ABD ile 1,3 Trilyon Dolarlık Enerji ve Yatırım Hamlesi
ABD Başkanı Donald Trump, Avrupa Birliği ile enerji alanında dev bir anlaşma imzalandığını duyurdu. Anlaşma, AB’nin önümüzdeki üç yıl boyunca yılda ortalama 250 milyar dolarlık ABD menşeli enerji ürünü ithal etmesini ve ABD’ye 600 milyar dolarlık yatırım yapılmasını öngörüyor. Halihazırda yıllık 90-100 milyar dolarlık ABD'den enerji ithalatı yapan AB için bu, yaklaşık 2,5 katlık bir artış anlamına geliyor.
Bu yeni işbirliği, özellikle sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG), petrol ve nükleer yakıt gibi ürünlerdeki ithalat artışını kapsıyor.
Rus Enerjisinden Uzaklaşma Politikası Hız Kazandı
AB, 2022’de duyurduğu REPowerEU planı çerçevesinde Rusya’dan enerji ithalatını azaltmayı ve uzun vadede tamamen bağımsız hale gelmeyi hedefliyor. 2023 itibarıyla Rusya’dan boru hattı gazı ithalatı yüzde 80’in üzerinde geriledi. AB, bu boşluğu özellikle ABD’den LNG ithalatıyla doldurmaya çalışıyor.
Enerji güvenliği alanında uzman görüşleri de bu dönüşümü doğruluyor. Moody’s Analytics Başekonomisti Mark Zandi, "Rusya’nın, AB gaz ithalatındaki payı yüzde 40’tan yüzde 20’nin altına indi. Bu dönüşümde ABD'nin rolü belirleyici oldu," dedi. Ancak Zandi, 750 milyar dolarlık hedefin gerçekçiliğine dair soru işaretleri taşıdığını belirterek, “2024’te ithalat 75 milyar dolarda kaldı. Bu hedefe ulaşmak için çok daha büyük bir kapasite artışı gerekiyor,” ifadelerini kullandı.
Özel Sektörün Rolü Belirleyici Olacak
Zandi’ye göre bu ölçekteki ithalat ve yatırım planlarının uygulanması AB kurumlarının tek başına yönlendirebileceği bir süreç değil. Ulusal hükümetler ve özel şirketlerin kararlarının da bu süreçte etkili olacağına dikkat çekti.
Methinks Enerji Güvenliği Uzmanı John Roberts ise anlaşmayı ABD-AB enerji işbirliği açısından stratejik bir dönüm noktası olarak değerlendirerek, “ABD LNG’si, Avrupa’nın LNG ithalatında başat konuma yerleşmeye aday. Ancak Avrupa’nın petrol tedariğinde Orta Doğu ve Kuzey Afrika hala önemli kaynaklar olacak,” dedi.
Norveç ve Cezayir Hâlâ Güçlü Tedarikçiler
Roberts, Avrupa'nın enerji arzında ABD dışındaki ülkelerin de güçlü konumlarını koruduğunu vurguladı. Norveç, 2024'te AB’ye 124,7 milyar metreküp gaz ihracatıyla ABD’nin iki katı seviyesinde gaz sağladı. Cezayir de 44,9 milyar metreküple dikkat çekiyor.
ABD'nin Avrupa'da artan etkisinin yalnızca fosil yakıtlarla sınırlı kalmayacağını belirten Roberts, “ABD merkezli teknoloji firmaları da Avrupa'daki yenilenebilir enerji projelerinde aktif rol almak isteyecek,” diye konuştu.
Yatırımların Gerçekleşmesi Teşviklere Bağlı
AB'nin ABD'ye 600 milyar dolarlık yatırım taahhüdüne ilişkin şüpheler de gündemde. Roberts, bu yatırımların gerçekleşmesinin büyük ölçüde ABD’nin sağlayacağı vergi indirimleri ve teşviklere bağlı olduğunu ifade ederek, “Ne Avrupa Komisyonu ne de üye devletler özel sektör yatırımlarını doğrudan yönlendirebilir. Bu vaatler, henüz somut adımlarla desteklenmiş değil,” dedi.
Transatlantik Enerji İlişkilerinde Yeni Dönem
Uzmanlar, bu büyük ölçekli anlaşmanın yalnızca siyasi kararlılıkla değil, aynı zamanda piyasa dinamikleri, düzenleyici çerçeveler ve ekonomik sürdürülebilirlik gibi faktörlerle de şekilleneceğini vurguluyor. Avrupa’nın enerji denkleminde ABD’nin ağırlığı artarken, bu işbirliğinin uzun vadeli etkileri merakla izleniyor.
