Türkiye'de 2018 yılında ilk kez Van'da dolu önlemi olarak üretilen 'dolu savar' gün geçtikçe il il yaygınlaşıyor. Üreticiler, makinanın yaklaşık 10 kilometrelik mesafede yukarı püskürttüğü gazla birlikte, çıkan sesle de dolunun yere yağmur olarak düştüğünü ifade ediyor. Anadolu'da birçok belediye de dolu savar için sipariş verdiğini açıklıyor. Ancak İTÜ Meteoroloji Mühendisliği Bölüm Başkanı, Afet Yönetimi Enstitüsü ve İklim Değişikliği Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, 'dolu savar' adlı cihazın bilim ve akıl dışı bir mucize arayışı olduğunu belirterek, dolu önlemi olarak tarım sigortası yaptırılması, bahçelere de dolu ağı kurulmasını önerdi.
Umut tacirliği
Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, "Dolu savar işi Bulgaristan'da yapılıyor ama, meteorolojinin, bilimin en ileri olduğu ülke Amerika. Gelişmiş ülkelerde dolu savar diye bir şey yok. Dolu savar fotoğraflardan göreceğiniz gibi, uzun boru gibi bir şey. Yağışı havalarda kamyon lastiğinin patlaması gibi ses çıkarıyor. Bu ses güya 10 kilometre ötede, bulutun içindeki dolu tanelerini küçültüyor. Etilen gazı olduğu söyleniyor. Makine 10 kilometreden doluyu görüyor, etilen gazı ile de dolu yağmura çevriliyormuş. Düşünebiliyor musunuz? Buradan oraya etilen gazı gönderiyorsunuz, o gaz havada dağılmadan nasıl gidecek? Tamamen umut tacirliği” dedi.
Mümkün değil
“Ben bir atmosfer bilimcisi ve bu konuda Amerika'da doktora yapmış, Türkiye'de uzun yıllar bulut yağış fiziği dersi vermiş biri olarak, uzaktaki borudan çıkan 'çuf çuf' seslerinin ya da iddia edilen gazın böyle bir şey yapması mümkün değil” diyen Kadıoğlu, “Doluyu nasıl engellediğinin hiçbir anlamı yok. Diğer yandan; 'Efendim bu makina olmasaydı bu dolu daha büyük yağacaktı' deniyor. Yalanların sonu yok. Bulutun içerisindeki gök gürültüsü doluyu engelleyemiyor ama, 5-10 kilometredeki araba lastiği patlama sesi mi doluyu engelliyor? Bunu bazen araba fabrikaları da alıp koyuyor. Bunu imaj için kullanıyorlar Bakın bizde dolu önleme makinası var, bizim arabalarımızda dolu hasarı olmaz diyorlar. Ama onların da arabalarında hasarlar oluyor, burada bir algı oyunu var. Gerçekten bu teknoloji çalışsaydı, Amerika ve Avrupa'da hiçbir bahçeyi dolu vurmazdı, zarar görmezdi" ifadelerini kullandı.
BU İŞİN AKILLA ALAKASI YOK!
Prof. Dr. Kadıoğlu, dolu savarların giderek yaygınlaştığını da belirterek, "Akıldışı, mucizevi arayışlardayız. Dolu makinasını Van'da bir İranlı üretip satıyor. Bunun maaliyeti, doluyu önledim diye sanıp başka önlem almadığınız zaman oluyor. Mesela dolu önleme ağları var. İnsanlar onları yapmıyor, bunu koyunca doluyu bununla engelleyeceklerini sanıyorlar. Dolaylı olarak bir maaliyet oluyor. Elektrik harcıyor, gürültü yapıyor. Şöyle bir problem var, bu makinayı koydukları yerlerdeki vatandaş huzursuz oluyor. Birçok şikayet geliyor bize. Her gün kaymakamlıklardan başvuru oluyor. Dolu makinası konulan yerlere belli bir süre yağmur yağmayınca, oradaki halk bu makinanın yağmuru da engellediğine inanıyor. Bu işin akıl ve mantıkla alakası yok. Tarım ve Orman Bakanlığı'na da ikna etmişler, onlara da bunu kurduruyorlar. Bu bilim dışı bir şey ve bize hiç yakışmıyor. Doğanın bir bahçıvanıdır dolu. Ormanlardaki çürük bitkileri, dalları kırar ve temizler. Ama bahçelerde dolu tarıma çok zarar verir. Dolu tarımda oldukça zararları olan bir meteorolojik olay. Bunun çaresi ise tarım sigortasıdır, bağların bahçelerin üzerine dolu ağı kuracaksınız. Şu an dünya bize gülüyor, alay konusu oluyoruz" dedi.
İMAJ İÇİN KULLANIYORLAR
Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, “Bunu bazen araba fabrikaları da alıp koyuyor. Bunu imaj için kullanıyorlar Bakın bizde dolu önleme makinası var, bizim arabalarımızda dolu hasarı olmaz diyorlar” eleştirisini yaptı.
DHA
