Nakilde Zamanla Yarışta Yeni Bir Dönem
Karaciğer, donörden alındıktan sonra sınırlı bir süre içerisinde nakledilmezse hızla bozuluyor. Geleneksel olarak organlar soğutularak taşınıyor ve bu yöntemle karaciğerin işlevini kaybetmeden 10 ila 12 saat içinde nakledilmesi gerekiyor. Ancak UCLA Sağlık Merkezi’nin uygulamaya başladığı “sıcak perfüzyon” yöntemi bu süreyi esnetiyor.
UCLA Karaciğer ve Pankreas Nakli Bölüm Başkanı Prof. Dr. Douglas Farmer, “Soğuk taşıma sırasında karaciğere oksijen veya besin gitmiyor. Sadece metabolizmayı yavaşlatarak zaman kazanıyoruz. Ancak bu sınırlı bir çözüm. Sıcak perfüzyon ise karaciğeri adeta vücuttaymış gibi çalıştırmaya devam ediyor,” diyerek yöntemin farkını ortaya koydu.
Yöntem Nasıl İşliyor?
Sıcak perfüzyon tekniğinde, karaciğer 37°C sıcaklıkta, oksijenle zenginleştirilmiş kanla sürekli olarak besleniyor. Bu işlem, organın fonksiyonlarını dış ortamda da sürdürebilmesini sağlıyor. Böylece, karaciğerin zarar görme riski azalıyor ve transplantasyon öncesi işlevselliği test edilebiliyor.
Bu teknoloji ilk olarak kalp ve akciğer nakillerinde test edilmiş, ardından karaciğer için genişletilerek FDA onayıyla UCLA’da 2022 sonunda uygulanmaya başlanmıştı.
Artan Organ Erişimi: Kalp Durmasıyla Ölen Donörler de Dahil
Bugüne kadar beyin ölümü gerçekleşmiş donörler karaciğer nakli için tek uygun kaynak olarak kabul edilmekteydi. Ancak UCLA’nın uyguladığı sıcak perfüzyon yöntemi, kalp durması nedeniyle hayatını kaybeden donörlerin organlarının da güvenle kullanılabilmesini sağladı.
Prof. Dr. Farmer, "Kalpten ölen donörlerin organları, oksijen eksikliği nedeniyle ciddi riskler taşırdı. Özellikle safrakanalları zarar görebilirdi. Bu da nakil başarısını düşürür, hastaların ikinci bir nakle ihtiyaç duymasına yol açardı," dedi.
Ancak yeni yöntem bu riski ciddi oranda düşürdü. Daha önce %30 ila %50 arasında olan bu komplikasyon oranı, sıcak perfüzyon sayesinde %1 seviyelerine indirildi.
2024 Verileri: 59 Naklin 23’ü Kalpten Ölen Donörlerden
UCLA, 2024 yılı içinde sıcak perfüzyon yöntemiyle 59 karaciğer nakli gerçekleştirdi. Bu nakillerin 23’ü kalp durması sonucu hayatını kaybeden bağışçılardan alındı. Bu gelişme, uzun bekleme listelerinde umutla organ bekleyen binlerce hasta için yeni bir fırsat anlamına geliyor.
Kimlere Uygulanıyor? Riskli Durumlarda Tercih Ediliyor
Her ne kadar umut verici olsa da, bu teknoloji hâlâ sınırlı sayıda vakada kullanılıyor. Dr. Farmer’a göre, genç ve sağlıklı donörlerden alınan karaciğerlerde klasik taşıma yöntemleri yeterli oluyor. Ancak ileri yaştaki donörler, kronik hastalık geçmişi olanlar ya da daha uzun taşıma süresi gerektiren vakalarda sıcak perfüzyon tercih ediliyor.
Ayrıca bazı hastalarda da cerrahi sürecin uzaması (örneğin daha önce nakil geçirmiş hastalar veya aynı anda kalp ameliyatı yapılacak hastalar) bu teknolojiyi gerektiriyor. Bu sayede hem organın bozulması önleniyor hem de ameliyatın güvenliği artırılıyor.
Organ Bağışında Dönüm Noktası
Sıcak perfüzyon teknolojisi, sadece nakil başarısını değil, aynı zamanda bağışlanabilir organların sayısını da artırıyor. Artık daha fazla karaciğer değerlendirilebiliyor ve uygunluğu daha yüksek doğrulukla tespit edilebiliyor.
Prof. Dr. Farmer, bu konuda şu değerlendirmeyi yaptı:
“Eskiden reddettiğimiz birçok organ, bu teknoloji sayesinde yeniden değerlendirilebiliyor. Artık sadece zamanla değil, uygunlukla da kazanıyoruz.”
kaynak : WebTeb
