İDLİB KÖRDÜĞÜM
2011 Mart ayında başlayan Suriye iç savaşında İdlib dokuz yıldır yaşananların özeti durumunda. Şam rejimi ve silahlı muhalif guruplar Cenevre sürecinde masada anayasa yazmaya çalışırken alanda çatışıyorlar.
Türkiye, Rusya ile dolaylı olarak Şam yönetimi ile sürdürdüğü İdlib özelideki çatışmasızlık durumu düşük yoğunluklu saatlerle sınırlı çatışmalara dönüştü. İdlib barışa giden yolda son çıkış olarak tanımlandırılsa da Fırat'ın doğusundaki PKK-YPG terör varlığı sadece ABD değil Rusya tarafında da bir alanda tutulduğunu unutmamak gerekir.
RAKAMLARLA GERGİNLİĞİN YAŞANDIĞI İDLİB ALANI
İdlib Merkez -450.000
İdlib’e Bağlı Köyler -2.150.00
Halep ve Bağlı Köyler -490.000
Hama ve Bağlı Köyler - 120.00
Kamplar -580.000
TOPLAM -3.790.000
Rejim saldırıları içinde ateş hattında 3 milyon 790 bin sivil insanın bulunduğu bir bölge. İç savaş öncesi bölgenin 800 bin olduğu düşünülürse iç savaş şartlarında iç sığınmacı olarak 3 milyon insan İdlib’e geldi. Gelenlerin ciddi bir kısmı Halep, Doğu Guta, Hama, Humus'tan bölgeye sığınanlar ya da Türkiye'ye gelemeyenler. Türkiye Eylül 2018'de yürürlüğe giren Soçi anlaşmasıyla 12 gözlem noktası kurmasıyla alana çatışmasızlık şartları kurmak için girdi. Rusya'da rejim ile ilgili çatışmasızlık şartları gereği taahhütler de bulundu. Kırılgan alan gerçekliğiyle rejim saldırıları ve zaman zaman muhaliflerin saldırıları yaşandı. Ama Türkiye, Soçi anlaşmasındaki verdiği sözleri büyük ölçüde yerine getirerek silahlı gurupları belirli bir çizgiye çekti.
3 Şubat gecesi TSK konvoyuna rejim unsurları tarafından yapılan saldırı ile artık İdlib yeni bir sürece girdi. Ne kadar Rusya ile anlaşma gereği bir mekanizma olsa da Türkiye askeri olarak alanda yeni adımlar atmaya başladı. Rejimin başta sivillere yönelik saldırıları ile tacizleri devam etse de Türkiye Sarakip kasabası hattında M4 ve M5 karayollarının kavşağını tutacak bir askeri çizgi oluşturdu. Bu alan İdlib için kırmızı hat durumunda.
Gelinen son nokta da Türkiye alanda Rusya'ya rağmen adımlar atma durumunda kalmıştır. Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı bölgesine yakın el bombası şeklindeki İdlib Türkiye, Rusya, İran, Suriye Rejimi ile terör çizgisinde olan yapılar ile silahlı muhalif gurupların iç içe olduğu bir kördüğüm olmuş durumumda.
Türkiye Suriye'de zaman zaman şartlar gereği her istediği sonucu alamasa da askeri gücünü göstererek Ankara'nın onaylamadığı istem dışı durumların ortaya çıkmasını engellemeye çalışıyor. Suriye'nin özeti Türkiye sınırları içinde 3 milyon 500 bin insanın yanında İdlib’de 3 milyon 700 bin Fırat Kalkanı, Zeytin Dalı ve Barış Pınarı bölgesinde yaklaşık 1 milyon insanı da eklersek 8 milyon Suriyeli insanın hayata tutunması için mücadele ediyor. Alanın dili ise ne kadar güçlü isen kazanımların o kadar fazla olur.
