Ukrayna krizi savaşa dönüşür mü...
Avrupa endişeli… Avrupa’nın gözü, kulağı Ukrayna’da… Rusya‘nın, Ukrayna sınırına yığdığı yaklaşık yüz bin askerin Ukrayna ile olası bir sıcak çatışma, savaş veya işgal için hazırlık olmasından endişe ediliyor… Bir süre önce ABD ve NATO'ya ‘güvenlik garantileri‘ adıyla anlaşma teklifi ileten Rusya, yazılı cevap bekliyordu… Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov’un ‘sonsuza kadar bekleyemeyiz‘ diyordu… ABD nihayet cevap verdi… ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın söylediğine göre, Çarşamba akşamı Brüksel’e ve Moskova’ya gönderilen cevabın garanti içermediği açıklandı… Rusya ‘Komşularım Ukrayna ve Gürcistan’ı NATO’ya almaktan vazgeçin‘ diyordu… Başka talepleri de vardı…
* * * *
Bugünkü duruma bir günde gelinmedi… Krizin kökleri hayli derin… Tarihçiler işi Ortaçağ’a Doğu Slav Devleti’ne kadar götürüyor… Bu yüzden Devlet Başkanı Putin, tek halktan bahsediyor… Ama o kadar uzağa gitmeğe gerek yok… Yakın tarihte iki Almanya’nın birleşmesi görüşmelerinde Sovyetler Birliği Lideri Gorbaçov’un Batılı liderlere Belarus ve Ukrayna coğrafyasını kastederek bu bölgelerin kendileri için hayati önemi olduğunu, buralara yanaşmamalarını söylediği biliniyor…
* * * *
Putin de NATO’nun Ukrayna’ya genişletilmesinin Rusya için ‘kırmızı çizgi‘ olduğunu söylüyor… Putin, 2007 Münih Güvenlik Konferansı'ndaki konuşmasında da, SSCB'nin son lideri Mihail Gorbaçov'a bu konuda verilen sözleri hatırlatmıştı… Putin, ABD’nin Bulgaristan-Romanya-Ukrayna-Gürcistan vasıtayla Rusya’yı güneyden çevreleme politikası ürettiğini düşünüyor…
* * * *
Bugüne kadar yoğun diplomasi trafiği, liderlerin görüşmeleri de sonuçsuz kaldı… NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Ukrayna'nın kendi başına karar verme hakkına sahip olduğunu, NATO'nun kapısının yeni üyelere açık olduğunu işaret ediyor… ABD de Avrupa’da her ülkenin istediği takdirde NATO’ya katılma hakkı bulunduğunu savunuyor…
* * * *
Herkesin merak ettiği soru şu… Ukrayna krizi nereye evrilir… Savaş çıkar mı... Bu soruya, bugün itibariyle bir cevap bulmak çok zor… Hatta zorun da zoru… Batının önde gelen televizyonları, gazeteleri dergileri haftalardır bu konuyu işliyor… Örneğin, haftalık ünlü Alman dergisi Der Spiegel ‘Putin ne kadar ileri gidebilir‘ diye soruyor… Soğuk Savaş kavramına atfen şu an ‘Soğuk Sinir Savaşı‘ yaşandığını işaret ediyor… Putin’in ne kadar ileri gidebileceğini kestirmek için Şubat’ın ilk haftalarını beklemek gerektiğini işaret ediyor… Bu tahmini de savunma bakanlığı kaynaklarına dayandırıyor…
* * * *
Krizin derinleştiğine dair işaretler artıyor, belirsizlik sürüyor… Rusya ‘askeri güç tehdidi‘ni kullanıyor… Batı da Rusya’ya karşı ‘caydırıcılık‘ politikası izliyor… Uzmanlar, güvenlik terminolojisinde caydırıcılığın çoğu zaman askeri güçle desteklendiğini, ancak bu krizde ‘ekonomik yaptırım tehditi‘yle desteklendiğini işaret ediyorlar… Ukrayna‘yı işgal durumunda yaptırımların yol açacağı ‘yüksek maliyetler‘ konusunda Rusya’yı uyarıyorlar...
* * * *
ABD’den gelen cevapta Rusya’nın güvenlik garantisi taleplerinin karşılanmadığı için şimdi acil soru ‘Putin, istediğini alamazsa ne olur?‘… Böyle krizlerde bir taraf eyleme geçmişse artık ona geri adım attırmak zordur... Maliyeti çok yüksektir… Alevlenen Ukrayna krizinde Rusya ve Ukrayna temsilcileri Paris’te biraraya geliyor… Normandiya süreci adı altındaki toplantıya Almanya ve Fransa da katılacak... Çok fazla umut bağlanmasa da gerginliği belki bir nebze azaltabileceği söyleniyor…
* * * *
Rusya’yı iyi tanıyan bir uzman bir süre önce şaka yollu ‘Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'u dinlemek istemiyorsanız, Savunma Bakanı Sergey Şoygu ile uğraşmak zorunda kalırsınız‘ diyordu… İngiliz devlet adamı Winston Churchill böyle durumlar için şöyle demiş… ‘Başınız kaplanın ağzındayken onu ikna edemezsiniz.‘ Dileğimiz, krizin bu noktaya kadar tırmanmaması… Avrupa nefesini tutmuş bekliyor… Çünkü ufak bir kıvılcım sanki ortalığı aleve verecekmiş gibi…
