Hürmüz Boğazı Nerede Bulunuyor?
Hürmüz Boğazı, Basra Körfezi ile Umman Körfezi’ni birbirine bağlayan, Orta Doğu’nun en stratejik deniz geçitlerinden biridir. Kuzeyinde İran, güneyinde Umman’ın Musandam Yarımadası yer alır. Boğazın genişliği 33 ila 95 kilometre arasındadır.
Hangi Ülkeler Sınırdır?
İran ve Umman doğrudan sınır ülkelerdir. Aynı zamanda Kuveyt, Irak, Suudi Arabistan, Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri ve Katar da ihracatlarını bu boğazdan geçerek gerçekleştirmektedir.
Neden Önemlidir?
Dünyada deniz yoluyla taşınan ham petrolün yaklaşık üçte biri ve sıvılaştırılmış doğalgaz ihracatının %20’si bu boğazdan geçmektedir. Bu özelliği ile enerji güvenliği açısından kritik öneme sahiptir.
Hürmüz Boğazı Kapatıldı mı?
22 Haziran 2025’te, ABD’nin İsrail’le birlikte İran’ın üç nükleer tesisine saldırmasının ardından İran Meclisi, Hürmüz Boğazı’nın kapatılmasına onay verdi. Karar, İran’ın Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi tarafından yürürlüğe konulacaktır. Bu adım, doğrudan savaş geriliminin tırmanması sonucunda atılmıştır.
İran Hürmüz Boğazı’nı Neden Kapatmak İstiyor?
İran, ABD ve İsrail’in nükleer tesislerine yönelik saldırılarına karşılık olarak Hürmüz Boğazı’nı kapatarak enerji taşımacılığını kesmeyi bir misilleme aracı olarak kullanmak istiyor. Bu hamle, hem ekonomik yaptırım hem de stratejik baskı niteliği taşımaktadır.
Hürmüz Boğazı Kapanırsa Ne Olur?
Boğazın kapanması, günlük yaklaşık 20 milyon varil petrolün ve önemli miktarda LNG’nin sevkiyatını durdurabilir. Bu durum küresel enerji fiyatlarını hızla artırabilir ve dünya ekonomisinde ciddi sarsıntılara yol açabilir.
Boğazdaki Deniz Trafiği Nasıl Yönetiliyor?
Sadece 3 km genişliğinde denizcilik şeritleriyle yönetilen boğaz, büyük tankerlerin geçişi için oldukça dar bir yapıya sahiptir. En derin geçiş alanları Musandam yakınındadır.
Hava ve İklim Koşulları Nasıldır?
Yıl boyunca sıcak ve kurak iklimin etkili olduğu bölgede yaz aylarında kum fırtınaları ve sis nedeniyle görüş düşer. Bu, deniz taşımacılığı açısından ek risk yaratır.
Karasuları Sorunu Ne Durumda?
İran ve Umman’ın karasularını 12 mile çıkarmasıyla birlikte boğazdaki uluslararası su koridoru neredeyse ortadan kalkmıştır. Tüm geçişler iki ülkenin kontrolü altına girmiştir.
Jeopolitik Önemi ve ABD-İran Gerilimi
ABD, Körfez ülkeleriyle kurduğu askeri üsler ve savunma anlaşmaları ile boğazın güvenliğini sağlamaya çalışırken, İran bu kontrolü siyasi baskı ve caydırıcılık aracı olarak kullanmaktadır. Son gelişmeler, boğazın askeri ve ekonomik çatışmalarda merkezi rol oynadığını bir kez daha göstermiştir.
Hürmüz Boğazı'ndan Geçen Başlıca Ürünler Nelerdir?
Ham petrol, sıvılaştırılmış doğalgaz ve türev enerji ürünleri boğazdan Asya ülkelerine, özellikle Çin’e taşınmaktadır.
Özet Bilgiler:
Yer: Orta Doğu, Basra ve Umman Körfezleri arası
Sınır Ülkeleri: İran, Umman
Genişlik: 33-95 km
Günlük Geçiş: ~20 milyon varil petrol
İhracat: Petrol, LNG
Riskler: Askeri gerilim, iklim şartları, dar geçitler
Son Durum: İran, ABD ile yaşanan çatışma sonrası kapatma kararı aldı; uygulama aşamasında
