CHP’nin Kanun Teklifinin Gerekçesi
CHP Genel Başkan Yardımcısı Burhanettin Bulut tarafından sunulan kanun teklifinin gerekçesinde, TRT’nin gelir kaynaklarının büyük oranda halktan alınan dolaylı vergilere dayandığı vurgulandı. Elektrik faturalarındaki TRT payının kaldırılmasının ardından, elektronik cihazlardan alınan bandrol vergilerinin artırıldığı ifade edilerek şu görüşlere yer verildi:
“TRT, artık bağımsız bir kamu yayıncısı değildir. İktidarın sesi hâline gelmiş, propaganda aracı olarak kullanılmaktadır. Halkın vergisiyle taraflı yayın yapılması kabul edilemez.”
Bandrol Vergisi Hangi Cihazlardan Alınıyor?
TRT’ye gelir sağlayan bandrol vergisi, aşağıdaki cihazlar üzerinden alınmaktadır:
- Akıllı telefonlar: %10
- Televizyonlar: %16
- Tablet ve bilgisayarlar: %2
- Radyo, navigasyon cihazları, akıllı saatler: %8’e varan oranlar
Bu oranlar, cihazın ithalat fiyatı veya piyasa satış değeri üzerinden hesaplanmakta, dolayısıyla tüketicinin cebinden çıkan toplam tutarı doğrudan etkilemektedir.
TRT’nin Artan Gelirleri ve Harcama Eleştirileri
CHP İzmir Milletvekili Atilla Sertel, TRT’nin bandrol gelirlerinin son yıllarda ciddi oranda arttığını açıkladı. Sertel, bu gelirlerin büyük bölümünün dış yapımlara ve yüksek maliyetli programlara aktarıldığını, halktan toplanan bu bütçenin şeffaf bir şekilde kullanılmadığını iddia etti. Verdiği rakamlara göre:
- 2018: 1 milyar 703 milyon 800 bin TL
- 2019: 1 milyar 757 milyon 170 bin TL
- 2020: 2 milyar 619 milyon 573 bin TL
TRT'nin yayınlarında ise muhalefete yeterince yer verilmediği, haber ve tartışma programlarında tek yönlü siyasi dilin hâkim olduğu öne sürüldü.
Elektrik Faturasındaki TRT Payı Kaldırılmıştı
CHP, daha önce de elektrik faturalarında yer alan TRT payının kaldırılması için TBMM’ye kanun teklifleri sunmuştu. 2021 yılında kabul edilen düzenleme ile bu kesinti sonlandırılmış, ancak elektronik cihazlardan alınan bandrol vergileri aynı hızla artmaya devam etmişti.
Yeni kanun teklifi, halkın doğrudan teknoloji alışverişlerinde ödediği bu dolaylı vergilerin kaldırılmasını ve TRT’nin doğrudan kamu bütçesiyle denetlenebilir bir yapıya kavuşturulmasını amaçlıyor.
Vergi Kaldırılırsa Ne Değişecek? Tüketici Ne Kazanacak?
Kanun teklifinin yasalaşması hâlinde, şu değişikliklerin yaşanması bekleniyor:
Akıllı telefon, tablet, bilgisayar ve televizyon gibi ürünlerin fiyatlarında yüzde 2 ila yüzde 16 arasında düşüş yaşanabilir.
Tüketicinin gizli vergi yükü azalır, cihaz alımları daha erişilebilir hâle gelir.
TRT, doğrudan bütçeden aldığı payla denetlenebilir bir yapıya kavuşabilir.
Kamusal yayıncılıkta tarafsızlık ve hesap verebilirlik tartışmaları yeniden gündeme gelir.
Bandrol Vergisi Meclis Gündeminde
CHP’nin TRT bandrol vergisinin kaldırılmasına yönelik sunduğu bu yeni teklif, özellikle ekonomik koşulların zorlaştığı bir dönemde vatandaş üzerindeki yükün hafifletilmesi açısından kritik bir adım olarak değerlendiriliyor. TBMM’de görüşülmesi beklenen teklifin yasalaşması durumunda, cep telefonu, tablet, bilgisayar gibi ürünlerin fiyatlarının düşmesi ve TRT’nin finansman yapısının değişmesi gündeme gelebilir.
