Yeni Bir Yıl, Yeni Bir Niyet: Muharrem
İslam peygamberi Hz. Muhammed’in “Allah’ın ayı” diye tanımladığı Muharrem, Hicrî takvimin ilk ayıdır ve aynı zamanda savaşmanın haram kılındığı dört aydan biridir. Zilkade, Zilhicce, Muharrem ve Recep aylarının oluşturduğu bu kutsal zaman dilimi, sadece fiziksel çatışmalardan değil, içsel hesaplaşmalardan da uzaklaşılması gerektiğini simgeler.
Haram Aylardan Biri
Muharrem, kelime anlamı itibarıyla “haram kılınan, kutsal sayılan” anlamına gelir. Cahiliye döneminde bile bu ayda savaşmak büyük bir günah kabul edilirdi. Kur’ân-ı Kerîm’de doğrudan ismi geçmese de, savaşın haram olduğu aylara saygı gösterilmesi emredilmiştir. Bu yönüyle Muharrem, insanın hem başkalarına hem de kendi nefsine zarar vermekten uzak durması gereken bir zaman dilimi olarak kabul edilir.
Hz. Ömer’in hilafeti döneminde, 638 yılında hicret hadisesi esas alınarak düzenlenen Hicrî takvimde Muharrem, yılın ilk ayı olarak belirlenmiştir. Hicrî yılbaşı, bu anlamda Müslümanlar için sadece bir takvim değişimi değil, aynı zamanda tefekkür, muhasebe ve yenilenme vesilesidir. Geçmiş yılın muhasebesi yapılır, dua ve ibadetlerle yeni yıla giriş gerçekleştirilir.
Âşûrâ Günü: Kurtuluşların ve Yasların Buluştuğu Gün
Muharrem ayının 10. günü, yani bu yıl 5 Temmuz 2025 Cumartesi gününe denk gelen Âşûrâ, hem sevinç hem de hüzün taşıyan anlamlar barındırır. Hz. Musa'nın denizi yararak Firavun'dan kurtuluşu, Hz. Nuh’un gemisinin karaya oturması gibi birçok ilahi kurtuluşun bu günde yaşandığı rivayet edilir.
Ancak aynı zamanda, Hz. Hüseyin’in Kerbelâ’da şehit edildiği gündür. Bu olay, özellikle Şiî dünyasında Muharrem ayını bir yas ayına, Âşûrâ gününü ise matemin doruğa çıktığı bir güne dönüştürmüştür. Anadolu’daki Alevî-Bektaşî geleneğinde de bu günler ağıt, mersiye, oruç ve niyazlarla idrak edilir.
Ramazan’dan Sonra En Faziletli Oruç
Peygamber Efendimiz (S.A.V), “Ramazan’dan sonra en faziletli oruç Allah’ın ayı olan Muharrem’de tutulan oruçtur” buyurarak bu ayda oruç tutmanın önemine dikkat çekmiştir. Özellikle 9, 10 ve 11 Muharrem günlerinde oruç tutulması sünnet olarak kabul edilmiştir. Bu oruçlar, hem manevî temizlik hem de Hz. Hüseyin ve ailesine duyulan vefanın ifadesi olarak görülür.
Muharrem ayına özgü zorunlu bir namaz bulunmamakla birlikte, bu ayda nafile namazlar, gece ibadetleri ve dualar çokça teşvik edilmiştir. İlk gece ve ilk gün kılınan namazların ardından yapılan dualarda tövbe, mağfiret ve yeni yıl için hayır duası öne çıkar. Zikir olarak Kelime-i Tevhid, Salavat-ı Şerife, Subhanallah, Elhamdülillah, Allahu Ekber tesbihatları önerilir.
Muharrem ayı, bir takvim başlangıcından çok daha fazlasıdır. Bu ay, bireyin geçmişiyle yüzleştiği, tövbe ettiği, affı dilediği ve geleceğe dair yeni umutlar inşa ettiği bir manevî iklimdir. Her Müslüman için yeni bir iç yolculuğa çıkmak, nefsiyle barışmak ve ilahi rahmete yönelmek için eşsiz bir fırsattır.
2025 yılı için Muharrem ayı 26 Haziran Perşembe günü başlayacak, 25 Temmuz Cuma günü sona erecek. Hicrî 1447 yılına girilmiş olacak.
