İLK KADIN BELEDİYE BAŞKANLARIMIZ
Kıymeti öylesine mühim ki, dünyada sandığın olmadığı yerlerin halini görüyoruz. Kan, gözyaşı, yokluk dinmek, bitmek bilmiyor.
Değerini bilelim; güven, umut ve en önemlisi de eşitlik demektir sandık…
Eşitlik demişken akla gelen ilk “eşitsizlik” tartışması çoğunlukla kadın sorunu üzerinden yapılageldi…
Toplumsal alanların hemen hemen her noktasında yaşanan bu sorun elbette siyasette de kendisini gösteriyor.
Partilerin her seçim öncesi aday listelerindeki kadın sayısı sürekli tartışma konusu olur.
Ve hiç çözülmez. Sayı iki-üç fark eder ama siyasette kadına bakış, baki kalır.
Oysa tam 89 yıl önce, 1930 yılında kadınlar seçme ve seçilme haklarını kazandıklarında umut doluydular.
Hala da o umut yok değil, var.
Çünkü araştırmalara göre,
Hemcinsleri, Fransa’da 1944, İtalya’ da 1948, Japonya’ da 1950, İsviçre’ de ise 1971 yıllarında bu hakkı kazanmışlardı.
Ancak gelinen nokta, Türkiye’de kadınların siyasetteki yeri adına, pek de iç açıcı değil.
1930 yılında çıkarılan Belediye Yasası ile kadınlara da belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı tanınması ile Türkiye’nin ilk kadın belediye başkanı 1930’da seçildi.
Sadiye Hanım…
Artvin ili Yusufeli ilçesine bağlı Kılıçkaya Beldesine başkan olmuştu.
Türkiye için çok büyük bir olaydı bu. İlk kez bir kadın, devletin yönetim birimlerinden biri olan belediyelere başkan seçiliyordu.
Sadiye Hanım’ın hayatıyla ilgili bilgi yok denecek kadar az, ancak Türkiye’ye yaşattığı bu ilk, onu unutturmayacak…
İlk il kadın belediye başkanı ise 1950’de Mersin’de kazandı.
Müfide İlhan…
İkisi de başarılıydı, ikisi de çalışkandı.
Örneğin Müfide hanımın kızı o günleri bir gazeteye verdiği röportajda şöyle anlatıyordu:
''Annem, belediye başkanlığı yaptığı dönemlerde sabah 05.00'de kalkardı. Sokak sokak gezip yağmurlu havalarda kenti su basmasın diye lagar kapaklarını kendi elleriyle temizlerdi. Toptancı Hali'ne gider, tüm reyonlarını kontrol ederdi. Mersin'deki at arabalarının tekerlerine, yapılan yolların bozulmaması için ilk kez annemin talimatı ve çalışmalarıyla lastik geçirildi. O şehirciliğe çok önem verirdi. Esnafı, temizlik kurallarına uymaları için tek tek kontrol ederdi."
Dememiz o ki; efendiler kadına yer açın, onlar kavgasız, dövüşsüz bu işleri daha iyi yaparlar.
İLK KADIN MUHTAR
Yaklaşık 500 oy almıştı. Gül Esin… Gülkız Ürbül Hanım olarak da biliniyor
Aydın’da, bugün Karpuzlu ilçesi olarak geçen Çine ilçesine bağlı Demirdere Köyü, ona Türkiye’nin ilk kadın muhtarı olma unvanını verdi. Dört erkek rakibini geride bırakıyordu.
Görev yaptığı 2 yıl içerisindeki başarılı çalışmalarından dolayı da Atatürk tarafından ödüllendirilmişti.
O günün belgeleri ve anlatıcıları ilk iş olarak Gül hanımın köyde huzuru sağladığını belirtiyor…
Köy odası başta olmak üzere çocukların okula yazdırılması, kadınların sosyal hayata hazırlanması gibi sorunları önemli ölçüde çözüyor…
Kahvehanelerde kumar oynamayı yasaklıyor, kız kaçırma olaylarını önleyerek nikah işlerini yaygınlaştırıyor…
ERKEKLER ‘AĞIR’ GELİYOR ‘KADINLAR HALK FIRKASI’ KURULAMIYOR!
Türkiye’deki kadınlar milletvekili olabilmek için ilk adımı 1923 yılında atıyor.
Nezihe Muhiddin’in uzun mücadelesi bu sayfaya sığmaz, ancak o dönemini mutlaka incelemenizi öneririm…
Yıl 1923…
Kadınlar Nezihe Muhiddin önderliğinde ilk kadın partisi ‘Kadınlar Halk Fırkası'nı kurmak istiyor.
Ancak, 1909 Seçim Kanunu nedeniyle bu girişime fırsat verilmiyor.
Daha sonra ‘Kadınlar Halk Fırkası’nın adı Türk Kadınlar Birliği adlı derneğe dönüşüyor.
Kadınların ilk kez oy kullandığı ve aday olabildiği seçimler 8 Şubat 1935'te yapılıyor.
Ve 17 kadın milletvekili ilk kez meclise giriyor.
Günün sözü:
Kadın; bilmeyene ‘Nefs’ bilene ‘Nefes’tir.
Şems-i Tebrizi
