Ankara Ne Zaman Başkent Oldu?
13 Ekim 1923 tarihinde, Malatya Milletvekili İsmet Paşa'nın (İnönü) sunduğu yasa teklifiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde yapılan oylamada Ankara, Türkiye Cumhuriyeti’nin başkenti olarak kabul edildi. Bu karar, yalnızca bir şehir seçimi değil, yeni bir devletin kimliğinin inşası anlamına geliyordu.
Ankara Neden Başkent Seçildi?
Ankara'nın başkent olarak seçilmesinde; merkezi konumu, Anadolu içlerine ulaşım kolaylığı, demiryolu bağlantıları, savunma avantajları ve başta İstanbul olmak üzere işgal altındaki şehirlerden uzak oluşu etkili oldu. Ayrıca Ankara, Milli Mücadele boyunca fiilen hükümet merkezi olarak kullanılmıştı.
13 Ekim 1923: Tarihi Kararın Alındığı Gün
İsmet Paşa’nın hazırladığı teklif, 13 Ekim 1923’te TBMM’de görüşülerek kabul edildi. Bu karar, sadece dönemin koşullarında bir zorunluluk değil; aynı zamanda yeni kurulan Cumhuriyet’in ruhuna uygun bir tercih olarak tarihe geçti.
Atatürk’ün Gözünden Ankara’nın Önemi
Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk’ta Ankara’nın başkent ilan edilmesinin gerekçesini şu sözlerle anlatır:
“Yeni Türkiye'nin başkentinin Anadolu'da ve Ankara kenti olması gerektiğinde toplanıyordu. Coğrafya ve strateji durumu en kesin önemi taşıyordu.”
Başkent Ankara’nın Stratejik Avantajları Nelerdi?
- Demiryolu ağı ile batı cephesi ve diğer bölgelerle bağlantı kolaylığı
- Savunmaya uygun coğrafi konum
- Anadolu halkının desteğine yakınlık
- İşgal altında olmayan bir şehir olması
Cumhuriyetle Birlikte Ankara Nasıl Gelişti?
Başkent ilanının ardından şehirde büyük bir imar atağı başladı. 1920’lerin sonlarında Alman şehir plancısı Hermann Jansen’in hazırladığı “Jansen Planı” yürürlüğe kondu. Kızılay, Çankaya, Cebeci ve Yenişehir gibi semtlerde modern şehircilik anlayışıyla inşa edilen yapılar, bugünkü başkent kimliğini şekillendirdi.
Ankara’nın İmar Planı: Jansen Planı Nedir?
Hermann Jansen’in planı; yeşil alanlar, kamu binaları, ulaşım yolları ve diplomatik yapılarla çevrelenmiş planlı bir şehir hedefliyordu. Bu vizyon, Ankara’yı sadece Türkiye'nin idari merkezi değil; aynı zamanda bir modernleşme sembolü haline getirdi.
Uluslararası Tepkiler ve İlk Elçilikler
Başkent değişikliği, Batılı ülkeler tarafından başlangıçta temkinli karşılandı. Ancak Afganistan, Sovyetler Birliği, Polonya ve Yunanistan gibi ülkeler elçiliklerini ilk taşıyanlar arasında yer aldı. 1927’de İstanbul’daki Dışişleri Bakanlığı irtibat bürosu kapatıldı ve tüm diplomatik işlemler Ankara üzerinden yürütülmeye başlandı.
Ankara'nın Başkent Oluşunun 102. Yılında Duygulandıran Mesajlar
Yıl dönümünde sosyal medya ve resmi açıklamalarda şu mesajlar öne çıktı:
- “Cumhuriyetin kalbinin attığı şehir Ankara’mızın başkent oluşunun 102. yılı kutlu olsun.”
- “13 Ekim 1923’te yazılan tarih, bugün hâlâ yolumuzu aydınlatıyor.”
- “Ankara'nın başkent oluşu sadece bir karar değil, bir milletin kararlılığıdır.”
Ankara Bugün Ne Anlama Geliyor?
102 yıldır Cumhuriyet'in yönetim merkezi olan Ankara, sadece siyasal bir başkent değil; aynı zamanda ulusal hafızanın, modernleşmenin ve bağımsızlık iradesinin sembolüdür. Türkiye Cumhuriyeti’nin dünya sahnesindeki yerini alırken yönünü belirlediği şehir olma özelliğini sürdürmektedir.
Maddelerle Özet:
- Ankara, 13 Ekim 1923'te Türkiye'nin başkenti ilan edildi.
- TBMM’de İsmet Paşa'nın sunduğu yasa teklifi oy çokluğuyla kabul edildi.
- Milli Mücadele döneminde direnişin ve yönetimin karargâhıydı.
- Atatürk, Nutuk’ta başkent olarak Ankara’nın önemini vurguladı.
- Başkent ilanından sonra modern şehir planlaması uygulandı.
- İlk elçiliklerini Ankara’ya taşıyan ülkeler arasında Sovyetler Birliği ve Yunanistan yer aldı.
- Ankara, Cumhuriyetin idari ve stratejik merkezi olarak konumlandı.
- 102.yıl dönümü tüm yurtta törenlerle ve mesajlarla kutlanıyor.
