.
Altın Gün Savaşı Nedir, Tarihi?
1960’lı yılların ortalarında Orta Doğu'da esen Pan-Arabizm rüzgârı, Arap halklarını tek bir çatı altında toplama hayalini taşıyordu. Bu ideolojinin öncüsü olan Mısır Cumhurbaşkanı Cemal Abdül Nasır, İsrail’e karşı birleşik bir Arap cephesi kurmayı hedefliyordu. Suriye ve Ürdün ile yapılan askeri ittifaklar, bölgede İsrail’e yönelik ciddi bir hazırlığın göstergesiydi.
Nasır’ın en kritik hamlesi ise İsrail’in Kızıldeniz’e açılan can damarı olan Tiran Boğazı’nı kapatması oldu. Ayrıca Birleşmiş Milletler barış gücünü bölgeden çıkarması, İsrail tarafından açık bir savaş tehdidi olarak algılandı.
mısır hava kuvvetleri'nin Etkisiz kılınması
Sabahın erken saatlerinde, İsrail Hava Kuvvetleri eş zamanlı ve koordineli bir saldırı başlattı. Mısır, Suriye ve Ürdün’ün hava üsleri dakikalar içinde etkisiz hale getirildi. İsrail bu operasyonla, hava savaşında mutlak üstünlük sağladı. Mısır 280, Suriye 52, Ürdün ise 20 savaş uçağını daha havalanamadan kaybetti.
Bu ilk hamle, savaşın gidişatını belirleyen stratejik bir kırılma noktası oldu.
Günlerle savaşın ilerleyişi
1. Gün:
İsrail kara birlikleri Gazze ve Sina’ya doğru ilerlemeye başladı. Mısır kuvvetleri hazırlıksız yakalanarak geri çekilmek zorunda kaldı.
2. Gün:
Gazze Şeridi İsrail’in kontrolüne geçti. Sina Yarımadası’nın içlerine ilerleyen İsrail ordusu büyük bir ivme kazandı. Aynı gün Ürdün, Doğu Kudüs’teki Yahudi mahallelerine saldırı düzenledi.
3. Gün:
Batı Şeria ve Doğu Kudüs İsrail tarafından ele geçirildi. Ürdün ateşkes çağrısında bulundu. Kudüs, İsrail tarafından "bölünmez başkent" ilan edildi.
4. Gün:
Suriye ile çatışmalar yoğunlaştı. İsrail, kuzey sınırını tehdit eden topçu atışlarına karşılık olarak Golan Tepeleri’ne yöneldi.
5. Gün:
Golan Tepeleri’ne kara harekâtı başlatıldı. Bu süreçte, Mossad ajanı Eli Cohen’in yıllar önce edindiği istihbaratlar, İsrail’in askeri planlamasında kritik rol oynadı.
6. Gün:
Kuneytra’nın düşmesiyle birlikte savaş sona erdi. 10 Haziran’da ateşkes ilan edildi ve İsrail tüm cephelerde zaferini ilan etti.
israil'in işgal ettiği topraklar
Savaşın sonunda İsrail:
Mısır’dan Sina Yarımadası ve Gazze Şeridi’ni,
Suriye’den Golan Tepeleri’ni,
Ürdün’den Batı Şeria ve Doğu Kudüs’ü işgal etti
İsrail bu savaşla topraklarını neredeyse dört katına çıkarttı
Savaşın Sonucu: pan-arabizm etkisini kaybetti
Altı Gün Savaşı, Arap dünyasında derin bir travma yarattı. Yaklaşık 17.000 kişi hayatını kaybetti: 10.000 Mısırlı, 6.000 Ürdünlü ve 700 İsrailli öldü. On binlerce insan yerinden oldu, özellikle Filistinliler mülteci konumuna düştü.
Pan-Arabizm ideolojisi, bu büyük mağlubiyetin ardından etkisini kaybetti. Arap ülkeleri arasındaki birlik fikri derin yara aldı.
Uluslararası Tartışmalar VE Golan Tepeleri'nin İlhakı
Savaş sonrası Doğu Kudüs’ün İsrail’e bağlanması, hem dini hem siyasi açıdan büyük yankı uyandırdı. BM Güvenlik Konseyi’nin aldığı 242 sayılı karar, İsrail’in işgal ettiği topraklardan çekilmesini istedi. Ancak bu çağrı uzun vadede sonuçsuz kaldı. 1981’de İsrail, Golan Tepeleri’ni tek taraflı olarak ilhak etti; bu karar uluslararası alanda geçerlilik kazanmadı.
Altı Gün Savaşı’nın Bugünkü Yankıları
Bu kısa süreli ama etkili savaş, günümüz Orta Doğu krizlerinin temelini attı. Filistin meselesi derinleşti, işgal altındaki topraklarda kurulan yerleşimler, barış ihtimallerini zora soktu.
Doğu Kudüs’ün statüsü, hâlâ uluslararası diplomasinin tartışmalı konuları arasında yer alıyor. Kalıcı bir çözüm arayışı sürse de, barış masası çoğu zaman sonuçsuz kalıyor.
