Marteniçka ve Çeştita Baba Marta Bayramı
Mart ayına girmemize sayılı günler kala özellikle Marteniçka takma zamanı da geldi çattı. Bir Bulgar ve Balkan geleneği olan Marteniçka ya da Martenitsa, baharı müjdeleyen ve kırmızı beyaz renkli yün iplerin bir araya gelmesiyle oluşan bilekliklerdir. Bu bileklikler Trakya ve coğrafyasındaki ülkelerde oldukça bilinen ve her yıl Mart ayında uygulanan günümüze kadar gelmiş bir gelenektir.
Marteniçka ya da diğer adıyla Martenitsa, Türkçe tabiriyle “Martipi” de denilmektedir. Marteniçka bileklikleri birer dilek bileklikleridir. Kırmızı beyaz renkli bu bileklikler, sevdiklerinize hediye etmek için yapılan ve paylaşılan, paylaştıkça çoğalması ve geleneğin sürmesi için amaçlanmaktadır. Normal şartlarda marteniçkalar para ile satılmaz fakat günümüzde ticari amaçla satışı yapılmaktadır.
Marteniçka genellikle Balkan ve Rumeli göçmenlerinin Mart ayında atlamadığı ve güzel bir ay geçirmek, baharın gelişinin şans getirmesini niyet ederek, dilek dileyip bileklere takılan bir adettir. Marteniçkalar 01 Mart tarihinde ve ay boyunca bileklere takılır ve gökyüzünde leylek ve kırlangıç görünceye kadar bileklerde kalır. Eğer bu türlerden bir kuşu görürseniz marteniçkanızı bileğinizden çıkarın ve çiçeklenen bir ağaca bağlayın. Leylek ya da kırlangıç kuşlarını havada görmek geleneğe göre dileğinizin kabul olduğuna inanılır.
Bulgar geleneği olan bu kırmızı ve beyaz iplerin anlamları vardır. Kırmızı renk sağlık ve gücü, beyaz ip ise uzun bir ömrü temsil eder. Marteniçka’daki bu iki rengin bir araya gelmesi ile geleneksel Baba Marta (Marta Nine) günleri başlar. Bulgarca’da Mart ayının gelişini simgeleyen bayrama da Çeştita Baba Marta (Marta Nine) Bayramı denir.
Marteniçka dilek bilekliği yapmak isteyenlere küçük tiyolarla en kolay nasıl yapılacağını kısaca anlatmak isterim.
- İlk olarak bileğinizin boyutunu geçecek şekilde 2 eşit parçada kırmızı ve beyaz ipleri kesin ve iplerin bir tarafından düğüm atın.
- Ardından ipin kırmızı kısmını elinizle tek yönde hareket ettirerek dolayın ve ipin bozulmaması için kesinlikle bırakmayın.
- Kırmızı ipi gergin hale getirdikten sonra beyaz ipin boşta kalan bir kısmından tutun ve gerdirmeyi bırakmadan beyaz ipi saat yönüne doğru çevirin.
- Her iki ip birbirine dolanıncaya kadar saat yönüne doğru çevirmeyi sürdürün ve tamamen dolanınca gerdirmeyi bırakın.
- Kırmızı ve beyaz ipler birbirine girdikten ve düzgün şekilde göründükten sonra iki ipi düğüm atarak birleştirebilirsiniz. Marteniçkanız hazır.. Dilerseniz bilekliğinizi boncuklarla süsleyebilirsiniz.
Marteniçkalarınızı yaptıktan sonra dilek dileyerek bileğinize takmayı unutmayın ve sevdiklerinize hediye edip paylaşmayı ihmal etmeyin.. Marteniçka şans getirsin…
