Tarife Belirsizliği Navlun Fiyatlarını Aşağı Çekti
5 Kasım 2024’te ABD Başkanı seçilen Donald Trump’ın ticaret dengesini sağlama hedefiyle izlediği tarifelere dayalı politikaları, küresel nakliye maliyetlerini doğrudan etkiliyor. Trump, sosyal medya platformu Truth Social üzerinden yaptığı açıklamada, 75’ten fazla ülkenin ticari müzakereler için ABD ile iletişimde olduğunu belirtti. Bu kapsamda yüzde 10’luk temel tarife oranı 90 gün boyunca uygulanacak, ancak Çin’e yönelik tarifeler fentanil krizi gerekçesiyle yüzde 145’e kadar çıkarıldı.
Drewry’nin Dünya Konteyner Endeksi’ne göre, 40’lık konteyner başına navlun fiyatları üç ayda yaklaşık yüzde 43 düşerek 2 bin 265 dolar seviyelerine kadar indi. Uzmanlar, düşüş eğiliminin önümüzdeki haftalarda da sürmesini bekliyor.
İthalatçıların Yoğun Talepleri Geçici Yükselişe Neden Oldu
İMEAK Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Kıran, ABD’li şirketlerin yıl sonu ve ocak ortasında Trump’ın tarifelerinden etkilenmemek adına yoğun ithalata yöneldiğini, bunun da geçici bir navlun artışına neden olduğunu belirtti. Çin’den oyuncak ve makine, İtalya’dan peynir, İrlanda’dan ilaç gibi ürünlerin ithalatı, konteyner taşımacılığına olan talebi artırdı.
Ancak bu yükseliş kısa sürdü. Ocak sonu itibarıyla ithalatın yavaşlamasıyla navlun fiyatlarında da düşüş gözlendi. Çin Konteyner Yük Endeksi’ndeki yüzde 28’lik azalma bu düşüşün somut göstergesi oldu.
Yeni Gemi Girişleri ve Süveyş Kanalı Etkisi
Kıran, navlunlardaki düşüş eğiliminin devam edeceğini belirterek, yeni konteyner gemilerinin devreye alınması ve Süveyş Kanalı rotasının normalleşmesiyle arzın talebi aşacağına dikkat çekti. Bu gelişmeler, deniz taşımacılığında maliyetleri düşürerek navlunların baskı altında kalmasına yol açabilir.
Stagflasyon Riski ve Ticaretin Yön Değiştirmesi
Trump yönetiminin tarifeleri sürdürmesi halinde küresel ekonomi stagflasyon riskiyle karşı karşıya kalabilir. Kıran, bu politikalara karşı mütekabiliyet esaslı vergilerin yeniden masaya yatırılabileceğini, bazı kararların ise hukuki zemin yetersizliği nedeniyle geri dönebileceği beklentisinin oluştuğunu belirtti.
Özellikle yüksek tarifeler nedeniyle işletmelerin alternatif tedarikçilere yönelmesi, geleneksel deniz ticaret rotalarında değişimlere neden olabilir. Bu da arz-talep dengesinde bölgesel kaymalara yol açarak bazı rotalarda navlun artışlarını, bazılarında ise gerilemeleri beraberinde getirebilir.
Ergenç: “90 Günlük Süre Avantaj Sağlayabilir”
Türk Armatörler Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Cihan Ergenç ise deniz taşımacılığı sektörünün uzun vadeli planlama gerektirdiğini hatırlatarak, 90 günlük tarife ertelemesinin geçici de olsa piyasaya olumlu yansıdığını kaydetti. Ergenç, tarifeler netleşene kadar denizcilik piyasasında daralma yaşanacağını vurgulayarak şu değerlendirmeyi yaptı:
“Yüksek tarifelerle ABD’ye gönderilen kargoların iadesine dair bilgiler geliyor. Bu süreç hem ABD’ye hem küresel ekonomiye zarar verir. Eğer müzakereler başarısız olursa navlun piyasalarında yeni bir dalgalanma dönemi kaçınılmaz olacaktır.”
Yeni Dengeler Yeni Fırsatlar Doğurabilir
Uzmanlar, korumacılığın arttığı bu dönemde dünya ticaretinin yeniden şekillendiğini ve yeni dengelerin yeni fırsatlar doğurabileceğini ifade ediyor. Hem hükümetler hem de özel sektörler bu dönüşüm sürecini avantaja çevirecek stratejiler geliştirme noktasında kritik bir dönemeçten geçiyor.
