Vasi Ne Demek?
Vasi, hukuki ehliyeti tam olmayan bireylerin malvarlığı, kişisel hakları ve idari işleriyle ilgilenmek üzere mahkeme tarafından görevlendirilen kişidir. Vasi, hukuken koruma altında olan bireyin (vesayet altındaki kişi) kararlarını verir ve günlük işlerini yürütmesine yardımcı olur.
Vasilik ise, belirli bir kişinin korunmasını sağlamak amacıyla sulh hukuk mahkemesi tarafından verilen hukuki yetkiyi ifade eder. Vasi olarak atanan kişi, mahkeme tarafından belirlenen sınırlar çerçevesinde vesayet altındaki bireyin işlemlerini yürütür ve gerektiğinde onun adına kararlar alır.
Vasi Hangi Durumlarda Atanır?
Vasi ataması, Medeni Kanun’un 404. maddesi gereği aşağıdaki durumlarda yapılır:
1. Yaş Küçüklüğü
- 18 yaşını doldurmamış ve velayeti altında bulunmayan çocuklar vasi atanarak koruma altına alınır.
- Özellikle anne ve babası vefat eden veya velayeti kaldırılmış olan çocuklara mahkeme tarafından vasi atanır.
2. Akıl Hastalığı ve Akıl Zayıflığı
- Akıl sağlığı yerinde olmayan veya akıl zayıflığı bulunan kişiler, kendilerini idare edemediklerinden dolayı mahkeme kararıyla vesayet altına alınır.
- Bu kişilere bakım ve yönetim süreçleri için vasi atanır.
3. Savurganlık, Alkol ve Uyuşturucu Madde Bağımlılığı, Kötü Yaşam Tarzı veya Malvarlığını Kötü Yönetme
- Kendi kararlarını sağlıklı şekilde veremeyen, maddi durumu kötüye giden veya bağımlılık nedeniyle tehlikeli bir yaşam sürdüren kişiler için de vasi atanabilir.
- Mahkeme, kişinin kendisine ve ailesine zarar vermemesi için vesayet altına alınmasına karar verebilir.
4. Özgürlüğü Bağlayıcı Ceza
- Bir yıl veya daha uzun süre hapis cezasına çarptırılan bireyler için vasi atanır.
- Ceza süresi boyunca kişinin malvarlığı, çocuklarının bakımı gibi konular vasi tarafından yönetilir.
5. Kendi Talebiyle Vesayet Altına Alınma
- Yaşlılık, hastalık, engellilik veya deneyimsizlik gibi nedenlerle kendisini yönetemeyen bireyler, mahkemeye başvurarak kendi istekleriyle vasi atanmasını talep edebilirler.
Vasi Ataması Nasıl Yapılır?
Vasi atama süreci, sulh hukuk mahkemesi tarafından yürütülür. İşte vasi atanmasının adım adım süreci:
1. Mahkemeye Başvuru
- Vasi atanması için kısıtlı kişinin yakınları veya devlet kurumları tarafından sulh hukuk mahkemesine başvurulur.
- Başvuruda kişinin neden vesayet altına alınması gerektiği belgelerle kanıtlanmalıdır.
2. Mahkeme Süreci
- Mahkeme, kısıtlı bireyin durumu hakkında bilirkişi raporu talep eder.
- Kişinin sağlık raporu, malvarlığı durumu ve yaşam koşulları incelenir.
- Hakim, kişinin gerçekten vasiye ihtiyaç duyup duymadığını araştırarak kararını verir.
3. Vasi Seçimi ve Atama
- Mahkeme, vesayet altına alınan bireye en uygun kişiyi vasi olarak atar.
- Genellikle anne, baba, kardeş veya diğer yakın akrabalar vasi olarak görevlendirilir.
- Eğer uygun bir aile bireyi yoksa, devlet tarafından belirlenen bir kişi ya da kurum vasi olarak atanabilir.
Vasi Atamasında Dikkat Edilen Kriterler
Vasi olarak atanacak kişinin aşağıdaki özellikleri taşıması gerekmektedir:
- Ergin (18 yaşını doldurmuş) olması
- Kısıtlı olmaması ve medeni haklarını kullanabiliyor olması
- Ahlaki durumu uygun olması
- Vesayet altındaki kişinin haklarını koruyabilecek yetkinlikte olması
ÖNEMLİ NOT:
- Vasi, kendi çıkarları için vesayet altındaki kişinin malını, parasını kullanamaz.
- Vesayet makamı olan sulh hukuk mahkemesi, vasinin görevlerini sürekli denetler.
Vasi’nin Görevleri Nelerdir?
Bir vasi, mahkeme tarafından atanmasının ardından şu görevleri yerine getirir:
✅ Vesayet altındaki kişinin malvarlığını korumak ve yönetmek
✅ Kişinin sağlık, eğitim ve yaşam ihtiyaçlarını karşılamak
✅ Hukuki işlemlerini yürütmek ve gerekli durumlarda mahkemeye hesap vermek
✅ Vesayet altındaki kişi adına resmi işlemleri yerine getirmek
✅ Gerekirse mahkemeye rapor sunarak kişinin durumu hakkında bilgi vermek
ÖNEMLİ:
- Vasi, vesayet altındaki kişinin malını satamaz veya başkasına devredemez.
- Mahkemeden izin almadan büyük harcamalar yapamaz.
Vasilik Nasıl Sonlandırılır?
Vasi ataması, aşağıdaki durumlarda mahkeme kararıyla sona erer:
🟢 Vesayet altındaki kişi 18 yaşına girerse
🟢 Kişi sağlık durumunu düzeltir ve hukuki ehliyetini geri kazanırsa
🟢 Vesayet altındaki kişi vefat ederse
🟢 Vasi görevini kötüye kullanırsa veya ihmal ederse, mahkeme tarafından görevden alınır
Vasilik Kimler İçin Gereklidir?
Vasilik, hukuki olarak karar verme yeteneği sınırlı veya tamamen ortadan kalkmış bireylerin korunması için hayati bir hukuki mekanizmadır. Yaş küçüklüğü, akıl sağlığı bozukluğu, bağımlılık veya hapis cezası gibi durumlar nedeniyle vasi atanması, kişinin haklarının korunması için zorunlu hale gelir.
Türkiye’de sulh hukuk mahkemeleri tarafından yürütülen vesayet süreci, kişinin hukuki ve mali haklarının güvence altına alınmasını sağlamaktadır. Eğer bir yakınınız için vasi atanması gerekiyorsa, mahkemeye başvurup gerekli hukuki süreci başlatabilirsiniz.
