İstanbul Üniversitesi (İÜ) Su Bilimleri Fakültesi Sapanca İçsu Ürünleri Üretimi Araştırma ve Uygulama Merkezi'nde, kırmızı benekli olarak bilinen alabalığın üretimi ve neslinin devamı için çalışılıyor.
Su Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Devrim Memiş'in koordinatörlüğünde yürütülen çalışmalarda, kırmızı benekli alabalıklar üretilerek Sakarya sınırlarında bulunan Akçay Deresi'nde balıklandırma çalışmalarında kullanılmak üzere kontrollü koşullarda yetiştiricilik yapılıyor.
Sapanca'daki havuzlarda yetiştirilen alabalıklar, dişi ve erkek olarak ayrıldıktan sonra yumurtaları sağılıyor. Birimde bulunan Biyoteknoloji Laboratuvarı'ndaki cihazlarda balığın yumurta veriminin ve spermlerinin de kontrol edilmesiyle yüzde 70'in üzerinde canlılığa sahip olan erkek balıklarla dölleme işlemleri yapılıyor.
Uygulamayla dölleme verimliliği artırılarak kırmızı benekli alabalığın yaşam oranlarının artırılması ve neslinin devamı sağlanıyor.
"Akuakültür" uygulamaları hakkında bilgi veren Prof. Dr. Memiş, Türkiye'nin balık üretiminin dünyada önemli bir yere sahip olduğunu söyledi.
Türkiye'de 2 binin üzerinde alabalık tesisinin bulunduğunu belirten Memiş, buralarda başta gökkuşağı alabalığı olmak üzere farklı türdeki balıkların yetiştirildiğini ifade etti.
Memiş, iklim değişikliğinin balık türlerinin neslini tehlikeye soktuğunu anlatarak, "Kuraklık ve sıcaklık alabalıkların neslini tehlikeye sokuyor. Ayrıca aşırı avlanma, su kalitesinin bozulması, suların azalması, dere yataklarının bozulması ve daha başka nedenler alabalıkların doğal ortamda azalmasına neden oluyor." diye konuştu.
Sapanca İçsu Ürünleri Üretimi Araştırma ve Uygulama Merkezi'nde doğal alabalık üretimi yaparak kırmızı benekli alabalığın neslini sürdürmeye çalıştıklarını vurgulayan Memiş, şöyle devam etti:
"Birimimizde bulunan havuzlarda dere ve kuyu suyuyla sağlıklı bir şekilde hem kırmızı benekli hem de gökkuşağı alabalıklarını yetiştiriyoruz. Balıkların neslinin devamı için birtakım çalışmalar yapıyoruz. Balıkları dişi ve erkek olarak ayırıyor ve yumurtalarını sağıyoruz. Sapanca Birimi'nde oluşturulan laboratuvarlarda balıkların yumurta ve sperm verimini inceleyerek, yüzde 70'in üzerinde hareketliliğindeki spermlere sahip bireyleri tespit ediyor ve dölleme işlemi gerçekleştiriliyor. Burada verimli üreme özelliğine sahip olanları tespit edip uygun döllenme metoduyla alabalık üretimini ve verimliliği artırıyoruz. Kaliteli, sağlıklı üreme özelliğine sahip dişi ve erkek anaç bireyleri tespit ederek daha az anaç balık kullanarak daha fazla verime ulaşmayı hedefliyoruz. Böylelikle hem enerjiden hem işçilikten ve elektrikten tasarruf da sağlayabiliyoruz. Son yıllarda işletmelerde yaşanan alabalık üretimi veriminin azalması nedeniyle farklı biyoteknolojik yöntemleri işletmelerde yaygın olarak kullanmak zorundayız."
İklim değişikliğinin balıklarının üretimini ve üreme performansını oldukça etkilediğini aktaran Memiş, daha önceleri eylül aylarında balıkların üretim çalışmalarına hazırlanırken son yıllarda suların soğumasının daha geç olması nedeniyle bu tarihi ertelediklerini dile getirdi.
"Sıcaklığın artması, su kalite değerlerinin değişmesi bu balıkları yetiştirmemizi giderek zorlaştırıyor"
Devrim Memiş, Sapanca İçsu Ürünleri Üretimi Araştırma ve Uygulama Merkezi'nde üretilen alabalıkların yavrularını çevrede bulunan ihtiyacı olan işletmelere verdiklerini anlattı.
Su sıcaklığının artması ve derelerin kurumasının üretimlerini tehlikeye soktuğuna dikkati çeken Memiş, "Çok kaliteli sularda yetiştirilen alabalıklar artık biraz daha düşük kaliteli sularda üretilmeye başlandı. Su sıcaklığının artması, su kalite değerlerinin değişmesi bu balıkları yetiştirmemizi giderek zorlaştırıyor. Ama bilimsel çalışmalarla daha az suda, daha kaliteli ortamda alabalık yetiştirmek için sistemler kurulabiliyor. Su kalitesinin kontrol edilebildiği sistemlerde balık üretimine geçilmeliyiz." ifadelerini kullandı.
