Türkiye'de olay yeri inceleme nasıl olunur sorusunun cevabı, sanıldığı gibi sadece polis akademisini bitirmekle sınırlı değildir.
Türkiye'de olay yeri inceleme uzmanı olmak, doğrudan bir KPSS kadrosu değil, genellikle polis veya jandarma memuru olduktan sonra Emniyet (OYİ) veya Jandarma Kriminal birimlerinde branşlaşma yoluyla gerçekleşen, yüksek uzmanlık gerektiren bir süreçtir.
İşte bu büyük sorumluluğu almayı hedefleyenler için, eğitimden fiziki yeterliliğe, hatta Olay yeri inceleme KPSS puanı beklentisine kadar tüm detayları, bir uzmanın tecrübesiyle adım adım inceleyelim.
İşte KPSS puanı, boy-kilo şartları ve uzmanlık eğitimi detayları.
Olay Yeri İnceleme Nasıl Olunur? Adım Adım Kariyer Yolu
Türkiye'de olay yeri inceleme uzmanı nasıl olunur sorusunun cevabı, polis veya jandarma teşkilatı içinde uzmanlaşmaktan geçer. Bu, sivil olarak başlayıp sonradan geçilebilecek bir görev değil, memuriyetin üzerine inşa edilen teknik bir branştır. İşte bu onurlu göreve ulaşmanız için izlenmesi gereken yedi temel adım:
- Polislik/Jandarmalık Başvuru Şartlarını Sağlayın: Öncelikle T.C. vatandaşı olmak, 30 yaşından gün almamış olmak, erkekler için en az 167 cm, kadınlar için en az 162 cm Olay yeri inceleme boy sınırı şartını ve 18-27 arasındaki Beden Kitle İndeksi (BKİ) oranını tutturmanız gerekir.
- KPSS'ye Girin ve Gerekli Taban Puanı Alın: Lisans mezunları için POMEM başvurularında kullanılacak olan Olay yeri inceleme KPSS puanı (P3) tabanını (genellikle 60-65 bandı) veya lise mezunları için PMYO/Jandarma okulu giriş şartlarını sağlayın.
- Polis/Jandarma Olun: PMYO, POMEM ya da JAMYO gibi ilgili polis/jandarma okullarından birini başarıyla bitirerek Emniyet veya Jandarma teşkilatında göreve başlayın.
- Hizmet Süresini Doldurun: Göreve başladıktan sonra, birimin iç yönetmeliğine uygun olarak (genellikle 2 yıl kadar) meslekte belirli bir hizmet süresini doldurun.
- Birim İç Branş Başvurularını Takip Edin: Emniyet Genel Müdürlüğü (EGM) Kriminal Daire Başkanlığı veya Jandarma Kriminal Daire Başkanlığı'nın Olay Yeri İnceleme birimine personel alımı için açtığı iç duyurulara başvurun.
- Seçim Sürecini ve Mülakatı Geçin: Başvurunuzun kabul edilmesi halinde, mesleki yeterlilik, psikolojik sağlamlık ve titizlik gerektiren mülakatlardan başarıyla geçerek OYİ Branş Kursu'na girmeye hak kazanın.
- Olay Yeri İnceleme ve Kimlik Tespit Branş Kursu'nu Başarıyla Tamamlayın: Emniyet ya da Jandarma'nın ilgili eğitim merkezlerinde verilen, parmak izi, balistik, delil toplama ve hukuki süreçleri kapsayan bu zorunlu ve teknik uzmanlık kursunu tamamlayarak resmen olay yeri inceleme uzmanı unvanını alın.
Bu adımların tamamı, adalet sisteminin kritik bir parçası haline gelmeniz için atmanız gereken yasal ve kurumsal yollardır.
Bir memurun sahada delil toplayan ve adli sürece bilimsel katkı sağlayan bir olay yeri inceleme uzmanı haline gelmesini sağlıyor.
Olay Yeri İnceleme Polisi Olma Şartları ve Detaylı Analiz
Sadece polis olmak yetmez, bu meslekte uzmanlaşmak için belirli fiziki, akademik ve psikolojik kriterleri karşılamanız gerekir.
Aşağıda, aranan temel şartları görebilirsiniz. Bu şartlar, Polis Meslek Eğitim Merkezleri (POMEM) ve Polis Meslek Yüksekokulları (PMYO) giriş kriterlerine dayanır, zira olay yeri inceleme polisi olmak, ilk aşamada polis olmayı gerektirir.
- Genel Türk Vatandaşlığı ve Yaş Şartı: T.C. vatandaşı olmak ve genellikle 30 yaşından gün almamış olmak gerekir.
- Eğitim Şartı: En az lise mezunu (PMYO için) veya ön lisans/lisans mezunu (POMEM için) olmak.
- Fiziki Yeterlilik: Belirlenen Olay yeri inceleme boy sınırı ve Beden Kitle İndeksi (BKİ) şartlarını sağlamak.
- KPSS Şartı: POMEM başvuruları için genellikle KPSS'den ilgili puan türünde belirlenen taban puanı almış olmak.
Bu şartlar sağlandıktan sonra, derinlemesine detaylara inmek ve kilit anahtar kelimelerimizin cevaplarını vermek gerekiyor.
KPSS Puanı ve Polislik Giriş Eşiği
Birçok adayın aklındaki en büyük soru, Olay yeri inceleme KPSS puanı kaç olmalı? Burada önemli bir ayrım var: Doğrudan OYİ uzmanı alımı için ayrı bir KPSS puanı yoktur. Bu birime geçiş, mesleğe girdikten sonra olur. Dolayısıyla, baz alınacak puan, polisliğe giriş için istenen KPSS puanıdır.
POMEM Girişi: Lisans mezunları için genellikle P3 puan türünden, ön lisans mezunları için P93 puan türünden belirlenen bir taban olay yeri inceleme puanı aranır.
Bu puan, alım dönemine göre değişiklik göstermekle birlikte, son yıllarda genellikle lisans mezunları için en az 60-65 bandında seyretmiştir.
Yani, aradığınız olay yeri inceleme kaç puan sorusunun cevabı, ilk etapta Emniyet Genel Müdürlüğü'nün her yıl ilan ettiği POMEM giriş puanıdır.
Bu puandan ne kadar yüksek alırsanız, fiziki ve sözlü mülakatlara çağrılma şansınız o kadar artar.
Boy-Kilo Şartları: OYİ Polisi İçin Ne Önemli?
Olay yeri inceleme polisi boy-kilo kriterleri, tüm polis adayları için geçerli olan fiziki standartlardır. Zira OYİ'ye geçiş, polis olduktan sonra gerçekleşir.
- Boy Sınırı: Erkek adaylar için en az 167 cm, kadın adaylar için ise en az 162 cm Olay yeri inceleme boy sınırı olarak kabul edilir. Millimetrik ölçümlerin ne kadar hayati olduğunu unutmamak gerekiyor.
- Vücut Kitle İndeksi (VKİ): Boyunuzun kilonuza oranı, yani Beden Kitle İndeksi (BKİ), genellikle 18 ile 27 aralığında olmalıdır. Aşırı zayıflık (18 altı) veya aşırı şişmanlık (27 üstü) sağlık ve fiziki yeterlilik sınavlarında elenme sebebidir.
Bir uzman olarak şunu söyleyebilirim: OYİ uzmanının sahada zorlu koşullarda, bazen günlerce süren incelemelerde fiziksel olarak dayanıklı olması şarttır; dolayısıyla bu fiziki şartlar bir formaliteden öte, görevin gerekliliğidir.
Olay Yeri İnceleme Uzmanlığının Zorlu Yolu ve Branşlaşma
Polis Akademisi veya Adli Bilimler Lisans programından mezun olduktan sonra dahi, tam anlamıyla bir olay yeri inceleme uzmanı olmanız için uzun ve meşakkatli bir yol vardır. Çünkü bu unvan, masa başında değil, sahada ve eğitim merkezlerinde kazanılır.
Öncelikle, OYİ uzmanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü (EGM) ve Jandarma Genel Komutanlığı (JGK) bünyesinde bir ihtisas/branşlaşma işidir.
Polis ya da jandarma memuru olarak göreve başladıktan sonra, birimlerin kendi iç duyuruları ile personel talepleri alınır.
Burada genellikle; geçmiş disiplin durumu, sicil temizliği, amirlerinden alınan olumlu görüşler ve en önemlisi kişinin ilgi ve yeteneği büyük rol oynar.
Branşlaşmaya hak kazanan personel, Emniyet Kriminal Daire Başkanlığı veya Jandarma Kriminal Daire Başkanlığı gibi saygın kurumlarda Olay Yeri İnceleme Temel Kursu gibi yoğun ve teknik eğitimlere alınır.
Bu kurslar, parmak izi alma, balistik, kimyasal iz analizi, olay yeri koruma ve belgeleme gibi konuları kapsar.
Örneğin, Adli Bilimler alanında öncü bilim insanı Dr. Edmond Locard'ın ortaya attığı "Her temas bir iz bırakır" prensibi, bu kurslarda bir uzmanlık düsturu olarak öğretilir.
Bu prensip, küçük bir lifin bile ne denli büyük bir delil olabileceğinin bilimsel dayanağıdır. Yani, uzmanlık sadece eldiven giyip fotoğraf çekmekten ibaret değildir, arkasında ciddi bir bilimsel felsefe yatar.
Sivil vatandaşlar için ise durum farklıdır. Adli Bilimler Bölümü mezunları, doğrudan EGM bünyesinde OYİ polisi olamazlar.
Ancak, Adli Tıp Kurumu veya Kriminal Laboratuvarlar gibi kamu kurumlarının açtığı KPSS'li personel alımları (Biyolog, Kimyager, Mühendis vb. kadrolar) ile bu alana sivil uzman olarak dahil olabilirler.
Bu sivil kadrolar için de yine yüksek bir KPSS puanı şartı aranır ve alım sayısı polislikteki kadar yüksek olmayabilir.
Dolayısıyla, eğer üniforma giyerek sahada çalışmak istiyorsanız, öncelikle polis ya da jandarma olmayı hedeflemeli, eğer laboratuvar ortamında bilimsel analizlerle adli vakalara destek olmak istiyorsanız, Adli Bilimler, Fen/Mühendislik mezunu olup KPSS ile ilgili sivil kurumlara başvurmalısınız. Her iki yol da, adalete hizmet etmenin onurlu ve bilimsel bir yolu olarak kabul görmektedir.
Uzmanın Gözünden: Olay Yeri İncelemede Gerçekler ve Ek Haklar
Olay yeri inceleme uzmanlığı, üniforma ve titiz bilimsel çalışmanın birleşimidir; ancak bu unvanın beraberinde getirdiği zorluklar ve mali haklar da vardır. Sahadaki bir uzmanın bilmesi gereken en kritik deneyim odaklı gerçekler şunlardır:
1. Zorlu Çalışma Koşulları ve Psikolojik Dayanıklılık
OYİ uzmanının görevi 7/24 esasına dayanır ve mesai kavramı yoktur. Bir olayın ne zaman ve nerede yaşanacağı bilinmez.
- Çevre Zorlukları: Sahada delil toplama süreci; ağır kış şartlarında, ıssız arazilerde veya yüksek riskli kapalı ortamlarda saatlerce sürebilir. Fiziksel yeterlilik, bu koşullara dayanıklılık demektir.
- Psikolojik Baskı: Görev, cinayet, intihar ve doğal olmayan ölümler gibi travmatik vakalarla doğrudan temas gerektirir. Uzmanın, duygusal sağlamlığını koruyarak tamamen bilimsel ve tarafsız kalması, mesleğin en zorlu gerekliliğidir. Bu, sadece fiziki yeterlilik değil, yüksek psikolojik olgunluk gerektiren bir meslektir.
2. OYİ Uzmanının Ek Mali Hakları (Tazminat)
Olay Yeri İnceleme biriminde çalışan personele, görevlerinin hassasiyeti ve yüksek riski nedeniyle ek mali haklar tanınmaktadır.
Olay Yeri İnceleme Tazminatı: Emniyet ve Jandarma teşkilatındaki OYİ uzmanları, çalıştıkları birim ve görevlerinin niteliği gereği, maaşlarına ek bir tazminat alırlar. Bu tazminat, mesleğin maddi cazibesini artıran önemli bir unsurdur.
3. Branş Kursu: Mesleki Deformasyonun Önlenmesi
Branş kursu süresince sadece teknik bilgi (parmak izi, balistik) değil, aynı zamanda olay yeri yönetimi, delil zincirinin korunması ve doğru raporlama gibi saha pratiği öğretilir. Bu eğitimler, sahadaki hata payını sıfırlamayı hedefler. Kursun zorluğu, adayın titizlik ve disiplin kapasitesini en üst düzeyde test eder.
