Gökbilimin en dikkat çekici doğa olaylarından biri olan ekinoks, bu yıl 23 Eylül 2025 tarihinde gerçekleşecek. Güneş ışınlarının Ekvator’a tam dik açıyla ulaştığı bu özel günde, dünya genelinde gece ve gündüz süreleri eşitleniyor. Bu tarih aynı zamanda Kuzey Yarımküre'de yaz mevsiminin sona erdiği ve sonbaharın resmen başladığı gün olarak kabul ediliyor.
Ekinoks Nedir?
"Ekinoks" kelimesi, Latince "aequus" (eşit) ve "nox" (gece) sözcüklerinden türetilmiştir. Astronomik olarak, Güneş’in gökyüzünde Ekvator çizgisi üzerinde bulunduğu ve aydınlanma çemberinin kutuplara teğet geçtiği zaman dilimidir. Bu da hem Kuzey hem de Güney Yarımküre’de gece ve gündüz sürelerinin yaklaşık 12 saat olması anlamına gelir.
Ekinoks Yılda Kaç Kez Yaşanır?
Dünya’nın yörünge hareketi nedeniyle ekinoks yılda iki kez meydana gelir:
21 Mart civarında: İlkbahar ekinoksu (Kuzey Yarımküre için),
23 Eylül civarında: Sonbahar ekinoksu (Kuzey Yarımküre için).
Bu tarihler Güney Yarımküre’de ise tam tersi mevsimlerin başlangıcını temsil eder. Yani, 23 Eylül’de Güney Yarımküre’de ilkbahar başlar.
23 Eylül’de Neler Olur?
Güneş ışınları Ekvator’a 90 derece açıyla düşer.
Gece ve gündüz süreleri eşitlenir.
Ekvator’da cisimlerin gölge boyu öğle vakti sıfır olur.
Aydınlanma çemberi kutup noktalarına teğet geçer.
Kuzey Kutbu’nda 6 aylık gece, Güney Kutbu’nda ise 6 aylık gündüz dönemi başlar.
Kuzey Yarımküre’de geceler uzamaya, Güney Yarımküre’de ise gündüzler uzamaya başlar.
Sonbaharın Habercisi
23 Eylül’den itibaren, Kuzey Yarımküre’de gün ışığı süresi kademeli olarak azalır, hava sıcaklıkları düşer ve doğa sonbahar renklerine bürünmeye başlar. Bu dönemde Güneş, gökyüzünde daha eğik bir açıyla yükseldiği için sıcaklıklar giderek azalır.
Sonbahar ekinoksu, gökyüzüyle yeryüzünün kesiştiği nadir anlardan biridir. Gece ve gündüzün eşitlendiği bu denge günü, hem doğa hem de insan yaşamı açısından yeni bir dönemin habercisi niteliğindedir.
