Bu savaş nasıl sonlandırılır?
Ukrayna’daki savaşın gelecekte dünyada jeopolitiğin ana hatlarını, dünya ekonomisini, Avrupa'nın çok ötesinde, örneğin Orta Doğu veya Afrika'daki siyasi hatları dahi değiştireceği yüksek bir ihtimal dahilinde… Ne siyasi, ekonomik olarak ne de enerji açısından savaş öncesi koşullara dönmenin mümkün olmayacağı görünüyor… ABD’nin bu savaşı kendi lehine şekillendirmeye çalıştığı da bilinen bir şey… Çin ise ABD ile Rusya arasında bir ikilem içinde ilerliyor… Dört haftadır süren savaşta güç dengesi Rusya’nın lehine olsa da Ukrayna’nın direnişi de şüphesiz dikkat çekici… Hatta deneyimli askeri analistlerin çok azı bu direnişi tahmin edebildi… Ukrayna’nın savaş taktiklerinin gelecekte askeri ders kitaplarında mutlaka yer alacağını da sanıyorum…
* * * *
İngiliz The Guardian gazetesinde Cumartesi günü Prof. John Naughton ‘Putin'in 21. yüzyıla ait bir dijital savaş planı vardır, peki neden 1939'da savaşıyormuş gibi savaşıyor?‘ diye soruyordu… Prof. Naughton, Open University‘de iletişim dersleri veriyor… ‘Bu Putin’in A planıysa B planının ne olduğunu biliyoruz. 1999'da Çeçen devletine yapılanı Ukrayna'ya yapmak , yani sivil kayıplara aldırmadan onu enkaz haline getirmek. Bu planı Ukrayna'da uygulamaya çalışmak zor: Ukrayna geniş, Çeçenya küçük ve Ukrayna'nın ciddi bir ordusu, direnme kabiliyeti ve bol miktarda ciddi silah kaynağı var‘ diye yazıyordu…
* * * *
Prof. Naughton, Gerasimov Doktrin’inden bahsediyor… Valery Gerasimov 2013’te genelkurmay başkanı ve Rusya Federasyonu'nun ilk savunma bakan yardımcısı… Gerasimov Doktrini şöyle diyormuş… ‘Siyasi ve stratejik hedeflere ulaşmak için askeri olmayan araçların rolü büyüdü. Silahların gücünü aştılar… Bu da açık ve örtülü diplomasi, yerel halkın sempatisini kazanmak vb.‘ konular… Doktrin, askeri olmayan eylemlerin askeri eylemlere 4:1 oranında olmasını gerektiriyormuş…
* * * *
İngiliz Profesör, şöyle devam ediyor… ‘Ukrayna'da olup bitenleri izleyenler, Putin'in Gerasimov doktrinini okuyup okumadığını merak ediyor. Ancak net olan şu ki, Volodimir Zelenski ve arkadaşları Gerasimov'u okumuşlar, buna göre hazırlanmışlar…‘ Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, zeytin yeşili tişörtiyle terli bir eylem adamı olarak gözüküyor… Nato zeytini olarak bilinen bu renk savaş elbisesinin rengi…
* * * *
Tabii ki, tüm bu analizler en acil soruya yardımcı olmuyor… Şimdi soru şu… Bu savaş mümkün olan en kısa sürede nasıl sonlandırılabilir?.. Caydırıcılık ancak savaş başlamadan önce işe yarar… Savaş başladıktan sonra zor… Ayrıca Putin'in tehditlerine karşı inandırıcı bir caydırıcılık kavramı ortaya çıkarmak kolay değil sanırım… Putin, dünyayı nükleer silah kullanmakla da tehdit ediyor… Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres de, Putin'in açıklamasının ‘herkes için feci sonuçları olan‘ bir atom çatışmasına dönüşebileceğini söylüyordu…
* * * *
Ukrayna’daki savaşın acımasızlığı sınır tanımıyor… Amerikan İçsavaşında General William Tecumseh Sherman’ın Atlanta’yı işgali sırasında dediği gibi ‘Savaş bir cehennemdir‘… Şehirler kuşatma altında… Örneğin Mariupol korkunç durumda… Başka ülkelere sığınanların, ülke içinde yerinden edilen Ukraynalıların sayısı , ülke nüfusunun beşte birinden fazlası olan on milyonu çoktan aştı…
* * * *
Nasıl biteceğine ilişkin kesin bir yargıda bulunmak zor… Her savaşın kendine özgü dinamikleri var. Eğer bir savaşı bitirmeye niyetli hiçbir aktör yoksa, aktörler devamından yarar sağlıyorsa savaş uzar… Ancak süre uzadıkça, savaşın zaman içinde yarattığı yılgınlıktan dolayı bir çıkmaza girilmişse tarafların ateşkes ya da barış niyetinin arttığı da biliniyor… Savaşlarda her zaman çaresizlik, duraklama anları olduğu, ancak ondan sonra siyasi seçeneklerin ortaya çıktığı da biliniyor… Dileğimiz savaşın tüm aktörlerini tam olmasa da kısmen memnun edebilecek siyasi seçeneklerin ortaya çıkması, böylece savaşın bir an önce son bulması…
