Deprem olan yerde tekrar deprem olur mu? Bu soru, Türkiye gibi aktif fay hatları üzerinde yaşayan milyonlarca insanın merak ettiği en önemli konuların başında geliyor. Özellikle büyük bir depremin ardından aynı bölgede yeni bir deprem olup olmayacağı endişesi, halk arasında sıkça dile getiriliyor. Peki, bir yerde deprem olduktan sonra tekrar deprem olur mu? Bilimsel veriler ve uzman görüşleri ne diyor? İşte detaylar...
Deprem Olan Yerde Tekrar Deprem Olur mu? Bilim Ne Diyor?
Jeoloji uzmanlarına göre, deprem olan yerde tekrar deprem olma ihtimali hem kısa vadede hem de uzun vadede mümkündür. Özellikle büyük depremlerden sonra yaşanan artçı sarsıntılar, aynı bölgede yeniden deprem olabileceğinin bir göstergesidir. Uzmanlar, artçı depremlerin haftalar, aylar hatta bazen yıllarca sürebileceğine dikkat çekiyor.
Örneğin 6 Şubat 2023'te meydana gelen Kahramanmaraş depremlerinin ardından bölgede 100 bini aşkın artçı deprem kaydedildi. Bu durum, bir yerde deprem olduktan sonra tekrar deprem olup olmayacağı sorusunun cevabını açık bir şekilde veriyor: Evet, olabilir.
Aynı Bölgede Tekrar Deprem Olur mu? Uzmanlar Uyarıyor
Deprem bilimciler, bir fay hattında kırılma yaşandığında enerjinin yalnızca bir kısmının boşaldığını, geri kalan kısmının ise çevredeki diğer faylara aktarılabileceğini belirtiyor. Bu duruma "fay stres transferi" adı veriliyor. Yani bir yerde yaşanan büyük bir deprem, komşu fayları da etkileyerek yeni depremlere zemin hazırlayabiliyor.
İstanbul açıklarında yer alan Kuzey Anadolu Fay Hattı örneğinde olduğu gibi, bir segment kırıldığında diğer segmentlerdeki enerji birikimi artabiliyor. Bu da aynı bölgede yeniden büyük bir deprem olma olasılığını artırıyor.
Deprem Tekrarlar mı? Tarihsel Örnekler Ne Diyor?
Tarih boyunca pek çok şehirde birden fazla yıkıcı deprem yaşanmıştır. Örneğin Erzincan, son 1000 yılda tam 11 kez büyük yıkıma uğramıştır. Bu durum, deprem olan yerde tekrar deprem olur mu sorusunun tarihsel cevabıdır.
Benzer şekilde 1939 Erzincan, 1942 Tokat, 1943 Amasya, 1944 Bolu, 1957 Abant, 1967 Adapazarı ve 1999 İzmit depremleri gibi Kuzey Anadolu Fay Zonu üzerinde ardı ardına yaşanan büyük depremler, bu zincirin somut örnekleridir.
Deprem Olan Yerlerde Ne Kadar Süre Tehlike Devam Eder?
Uzmanlar, bir bölgede deprem yaşandıktan sonra, o bölgede gerilim birikiminin tamamen ortadan kalkmadığını belirtiyor. Özellikle büyük depremlerin ardından 2 yıla kadar sürebilecek artçı sarsıntılar yaşanabilir. Bu nedenle yetkililer, vatandaşların hasarlı binalardan uzak durmalarını ve depreme karşı hazırlıklı olmalarını tavsiye ediyor.
Deprem Riski Geçer mi?
Deprem riski, bir bölgede yaşanan depremin ardından tamamen ortadan kalkmaz. Tam tersine, bu durum bölgedeki tektonik hareketliliğin devam ettiğini gösterir. Dolayısıyla “deprem oldu, artık burada olmaz” demek, bilimsel bir yaklaşım değildir. Fay hattı üzerindeki enerji birikimi sürdükçe, aynı bölgede tekrar deprem olması olasıdır.
Deprem Olan Yerde Tekrar Deprem Olabilir
Sonuç olarak, deprem olan yerde tekrar deprem olur mu sorusuna verilecek yanıt nettir: Evet, hem kısa hem de uzun vadede aynı bölgede tekrar deprem olabilir. Bu gerçek, hem bilimsel araştırmalarla hem de tarihsel örneklerle kanıtlanmıştır. Deprem kuşağında yaşayan herkesin bu gerçeği göz önünde bulundurarak hazırlıklı olması hayati önem taşımaktadır.
Kaynakça:
Kandilli Rasathanesi Deprem Araştırma Merkezi
AFAD (Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı)
USGS (United States Geological Survey)
Prof. Dr. Okan Tüysüz – Jeoloji Uzmanı
Prof. Dr. Naci Görür – Yer Bilimci
2023 Kahramanmaraş Depremleri Resmi Verileri
T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Açıklamaları
