Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı yüzde 15,71’lik altı aylık enflasyon oranı, akaryakıt, sigara ve alkollü içeceklere yapılacak Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) zamlarını da beraberinde getirdi. Milyonlarca vatandaşı ilgilendiren bu artışlar, fiyatları doğrudan yükselterek, enflasyonla mücadeleyi zorlaştırıyor.
- ÖTV tutarları 6 aylık Yİ-ÜFE oranında artırıldı
Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) bugün açıklanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi'ne (Yİ-ÜFE) bağlı olarak akaryakıt, tütün mamulleri ve alkollü içkilerin Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) tutarlarında güncelleme yapıldığını bildirdi.
- GİB'den konuya ilişkin yazılı açıklama yapıldı
Açıklamada, "Özel Tüketim Vergisi Kanunu'na ekli (I) sayılı listede yer alan maktu vergi tutarları veya Cumhurbaşkanı'nca bunlara ilişkin belirlenen en son maktu vergi tutarlarının, ocak ve temmuz aylarında, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından ilan edilen yurt içi üretici fiyat endeksinde son 6 ayda meydana gelen değişim oranında, değişimin ilanı gününden geçerli olmak üzere yeniden belirlenmiş sayılacağının hükme bağlandığı" hatırlatıldı.
TÜİK'in, Yİ-ÜFE'de son 6 ayda meydana gelen değişim oranının bugün itibarıyla yüzde 15,71 olarak hesaplandığının altı çizilen açıklamada, yeniden belirlenmiş sayılan maktu ÖTV tutarlarının yer aldığı tablo da paylaşıldı.
Öte yandan, akaryakıt, tütün ve alkoldeki yeni maktu ÖTV tutarları, GİB'in internet sitesinde yayımlandı.
- Sigarada Paket Başına Vergiler Arttı
TÜİK verilerine göre, sigaradaki paket başına uygulanan Maktu Vergi tutarı 10,50 TL’den 12,1495 TL’ye, Asgari Maktu Vergi tutarı ise 36,63 TL’den 42,378 TL’ye yükseltildi. Bu artış, sigara fiyatlarında paket başına ortalama 8 ila 10 TL arasında bir artış anlamına geliyor.
Ekonomi yönetimi, enflasyonist baskıları azaltmak amacıyla 2024 yılından beri sigaradaki maliyet artışlarının fiyatlara yansımasını sınırlayıcı düzenlemeler yapıyor. Ancak, maliyet artışlarının fiyatlara yansımasını gösteren "mali çarpan" katsayısı hala Avrupa Birliği (AB) ülkeleri ortalamasının yaklaşık iki katı seviyesinde bulunuyor.
- Akaryakıt Zammı Kapıda
Benzin ve motorinde maktu ÖTV tutarlarının bu gece yüzde 15,71’lik ÜFE oranında güncellenmesi bekleniyor. Bu durumun pompa fiyatlarına yaklaşık 2 TL'lik bir artış olarak yansıması bekleniyor. Yapılacak zamlarla birlikte benzinde yaklaşık 2,26 TL, motorinde ise yaklaşık 2,12 TL’lik fiyat artışı gerçekleşecek.
Ocak ayında benzer bir artışın Cumhurbaşkanı kararıyla yüzde 6 ile sınırlandırılması, ekonomi yönetiminin benzer bir müdahalede bulunup bulunmayacağı sorusunu gündeme getiriyor. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, geçen haftalarda yaptığı açıklamada kamunun belirlediği fiyatlarda hedef enflasyonu gözeteceklerini belirtmişti.
- Vergi Yapısı Enflasyonu Tetikliyor
Sigara üzerindeki yüzde 50 nispi vergi oranının dünyanın en yüksek oranlarından biri olduğu belirtilirken, maliyetlerin fiyatlara katlanarak yansımasına neden olan mali çarpan oranının Türkiye’de 3,8 olduğu açıklandı. AB ülkelerinde ise bu oran ortalama 2 seviyesinde bulunuyor. Uzmanlar, bu yüksek mali çarpanın, sigara fiyatlarının yanı sıra genel tüketici fiyatlarını da yukarı çektiğini belirtiyor.
2024 yılında başlayan reform süreci ile nispi vergi oranları kademeli olarak düşürülürken, sabit vergi oranları yükseltilmişti. Bu düzenlemeler sayesinde sigara fiyatlarının ve dolayısıyla genel enflasyonun artış hızı kısmen kontrol altına alınmıştı.
- Enflasyonla Mücadelede Kritik Öneme Sahip
Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre, sigara vergi sistemindeki iyileştirmeler sonucunda tütün ürünlerinden elde edilen ÖTV geliri 2024 yılında yüzde 75 artışla 309 milyar TL’ye ulaştı. Bu durum, doğru vergi politikalarının hem bütçe gelirlerini artırabileceğini hem de enflasyonist baskıyı sınırlayabileceğini ortaya koyuyor.
Uzmanlar, sigara ve akaryakıt gibi kritik ürünlerde vergi yapısının AB standartlarına daha yakın hale getirilmesi gerektiğinin altını çizerek, bu yönde atılacak adımların önümüzdeki süreçte enflasyonla mücadelede büyük önem taşıdığına vurgu yapıyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası da (TCMB), maliye politikasının dezenflasyon sürecini desteklemesi gerektiğine dikkat çekerek, doğru yapılandırılmış vergi politikalarının bütçe disiplinini sağlamadaki kritik önemini hatırlatıyor. Önümüzdeki dönemde ekonomi yönetiminin atacağı adımlar, enflasyonun seyrini belirlemede kritik rol oynayacak.
