AFGANİSTAN'DA NEDEN KAVGA BÜYÜK?
- Doğalgaz 4.5 trilyon m3
- Petrol 1.6 milyar varil
- Bakır 240 milyon ton
- Demir 2.2 milyar ton
- Lityumda dünya rezervinin % 40'a yakına sahip bir ülke. Lityuma dikkat çekmek için; uzay çalışmalarında lityum iyon türü pillerin kullanıldığını hatırlatmak isterim.
ABD, Afganistan’dan çekilme süreci sonrası Türk askeri Afganistan’da kalacak mı? Bu soru ülke gündemini sık sık işgal ederken Orta Doğu’da Orta Asya’ya kayan yeni mücadele alanının merkezi Afganistan.
Orta Asya’ya ABD bir el bombası atıp çıkıyor.
ABD ülke içindeki müttefiklerine gerektiğinde destek olmak için adımlar atsa da şu ana kadar askerlerinin yüzde seksenini ülkenden çekmiş durumda. Taliban ile başta çekilme için anlaşan ABD bölgede kendine göre risk olarak belirlediği örgütlere müdahale edebilmek adına, Afganistan’a komşu ülkelerinde askeri üsler kurmak istiyor. Tacikistan ve Özbekistan ile görüşmeler devam ediyor. Bu süreçte İran tarafları Tahran’a davet ederek yeni bir müzakere süreci başlatmak için adım attı.
ABD'nin Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad’in ise bölgesel olarak çalışmaları devam ediyor. Özellikle Tacikistan ve Özbekistan ile temaslarda bir sonuç elde edilmedi. Bölge ülkeleri Rusya ve Çin ile olan dengeli konumlarından dolayı üs verme konusunda geride duruyorlar. Türkiye’nin muhtemel Kabil Havaalanında kalması gibi konular netleşmedi.
Taliban Afganistan’daki kontrol alanlarını her gün genişletiyor, ülkenin kuzeydoğusunda Tacikistan sınırında yer alan Badahşan bölgesi tamamen Taliban’ın kontrolünde. Tacikistan-Afganistan arasında adeta tampon bölge olan bölgeye Tacikistan 20 bin askeri şimdiden sevk etti. Çünkü Tacikistan’da 1992’den 1997’ye kadar yaşanan iç savaşta selefi örgütler bu alandan konuşlanmıştı. Bedahşan bölgesinin hareketlenmesi, aynı zamanda Tacikistan için de büyük bir güvenlik riski oluşturmaya devam ediyor. Tacik tarafı sınırını aşan Afgan askerlerini koruma altına alsa da bölgedeki son durum yeni risklere gebe.
Orta Asya’da uzun yıllardır başta El Kaide olmak üzere varlığını artıran Selefi örgütler alan kontrolü yapmanın yanı sıra bölgesel tehdit olmaya devam ediyor. Çin kuşak yol projesinin ilk adımında karşısında bir ateş topu ile karşı karşıya kalabilir. Rusya’nın hafızasında hala Çeçenistan var.
Kabil - Duşanbe -Taşkent –Tahran gibi ABD çekilmesinden doğrudan etkilenebilecek ülkelerin yanı sıra yeni göç dalgası Türkiye’ye yönelebilir. Taliban, Türkiye NATO ile geldi ve çekilsin dedi.
Ankara, 11 Eylül sonrası Afganistan’da kalacak güçler arasında olup olmayacağı netleşmedi. Afganistan’da yaşayan Özbek-Türkmen konusunda Türkiye’nin nasıl bir pozisyon alacağı ise diğer bir nokta. Taliban’ın Afganistan’ı nereye evrilecek zaman göstercek.
