Memleketimden insan manzaraları
Avrupa’da Paskalya tatili nedeniyle birkaç gündür İstanbul’dayız… Altunizadeliyiz… Kadim semtler Üsküdar – Kadıköy arasındayız… Eş, dost, meslektaş ziyaretlerinden, buluşmalarından sanata, kültüre de vakit ayırmak gerek… Dün akşam tiyatroya gittik eşimle… Bu kez Kadıköy Halk Eğitim Merkezi Sahnesi’ne… Burası köklü bir kurum… Önemli bir kültür ve eğitim merkezi… 1935’te açılmış... Kadıköy' de bir Halkevi açılması için oluşturulmuş bir komitenin halktan topladığı 6000 lira ile faaliyete geçmiş… İnsanların meslek edindiği, ürettikleri çalışmalarının sergilendiği, müzik seslerinin duyulduğu, koridorlarında canlılığın, öğrenme ve üretmenin heyecanının hissedildiği bir kurum…
* * * *
Halk Eğitim Merkezi ulaşımı çok kolay bir yerde… Kadıköy’ün simgesi, önemli buluşma merkezi Boğa Heykeli’ne açılan cadde üzerinde… Erkek sığırı tasvir eden bronz heykel Altıyol’da tam merkezi bir kavşakta… 1864 yılında Fransız heykeltıraş Isidore Jules Bonheur tarafından yapılmış… Boğaya açılan caddelerden tramvay yolu üzerinde yürüme mesafesinde bulunuyor Halk Eğitim Merkezi… Kadıköy’de diğer bir buluşma merkezi de Nazım Hikmet Kültür Merkezi de aynı cadde üzerinde…
* * * *
Oyun, Nazım Hikmet’in yazdığı, Rutkay Aziz’in kurgulayıp yönettiği, oynadığı ’Memleketimden İnsan Manzaraları’ idi… Zaten kendisi de Nazım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfı'nın başkanı… 1939’da Haydarpaşa Garı’nın basamaklarında başlayan, işsizlik, açlık ve savaş gibi hem ülke hem dünya sorunlarını tartışarak yarınlara umutla bakan bir hikayeyi sahnelenmiş…
* * * *
Eser, İkinci Meşrutiyet'ten, II. Dünya Savaşı sonrasına kadar çok geniş bir zaman diliminin öyküsünün (1908-1945) destansı anlatımı… Beş kitaptan oluşuyor. Bu destansı şiiri Nazım Hikmet 1939-1947 yılları arasında yazmış… Şair, Almanya’nın Sovyetler Birliği’ne saldırısını öğrendiğinde yirmibirinci yüzyıl tarihini yazmayı düşünmüş... Memleketimden İnsan Manzaraları, bu düşüncenin bir ürünü olarak ortaya çıkmış… Ancak 1966-1967 yıllarında, yazılışından 30-35 yıl sonra Nazım Hikmet'in oğlu Memet Fuat'ın sahibi olduğu "De Yayınevi" tarafından yayımlanabilmiş…
* * * *
Rutkay Aziz’i Ankara’da ODTÜ öğrenciliğimden beri fırsat buldukça izlerim… Ankaralılar, tiyatro sevenler mutlaka bilir… Bir dönemlerin kült tiyatrosu Ankara Sanat Tiyatrosu’nun 1970’lerden itibaren sanat yönetmeni, oyuncusuydu. Zaten sahneye de ilk kez burada adım atmış… AST’taki her oyunu izlerdim… Bu oyunun müziğini de Cahit Berkay yapmış… Bilen bilir… Moğollar adlı müzik grubunun kurucularından…
* * * *
Kadıköy Halk Eğitim Merkezi Sahnesi yaklaşık 500 kişilik… Akşam tıka basa olmasa bile doluydu… İzleyiciler koronaya karşı maskeliydi… Ben de eşimle 9. sırada izledik. Biletler kişi başına normalde 145 Liraymış. Ancak dün akşam buradaki son oyun olduğu için tenzilatlı 90 Lira idi. 180 Lira verip iki bilet aldık… Ne iyi etmişiz de gitmişiz…
