Neden öfkeleniriz?
Herkesin hayatında bazı şeyleri alttan alamama ya da empati kuramamaktan kaynaklı, toplum olarak aşırı öfke doluyuz.
Aslında sadece yetişkinler değil, çocuklarda günümüzde çok çabuk öfkelenen bireyler haline geldi. Elbette öfkenin birçok nedeni ve tedavi yöntemleri olmakla birlikte kısaca bunun sebepleri ve kaynaklarını ele alalım.
Öfke tanım olarak haksızlık, engellenme, tehdit altında hissetme ile birlikte kızgınlık ve saldırganlık hali olarak açıklanmaktadır. Kontrol edilebildiği takdirde bu duygunun geliştirici olduğu uzmanlar tarafından da ifade edilir.
Öfkenin birçok sebebi vardır. Öğrenciyseniz sınav stresi, çalışan biriyseniz iş ve özel hayattaki ekonomik ya da duygusal sorunlar, kötü sosyal çevre, aile içi ilişkilerdeki gerginlikler birçok sebebiyle öfke problemini çeşitlendirmek mümkün.
Psikolog Doğan Cüceloğlu’nun öfkeyi tanımladığı çok sevdiğim bir sözü vardır. Cüceloğlu’na göre öfke kişinin var oluşuyla, öz mayasıyla ilgilidir. Yani öfke kendiliğinden oluşur. Ve öfkenin 6 temel boyutu vardır. Bunları kısaca özetleyecek olursak;
1. Ait olma, birey olma dengesi
2. Toplumda önemsenme ihtiyacı
3. Kabul edilme
4. Değerli olmak
5. Güvenilme ve yapabilme ihtiyacı
6. Sevilme ihtiyacı
Bu ihtiyaçlardan herhangi biri, kişinin kendini tanımladığı bir kavramdır ve bu ihtiyaçlar sürekli olarak devam eder. Örnek verecek olursak kişi kendini ait olma ile tanımladığında saygı görmek isterken kötü muameleye maruz kaldığında o istenen şey verilmediğinde öfkeleniriz. Yani öfke iç benliğimizde beklentimizi karşılamayan durumlara verdiğimiz otomatik bir tepkidir.
Eğer kişi kendi değerini, öz benliğinde tanımlamış ve kabul etmişse yani değerli ve önemli olduğunu kendine kanıtlamışsa aslında dışarıdaki herhangi bir kötü davranışı umursamaz ve üzerine düşmez.
Yani yukarıdaki 6 maddenin her birinde benim damarıma dokunan ve dokunmayan durumlar vardır. Bunları öz benliğimizde ne kadar kabul edip etmememizle ilişkilidir.
Peki öfkeyi nasıl kontrol edebiliriz?
Öfkeli olduğunuzda ya da öfkeleneceğinizi anladığınızda ilk önce derin nefes alıp vererek kendinize zaman tanıyın.
Öfkenin nedenleri yerine çözümüne odaklanmaya çalışın.
Olay yerinden (durum ve şartlara göre) uzaklaşmak yürüyüş ya da spor yapmak öfke durumlarında çok iyi gelecektir.
Elbette öfkelenmenin aşırısının sağlığınızı etkilediğini de unutmayalım! Öfke ile başa çıkamadığınızı düşünüyorsanız mutlaka uzman bir psikologdan yardım almakta fayda var.
