Son günlerde Türkiye’nin farklı kıyı bölgelerinde yaşanan deniz çekilmeleri, vatandaşların aklına “Bu durum yaklaşan bir depremin habercisi mi?” sorusunu getirdi. Deniz suyu neden aniden geri çekilir? Her deniz çekilmesi bir tehlike mi işaret eder? İşte, deniz çekilmesinin nedenleri ve depremle olan olası ilişkisi hakkında merak edilenler...
Deniz Çekilmesi Neden Olur?
Deniz seviyesindeki ani düşüşler birçok farklı nedene bağlı olarak gerçekleşebilir. İşte deniz çekilmesine yol açan başlıca sebepler:
Gelgit (Med-Cezir) Hareketleri: Ay ve Güneş’in çekim gücü, deniz suyunun yükselmesine veya çekilmesine neden olabilir. Özellikle dolunay ve yeni ay dönemlerinde bu hareketler daha belirgin hale gelir.
Atmosfer Basıncı ve Rüzgarlar: Şiddetli rüzgarlar ve hava basıncındaki değişimler, deniz suyunun belirli bir yöne itilmesine yol açabilir. Düşük basınç fırtınaları suyu kıyıya iterken, yüksek basınç deniz çekilmesine neden olabilir.
Deprem ve Tsunami Etkisi: Büyük depremlerden sonra deniz tabanındaki hareketler, deniz suyunun ani şekilde geri çekilmesine yol açabilir. Tsunami öncesinde su kıyıdan çekilir ve ardından dev dalgalar halinde geri döner.
Yeraltı Su Hareketleri ve Jeolojik Değişimler: Deniz tabanında oluşan çatlaklar veya yer altı su akıntıları, geçici deniz çekilmelerine sebep olabilir. Volkanik aktiviteler ve denizaltı heyelanları da bu durumu tetikleyebilir.
Deniz Çekilmesi Deprem Habercisi Mi?
Deniz çekilmesi her zaman bir depremin habercisi değildir. Ancak, bazı büyük depremlerden önce veya sonra sıra dışı deniz çekilmeleri gözlemlenmiştir.
Deniz aniden ve alışılmadık şekilde çekiliyorsa, bu bir tsunami işareti olabilir.
Özellikle büyük depremler sonrası oluşan tsunamilerde, önce deniz çekilir, ardından dev dalgalar kıyıya vurur.
Ancak, her deniz çekilmesi tsunami veya depremle ilişkili değildir. Çoğu zaman doğal gelgit hareketleri veya hava koşulları bu duruma neden olabilir.
Deniz Çekildikten Kaç Gün İçinde Deprem Olur?
Bilimsel olarak, deniz çekilmesi ile kesin bir deprem zamanı tahmini yapmak mümkün değildir. Ancak geçmişte yaşanan bazı büyük depremler incelendiğinde, depremden birkaç saat veya birkaç gün önce sıra dışı deniz çekilmelerinin yaşandığı görülmüştür.
Örneğin:
2004 Hint Okyanusu Depremi ve Tsunamisi öncesinde deniz aniden çekilmiş, ardından büyük bir tsunami meydana gelmiştir.
1999 Gölcük Depremi öncesinde de bazı kıyı bölgelerinde deniz seviyesinde anormal değişimler gözlemlenmiştir.
Ancak, her deniz çekilmesi depremin habercisi değildir ve doğal sebeplerle de gerçekleşebilir.
Deniz Çekilmesi En Çok Hangi Bölgelerde Görülür?
Türkiye’de deniz çekilmeleri en çok kıyı bölgelerinde gözlemlenir. İşte deniz seviyesinde ani değişimlerin sık yaşandığı bölgeler:
Ege Denizi: İzmir, Muğla, Aydın, Çanakkale
Marmara Denizi: İstanbul, Tekirdağ, Bursa, Balıkesir
Karadeniz: Samsun, Sinop, Trabzon, Zonguldak
Akdeniz: Antalya, Mersin, Adana, Hatay
Özellikle fay hatlarına yakın kıyı bölgelerinde deniz çekilmeleri daha dikkatli takip edilmektedir.
Deniz Çekilmesi Gözlemlendiğinde Ne Yapılmalı?
Eğer deniz aniden ve olağan dışı bir şekilde çekiliyorsa, bu bir tsunami tehlikesinin işareti olabilir. Uzmanlar, böyle bir durumda kıyıdan hemen uzaklaşmayı ve yüksek bir noktaya çıkmayı tavsiye ediyor. Yetkililerin açıklamalarını takip etmek ve panik yapmadan tedbir almak büyük önem taşır.
