Müge Yücetürk - Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Milli Eğitim İstatistikleri başlıklı araştırmasının sonuçlarını paylaştı. 6 yaş ve üzeri bireylere odaklanan bu çalışma, vatandaşların eğitim durumlarını yerleşim yeri, cinsiyet ve yaşa göre sınıflandırıyor. Ulusal Eğitim İstatistikleri Veri Tabanı (UEİVT) ve Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) verilerine dayanarak yapılan araştırma, Türkiye'de okuma yazma oranının yüzde 100'e yaklaştığını gösteriyor. Ancak, üniversite mezunlarının yüzdesi hiç de iç açıcı değil. TÜİK'in güncel verilerine birlikte göz atalım.
Okuma yazma bilenlerin oranı yüzde 97,6'ya çıktı
TÜİK tarafından paylaşılan veriler, Türkiye'de okuma yazma oranının %97,6 olduğunu gösteriyor. 6 yaş ve üzeri nüfusa ilişkin bu veriler ülkemiz için fena sayılmaz. Aynı çalışma 2008 yılında yapıldığında ülkemizde okuma yazma oranı %91,8 idi.
Erkekler kadınlardan daha okur yazardır
TÜİK'in cinsiyet verileri, Türkiye'de erkeklerin daha okuryazar olduğunu ortaya koyuyor. Öyle ki 2022 yılında erkek okuryazarlık oranı %99,3 olacak. Kadınlarda ise aynı oran %95,9 oldu. Ancak burada gözden kaçırılmaması gereken bir nokta vardır. 2008'e geri dönersek, kadınların %86,9'unun ve erkeklerin %96,7'sinin okur-yazar olduğunu gördük.
Okuma yazma oranının en yüksek olduğu il Antalya
Araştırmalar, Antalya'nın Türkiye'de en yüksek okuma yazma oranına sahip olduğunu gösteriyor. İlde okuma yazma oranı yüzde 99'dur. Öte yandan Türkiye'de okuma yazma oranının en düşük olduğu il Mardin'dir. Şehrin okuma yazma oranı %93,6'dır.
| Kent | Okuryazarlık Oranı |
|---|---|
| Antalya | %99 |
| Çanakkale | %98,9 |
| İzmir | %98,8 |
| Muğla | %98,8 |
| Denizli | %98,8 |
| Kent | Okuryazarlık Oranı |
|---|---|
| Mardin | %93,6 |
| Şanlıurfa | %93,9 |
| Siirt | %94,1 |
| Ağrı | %94,1 |
| Iğdır | %94,5 |
Cinsiyetlere göre sonuçlarda uçurum var
Türkiye'de okuma yazma oranının en yüksek olduğu illerde erkeklerin %99'u, kadınların ise %98'i okuryazardır. Ancak okuma yazma oranı düşük olan şehirler söz konusu olduğunda acı bir gerçekle karşılaşıyoruz. Bu illerde kadınların okuma yazma oranı oldukça düşüktür.
| Kent | Erkekler | Kadınlar |
|---|---|---|
| Mardin | %98,1 | %89 |
| Şanlıurfa | %98,5 | %89,3 |
| Siirt | %98,4 | %89,6 |
| Ağrı | %98,4 | %89,4 |
| Iğdır | %98,4 | %90,2 |
Erkekler önde!
TÜİK'e göre vatandaşların eğitime ayırdıkları yıl sayısı artıyor. Ancak bunların yeterli olup olmayacağı tartışmalıdır. Öyle ki 2022'de Türkiye'de ortalama eğitim süresi 9,2 yıl. 25 yaş ve üstü erkekler hayatlarının 10 yılını, 25 yaş ve üstü kadınlar ise 8,5 yılını eğitimde geçiriyor. Bu şu şekilde yorumlanabilir; Türkiye'de erkekler lisenin ikinci yılında, kadınlar ise lisenin birinci yılının ilk yarısında eğitimlerini tamamlamaktadır. Unutulmamalıdır ki Türkiye'de zorunlu eğitim süresi 12 yıldır. Yani bir kişi olursa Türkiye liseden bile mezun olmaz diyebiliriz.
Eğitim süresinin en yüksek ve en düşük olduğu iller
Ankara, Türkiye'de hem kız hem de erkek öğrenciler için cinsiyete göre ortalama eğitim yılı ortalamasının en yüksek olduğu ildir. Kadınlarda ikinci olan İstanbul, erkeklerde üçüncü sıraya geriledi. Cinsiyete göre kadın ve erkeklerde ortalama okullaşma süresinin en düşük olduğu il Ağrı'dır. Ağrı'da erkekler ortalama 8,6 yıl, kadınlar ise 5,7 yıl eğitim görmektedir.
Türkiye'nin yarısı lise mezunu bile değil
Okumayı yazmayı iyi öğrendiğimizi söylüyoruz. Ancak kaliteli eğitim, özellikle yüksek öğretim söz konusu olduğunda, oranın keskin bir şekilde düştüğü söylenebilir. 25 yaş ve üstü vatandaşlar arasında üniversite, lisans, yüksek lisans ve doktora derecelerine sahip olma oranı yüzde 23,9 olarak kaydedildi. Liseyi kattığımızda %47,1, ortaokulu kattığımızda %69,8, ilkokulu kattığımızda ise %92,5 çıkıyor.
