Prof. Dr. Mete Tunçay Kimdir?
1936 yılında İstanbul’da doğan Prof. Dr. Mete Tunçay, Türkiye’nin modern siyasal düşünce tarihi ve sol hareketler üzerine yaptığı derinlikli çalışmalarıyla tanınan önemli bir akademisyendi.
Eğitimi ve Akademik Kariyeri
1958 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden mezun oldu.
1961'de “Özgürlük Kavramı” üzerine yazdığı tezle doktor unvanını aldı.
1966 yılında "Türkiye’de Sol Akımlar 1908-1925" başlıklı eseriyle doçentliğe yükseldi.
Yurt Dışı Akademik Çalışmaları
Rockefeller Bursu ile London School of Economics’te (1961-1963) araştırmalarda bulundu.
1979-1980 yıllarında Fulbright bursu ile Stanford Üniversitesi Hoover Enstitüsü'nde çalıştı.
1987-1988 döneminde Almanya'da Freie Universität Berlin'de Carl von Ossietzsky Profesörü olarak ders verdi.
Aynı zamanda SSCB Bilimler Akademisi ve DİSK Araştırma Merkezi gibi kurumsal yapılarda araştırmalarda bulundu.
Akademik Görevlerinden Alınması ve Dönüşü
1983 yılında “1402’likler” arasında yer alarak görevinden uzaklaştırılan Tunçay, bu dönemde yayıncılık ve dergicilik çalışmalarına ağırlık verdi.
1990'da Danıştay kararıyla görevine iade edilse de, kısa bir süre sonra istifa etti. Daha sonra Marmara Üniversitesi ve Bilgi Üniversitesi'nde öğretim üyeliği yaptı. Bilgi Üniversitesi Tarih Bölümü’nün kurucu başkanlığını üstlendi.
Katkı Sağladığı Kurumlar ve Yayıncılık
Tarih Vakfı’nın kurucuları arasında yer aldı.
Tarih ve Toplum ile Toplumsal Tarih dergilerinin yayın yönetmenliğini yaptı.
Birçok Batılı yazarın siyaset ve tarih alanındaki eserlerini Türkçeye çevirdi.
İletişim Yayınları, Liberte, Belge Yayınları, TÜSTAV gibi yayınevleriyle yakın çalışmalar yürüttü.
Prof. Dr. Mete Tunçay’ın Vefatı
18 Ağustos 2025’te 89 yaşında hayata gözlerini yuman Mete Tunçay, ardında Türkiye’nin siyasal düşünce tarihine ışık tutan çok sayıda eser bıraktı. Tunçay’ın vefatı, akademi ve aydın çevrelerde derin üzüntü yarattı.
Yayınladığı Önemli Eserler
Türkiye’de Sol Akımlar 1908–1925 (1967)
Türkiye’de Sol Akımlar II: 1925–1936 (1991)
Türkiye Cumhuriyeti’nde Tek Parti Yönetiminin Kurulması (1923–1931)
Eski Sol Üzerine Yeni Bilgiler
Bilineceği Bilmek
Sosyalist Siyasal Düşünüş Tarihi (Antoloji, 2 cilt)
Batı’da Siyasal Düşünceler Tarihi (3 cilt)
Cihat ve Tehcir (1915-1916 Yazıları)
Mustafa Suphi’nin Yeni Dünya’sı
Türkiye Halk İştirakiyun Fırkası (1920–1923) – Erden Akbulut ile
BKP’nin Türkçe Yayın Organı Ziya Gazetesi (1920–1923)
Beynelmilel İşçiler İttihadı – Erden Akbulut ile
Eleştirel Tarih Yazıları
Türkiye Sol Tarihine Notlar: Tarih ve Toplum Yazıları (2017)
Bilineceği Bilmek: Türkiye’de Siyasal Gelişmenin Evreleri (2019)
Akademik Hayatına Dair Notlar
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde uzun yıllar öğretim üyeliği yaptı.
Aydın kimliği ve özgür düşünceyi savunan yapısıyla dikkat çekti.
Sanat ve siyaset ilişkisi konusunda eşinin yönlendirmesiyle sanatsal çalışmalara da ilgi duymaya başladı.
Akademi Dünyasından Bir Portre
Şair ve yazar Hilmi Yavuz, Tunçay’ı şu sözlerle tanımlamıştı:
“Mete'yi göğsüne kadar inen sakalıyla ve siyah takım elbise giydiğinde hep bir Ortodoks papazına benzetmişimdir...”
Kısa Bilgilerle Prof. Dr. Mete Tunçay
| Bilgi | Detay |
|---|---|
| Doğum | 1936, İstanbul |
| Ölüm | 18 Ağustos 2025 (89 yaşında) |
| Eğitim | Ankara Üniversitesi SBF |
| Uzmanlık Alanı | Siyasal düşünce tarihi, sol hareketler, tek parti dönemi |
| Önemli Kurumlar | Ankara Üniversitesi, Marmara Üniversitesi, Bilgi Üniversitesi |
| Uluslararası | Stanford, SSCB Bilimler Akademisi, Berlin FU |
| Yayıncı | Tarih Vakfı, İletişim Yayınları |
Prof. Dr. Mete Tunçay, Türkiye'nin entelektüel tarihine yön vermiş, özgür düşünceyi, akademik bağımsızlığı ve araştırmacılığı ilke edinmiş saygın bir akademisyendi. Türkiye’de sol siyasal düşünce ve cumhuriyet tarihi üzerine yaptığı çalışmalarıyla kuşaklara ilham olmaya devam edecek.
