Türkiye Ekonomisinin Motoru: TÜPRAŞ Yine İlk Sırada
İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından her yıl geleneksel olarak hazırlanan "Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" araştırmasının 2024 yılı sonuçları açıklandı. Türkiye’nin dev sanayi markası Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ (TÜPRAŞ), üretimden satışlarda 651 milyar 643 milyon liraya ulaşarak zirvedeki yerini korudu. Bu başarı, Türkiye’nin sanayi gücünün en önemli göstergesi olarak değerlendirildi.
Milli Güç Vurgusu: Yerli ve Yabancı Devler Listede
Listede TÜPRAŞ’ın ardından 356 milyar liralık üretimden satışla Ford Otomotiv ikinci sırada yer aldı. STAR Rafineri 201 milyar 650 milyon lirayla üçüncülüğü elde ederken, Toyota Otomotiv Sanayi 169 milyar lira ile dördüncülüğe yükseldi. İstanbul Altın Rafinerisi, Oyak-Renault, Arçelik ve İskenderun Demir-Çelik gibi markalar da ilk 10’da öne çıkan güçlü oyuncular arasında yer aldı.
Türkiye Sanayisi 8,7 Trilyon Liralık Rekor Hacme Ulaştı
İSO 500 şirketlerinin toplam üretimden satışları 2023 yılına göre yüzde 36,3 artışla 8 trilyon 688,5 milyar liraya ulaştı. Her ne kadar artış oranı geçmiş yılların gerisinde kalsa da bu büyüme, küresel zorluklara rağmen Türk sanayisinin direncini bir kez daha ortaya koydu.
Sanayi İhracatında Zorlu Koşullar Etkili Oldu
İhracatta yüzde 1,5’lik artış kaydeden İSO 500 şirketleri, toplamda 96,6 milyar dolarlık dış satışa imza attı. Artış oranının ülke genelindeki ihracat artışının altında kalması, küresel rekabet koşullarının zorluklarını gözler önüne serdi.
Faaliyet Kârı ve Karlılıkta Düşüş
Şirketlerin faaliyet kârı geçen yıl yüzde 31,6 azalarak 641 milyar liraya geriledi. Faaliyet kârlılığı oranı ise yüzde 12,5’ten 6,2’ye düştü. Bu düşüş, ekonomik dengelemeler ve küresel mali baskılarla ilişkilendirildi.
Zarar Eden Şirket Sayısı Arttı
2023’te 96 olan zarar eden şirket sayısı 2024’te 152’ye çıktı. Bu artış, şirketlerin operasyonel maliyetler ve döviz kuru gibi dışsal faktörlerden daha fazla etkilendiğini ortaya koydu.
Sanayide AR-GE Atılımı
2024’te AR-GE harcamaları yüzde 98,4 artarak 60,7 milyar liraya yükseldi. Bu artış, teknolojiye ve yeniliğe verilen önemin en somut göstergesi oldu. 265 kuruluşun AR-GE yatırımı yaptığı görüldü.
Sanayi İstihdamı ve Ücretlerde Güçlü Artış
İSO 500 kapsamındaki firmalar 2024’te yaklaşık 825 bin kişilik istihdama ulaştı. Çalışanlara ödenen maaş ve ücretler ise yüzde 90,9 artarak 813 milyar lirayı geçti. Bu gelişme, sosyal refah açısından olumlu bir tablo çizdi.
Yabancı Sermaye Güçleniyor
Yabancı sermaye paylı şirket sayısı 2022’deki 108 seviyesinden çıkarak 2024’te 124’e ulaştı. Bu artış, Türkiye’ye duyulan güvenin yeniden yükselişe geçtiğini gösteriyor.
Anadolu Sanayisinin Yükselişi Sürüyor
İstanbul Sanayi Odası 144 firmayla başı çekerken, Anadolu’daki sanayi odalarının temsiliyeti güçlendi. Ankara, Kocaeli, Ege ve Gaziantep gibi bölgeler listeye önemli katkı sundu. Bu durum, sanayide bölgesel dengeyi güçlendiren bir unsur olarak dikkat çekti.
