onaylarının da askıya alındığı duyuruldu.
Ayrıca, askıya alma kararının 10 Kasım 2025 Pazar günü itibarıyla yürürlüğe girdiği ve 27 Kasım 2026’ya kadar geçerli olacağı vurgulandı. Çin, bu süre boyunca ABD’ye yönelik herhangi bir ihracat onay süreci işletmeyecek.
Yüksek Teknoloji Savaşında Yeni Perde
Galyum, germanyum ve antimon; yarı iletken üretiminden güneş panellerine, elektrikli araçlardan askeri radar sistemlerine kadar pek çok alanda kullanılıyor. Çin, bu üç hammaddenin küresel üretiminde en büyük paya sahip ülke konumunda. Bu nedenle ihracat kısıtlaması, yalnızca ABD’yi değil, dolaylı olarak küresel teknoloji sektörünü de etkileyebilir.
Yasak kapsamında ayrıca, grafit ve onun çift kullanımlı ürünlerine yönelik son kullanıcı kontrolleri de askıya alındı. Bu gelişme, özellikle batarya üretimi ve nükleer teknoloji alanlarında faaliyet gösteren şirketler açısından kritik önem taşıyor.
Nadir Toprak Elementlerinde Yeni Dönem
Çin, geçtiğimiz ay bazı ihracat kontrollerini de esnetmişti. 9 Ekim’de yürürlüğe giren düzenlemeyle nadir toprak elementleri ve lityum pil üretiminde kullanılan bazı malzemelere yönelik kısıtlamalar yeniden şekillendirilmişti. Ancak ABD’ye yönelik bu yeni yasak, Pekin’in stratejik kaynakları bir dış politika ve ticaret aracı olarak kullanma yönündeki iradesini yeniden ortaya koydu.
Washington-Pekin Hattında Gerilim
ABD ile Çin arasında süregelen ticaret gerilimleri, özellikle yarı iletken ve savunma sanayi odaklı alanlarda derinleşmeye devam ediyor. Daha önce Xi Jinping ile dönemin ABD Başkanı Donald Trump arasında varılan uzlaşma kapsamında bazı gümrük vergileri geçici olarak askıya alınmış, ticari önlemler esnetilmişti. Ancak son adım, bu yumuşamanın yerini yeniden sertlik dönemine bırakabileceğine işaret ediyor.
