Türkiye’de vergi sisteminde köklü bir dönüşüm süreci başladı. Hazine ve Maliye Bakanlığı, dijitalleşme adımlarını hızlandırarak vergi dairelerinde yürütülen pek çok işlemi yapay zekâ ve robotik otomasyon teknolojileriyle tamamen insan müdahalesi olmadan gerçekleştirmeye başladı. Böylece hem mükelleflerin işlem yükü hafifliyor hem de kamu gelirleri daha hızlı ve güvenli biçimde tahsil ediliyor.
Dijital Vergi Dairesi ile Yeni Bir Dönem
Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından hayata geçirilen Dijital Vergi Dairesi uygulaması, vatandaşların ödeme, dilekçe, bildirim ve beyanname işlemlerini internet üzerinden anında yapabilmesine olanak tanıyor. 2024 yılında bu sistem üzerinden 111 milyon beyanname gönderildi, 12 milyon dilekçe ve bildirim alındı. Ayrıca elektronik ortamda düzenlenen belge sayısı 17,8 milyara ulaştı.
Defter tutmakla yükümlü yaklaşık 4 milyon mükellef, işlemlerini artık e-Defter ve Defter Beyan Sistemi üzerinden tamamlıyor. Bu gelişmeler sayesinde yüz milyonlarca kağıt belgeye gerek kalmadan işlemler elektronik ortamda sonuçlanıyor.
Bürokrasiye Dijital Çözüm
Vergi dairelerinde yıllardır manuel olarak yürütülen tahakkuk, haciz, tebligat ve yazışma gibi işlemler de artık elektronik ortama taşındı. Bu dönüşümle birlikte hem vatandaşın iş yükü azaldı hem de devletin belge trafiği ciddi ölçüde azaldı. Yılda yüz milyondan fazla kağıt belgeyi temsil eden ödeme emirleri, ihbarnameler ve düzeltme fişleri artık e-belge olarak düzenleniyor.
İnsan Elinden Yapay Zekâya
Yeni uygulama kapsamında, özellikle manuel olarak personelin tek tek yaptığı bazı işlemler tamamen otomatik hale getirildi. Örneğin; mükelleflerin pişmanlıkla verdiği fakat zamanında ödenmediği için geçerliliğini yitiren beyannamelere ilişkin düzeltme fişleri ve vergi-ceza ihbarnameleri, artık robotik süreç otomasyonu ile hazırlanıyor.
Bu sayede hem işlemler hızlanıyor hem de insan kaynaklı hata riski ortadan kalkıyor. Kamu gelirlerinin tahsili daha etkin bir şekilde gerçekleşirken, mükellefler için de işlemler kolaylaşıyor.
Yeni Çalışmalar Kapıda
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, vergi sisteminde yapay zekânın etkinliğinin giderek artacağını belirtti. Bakan Şimşek, mükelleflerin talep ettiği “özelge” (izahat) süreçlerinin de yapay zekâ aracılığıyla daha hızlı ve doğru şekilde yanıtlanması için çalışmaların sürdüğünü açıkladı.
Şimşek, temel hedeflerinin; hizmet kalitesini artırmak, bürokratik gecikmeleri ortadan kaldırmak ve insan kaynağını daha stratejik süreçlerde kullanmak olduğunu vurguladı.
