Google’ın yayımladığı yeni çevresel etki raporu, yapay zeka teknolojilerinin enerji ve su tüketimi açısından sanıldığından daha düşük bir ayak izine sahip olduğunu ortaya koydu. Şirketin yapay zeka sohbet robotu Gemini üzerinden gerçekleştirilen her bir metin istemi (prompt), ortalama 0,24 vatsaat (0,00024 kWh) enerji tüketiyor. Bu değer, modern bir televizyonun yaklaşık 9 saniyede harcadığı elektrik miktarına denk düşüyor.
Google’ın 2024-2025 dönemini kapsayan analizine göre, bir sohbet istemi başına düşen karbon emisyonu yalnızca 0,03 gram olurken, su tüketimi ise 0,26 mililitre ile sınırlı kaldı. Şirket bu miktarı, “yaklaşık beş damla su”ya eşdeğer olarak tanımlıyor.
Enerji Tüketiminde 33 Katlık Verimlilik Artışı
Raporda yer alan karşılaştırmalı verilere göre, son bir yılda yazılım ve donanım düzeyinde yapılan optimizasyonlar sayesinde önemli kazanımlar sağlandı. Yazılım verimliliği ve model iyileştirmeleriyle enerji tüketimi 23 kat, donanım kullanımındaki iyileştirmelerle ise 1,4 kat azaltıldı. Ayrıca, yenilenebilir enerji tedarikindeki artış sayesinde emisyon yoğunluğu 1,4 kat düşürüldü.
Google, yapay zeka operasyonlarında enerji tüketimi ile karbon salımı arasındaki bağın giderek zayıfladığına işaret ederek, çevresel etkinin kontrol altında tutulması yönünde önemli adımlar atıldığını vurguladı.
Geniş Kapsamlı Ölçüm Yöntemiyle Gerçekçi Veriler
Rapor, mevcut literatürde yer alan birçok çalışmanın dar kapsamlı ölçüm yöntemlerine dayandığına dikkat çekiyor. Bu yöntemlerin genellikle yalnızca aktif yapay zeka işlemcilerinin tüketimini hesaba kattığını belirten Google, kendi analizlerinde bekleme modundaki makinelerden veri merkezi soğutma sistemlerine kadar tüm unsurların dahil edildiğini açıkladı.
Bu kapsamlı yaklaşım sayesinde, aynı sohbet için dar yöntemle hesaplanan 0,10 vatsaatlik tüketim, daha gerçekçi ölçümle 0,24 vatsaat olarak güncellendi. Şirket, bu farkın şeffaf ölçüm standartlarının gerekliliğini net şekilde ortaya koyduğunu ifade etti.
Su Kullanımında Hedef: Sıfıra Yakın Tüketim
Raporda öne çıkan bir diğer unsur ise su tüketimi oldu. Google veri merkezlerinde bir istem başına düşen 0,26 mililitrelik su kullanımı, daha önce yapılan bazı çalışmalarda öne sürülen 45-50 mililitrelik tahminlerin oldukça altında. Şirket, bu farkın temelinde daha verimli soğutma teknolojileri ve yüksek su stresi altındaki bölgelerde uygulanan hava soğutmalı sistemlerin yer aldığını belirtti.
Google, su tüketimini minimize etmek amacıyla özellikle hassas coğrafyalarda inşa edilen yeni veri merkezlerinde geleneksel sıvı soğutmalı sistemler yerine hava soğutmalı altyapı tercih ediyor.
Bireysel Tüketim Düşük, Toplam Etki Yüksek
Raporun dikkat çektiği önemli bir başlık da, tekil sohbetlerin çevresel etkisinin düşük olmasına karşın, milyarlarca kullanıcının oluşturduğu toplam hacmin ciddi sonuçlar doğurabileceği yönünde. Bu nedenle şeffaflık, sürdürülebilirlik ve ortak ölçüm standartlarının küresel ölçekte yaygınlaştırılması gerektiği vurgulanıyor.
Google, ultra verimli veri merkezleri, özel donanımlar ve karbon sıfır hedefleri doğrultusunda, yapay zeka hizmetlerinin çevresel maliyetlerini daha da aşağı çekmeyi planlıyor. Şirketin son 12 ayda “Scope 2” olarak tanımlanan dolaylı emisyonları 47 kat, “Scope 1 ve 3” kapsamındaki doğrudan emisyonları ise 36 kat azalttığı bilgisi de raporda yer aldı.
Google mühendisleri, yapay zekanın gelişen yetenekleriyle birlikte çevresel verimliliğinin de aynı ölçüde ilerlemesi gerektiğine dikkat çekerek, “Tek bir sohbet küçük görünebilir, ancak küresel ölçekte etkisi büyük. Bu nedenle, sürdürülebilir dijital altyapı artık bir tercih değil, zorunluluktur” değerlendirmesinde bulundu.
