Avrupa’nın en büyük emeklilik fonlarından biri olan Hollanda merkezli ABP, Gazze’de yaşanan sivil kayıplar ve yıkımın ardından önemli bir yatırım kararına imza attı. ABD merkezli inşaat devi Caterpillar’ın, İsrail ordusu tarafından Gazze’deki operasyonlarda ekipmanlarının kullanıldığı yönündeki iddialar üzerine, ABP tüm hisselerini elden çıkardı. Bu adım sadece finans dünyasında değil, kamu vicdanında da geniş yankı uyandırdı.
3 milyon kişiyi temsil eden dev fon neden böyle bir adım attı?
Toplam 534 milyar avroluk varlığıyla sadece Avrupa’nın değil, dünyanın da sayılı emeklilik fonları arasında yer alan ABP, yaklaşık 387 milyon avroluk Caterpillar yatırımını etik gerekçelerle sonlandırdı. Fon yetkilileri tarafından yapılan açıklamada, "Yatırım kararlarımız sadece finansal getiriyi değil, toplumsal sorumluluğu da gözetmek zorunda" ifadeleri dikkat çekti.
Özellikle Gazze’de yaşanan sivil kayıplar ve altyapının sistematik olarak yok edilmesi, fonun yatırım politikasında dönüm noktası oldu. ABP, artık yalnızca "kârlı" değil, aynı zamanda "vicdanlı" yatırımlar yapacağını açıkça beyan etti.
İsrail’e yönelik yatırımlarda derin kırılma
ABP’nin açıklamasında, İsrail ordusunun Gazze’de Caterpillar ekipmanlarını kullanmasının kurumsal etik çizgileri zorladığı belirtildi. Buna ek olarak, "Yatırım yaptığımız şirketlerin sorumluluk bilinciyle hareket etmesini bekliyoruz. Aksi durumda ilişkimize son veririz." mesajı verildi. Bu açıklama, sadece Caterpillar değil, diğer çok uluslu şirketler için de ciddi bir uyarı niteliği taşıyor.
Fon, “etik dışı uygulamalar” şüphesi taşıyan şirketlerle doğrudan görüşmeler yaptığını, ancak sonuç alınamayan durumlarda yatırımı çekmekte tereddüt etmeyeceğini de vurguladı.
Norveç’ten benzer adımlar gelmişti
ABP'nin kararı, aslında yalnız bir çıkış değil. Daha önce de Norveç Varlık Fonu, Caterpillar ve bazı İsrailli bankalardaki yatırımlarını, Filistin’deki yıkıcı etkileri nedeniyle geri çekmişti. 26 Ağustos’ta yapılan açıklamada, Caterpillar ürünlerinin "Filistin’e yönelik yasadışı yıkım faaliyetlerinde kullanıldığının açık olduğu" belirtilmişti.
Benzer şekilde, Norveç’in en büyük emeklilik fonu olan KLP, İsrail ordusuna silah satan şirketlere yatırım yapmayacağını açıklamış ve ABD'li Oshkosh Corporation ile Alman ThyssenKrupp gibi dev firmaları yatırım portföyünden çıkarmıştı.
Global yatırımcılar artık sadece rakamlara bakmıyor
Dünya genelindeki kamu fonları, artık sadece kâr odaklı değil; insani, ahlaki ve çevresel kriterleri de yatırım rehberleri haline getiriyor. Özellikle savaş ve çatışma bölgelerinde faaliyet gösteren firmalara yönelik artan denetim ve yaptırımlar, bu trendin sadece geçici bir dalga olmadığını gösteriyor. ABP’nin Caterpillar kararının da bu dönüşümün bir parçası olduğu açık.
Fonun bu stratejik hamlesi, diğer uluslararası yatırımcıları da benzer etik kriterlerle hareket etmeye yöneltebilir. Gazze’de yaşanan insani kriz, sadece diplomatik alanda değil, finansal dünyada da değerler üzerinden yeni bir tartışma başlattı.
