BİR NARSİSTİ İYİLEŞTİRMEK
Geçen hafta “Sen hiç narsist sevdin mi?” başlıklı yazım okunma rekorları kırdı. Bazılarınız eminim ki narsist sevmişti. Hem de çok…
Tıpkı düşündüğüm gibi son günlerin en büyük sorunu olan fakat normalize edilmiş, narsistik denilen kişilik yapısından herkes yara almış ve herkes şikayetçi. En çok da kadınlar! Çünkü en çok kadınlar bu zihin tümörüne, kişiliğin kanserine yakalanmış görünüyor. Yazımı paylaşınca kadınlardan çok fazla yorum ve soru aldım: “Tedavisi var mı? Nasıl tedavi edilir? Narsistik kişilik bozukluğuna ne sebep olur?... ” Aslında herkesin içinde patolojik bozukluklardan biraz var, sadece hayatlarını ciddi şekilde etkileyecek boyutta değil. Bende neler var acaba diye hiç düşündünüz mü?
Narsistik kişilik bozukluğunda genetik ve biyolojinin önemli bir rol oynadığı düşünülmekte. Bundan başka çocukluk döneminde yaşanan travmalar, yetersiz ebeveynlik, aşırı övgü ya da eleştiriler, yoksunluk gibi faktörler de rol oynamakta. Bu tür deneyimler, kişinin kendi kimliğini ve özdeğerini oluşturma sürecini olumsuz etkiler ve narsist bir yapıya yol açar. Çocuktan mükemmeli bekleyen, çok eleştirel, kıyaslayıcı ve ancak katı kurallara uygun davrandığında takdir edip onaylayan ebeveynlerin çocukları kendilerine değer vermeyi öğrenemez. Ebeveyninin eleştirel tavrını içselleştirir. Bu çocuklar narsistik kişilik bozukluğuna yatkın potansiyel adaylardır.
Altında çok derin bir hüzün yatar aslında bu kişilik bozukluğunun. Ciddi bir sorun. Hem kendilerine zarar hem de çevrelerine zarardır. Bir zamanlar sevdiklerini ve kendilerini sevenleri telafisi olmaz bir şekilde kaybederler.
Seksüel narsisizm de bir diğer özelliğidir. Cinsel ilişki tecrübesi, bununla ilişkin yetenekler, cinsel faydalanma ve cinsel ilişkide empati eksikliği gözlemlenmiştir. Araştırmalar sonucuna göre, seksüel narsisizm düzeyi yüksek olan kişiler aldatmaya daha meyilli bulunmuş. Bu demek oluyor ki; seks yeteneği konusunda emin olan kişiler, eşlerini cinsel anlamda sömüren kişiler, empati kuramayan kişiler aldatmaya daha yatkın.
Tedavi süreci, hastanın narsistik özelliklerinin şiddetine, terapiye olan istekliliğine ve terapistin deneyimine bağlı olarak değişebilir. Tedavi sırasında sabır, empati ve tutarlılık göstermek önemli. Unutmayın ki narsistik kişilik bozukluğu tedavisi uzun solukludur ve başarı oranı bireyden bireye farklılık gösterir. Genellikle terapinin başlangıcında tedaviye karşı isteksiz olunur ve direnç gösterilir. Bu nedenle, bir ruh sağlığı uzmanının doğru bir şekilde değerlendirme yapması ve uygun tedavi yaklaşımını belirlemesi önemli. Ancak, uygun tedavi ve destekle, hastanın işlevselliğini ve ilişkilerini geliştirmesi mümkün.
Narsistik kişilik özelliklere sahip bir danışanı tedavi etmenin en yaygın yöntemlerinden biri bireysel psikoterapidir. Psikoterapi, hastanın duygusal zorluklarını, narsistik özelliklerini anlamasına ve bunlarla başa çıkma becerilerini geliştirmesine yardımcı olur.
Narsistik danışanlar genellikle empati eksikliği yaşarlar. Tedavi sürecinde, terapistin empati göstermesi ve hastayla anlayışlı bir ilişki kurması önemli. Hastanın duygusal ihtiyaçlarını anlamaya ve onunla bağ kurmaya çalışmak, tedavi ilerlemesi için önemli bir adım.
Bilinçli farkındalık teknikleri danışanın duygusal durumlarına ve düşüncelerine daha fazla dikkat etmesine ve bu duyguları yönetmeyi öğrenmesine yardımcı olacaktır
Narsistik danışanlar başkalarının sınırlarını anlamakta ve saygı göstermekte de güçlük çekerler. O halde net sınırlar belirlemek gerek. Karşınızdaki kişinin size kızgın, taciz edici veya aşırı davranışlarda bulunmasına izin vermeyin. Sınırları belirleyin ve ilişkiyi bitirmek anlamına gelse bile bunları uygulamaya istekli olun.
Narsistik kişilik bozukluğu olan danışanlar, yakın ilişkilerde sorunlar yaşayabilir. Terapi sürecinde, danışanın ikili ilişkilerindeki zorluklarını ele almak ve daha sağlıklı etkileşim becerilerini geliştirmek önemli. Bazen, taciz edici davranışları ilişkinizde normalleştiklerinde tanımak zor olur. İlişkinizin dinamiklerini anlamanıza yardımcı olacak arkadaşlara veya bir terapiste sahip olmak, bu kişinin çizgiyi ne zaman aştığını daha iyi anlamanıza yardımcı olacaktır.
Dediğim gibi Narsistik kişilik bozukluğu sağlıklı ilişkiler kurmayı ve sürdürmeyi zorlaştırabilen ciddi bir psikolojik rahatsızlıktır. Nitekim Narsist bir insan ile ilişki yürütmek zor olsa da, sınırlarınızı net bir şekilde belirlemek, iyi bir destek sağlamak ve sakin kalmak ve uygun tepkiler vermek için yöntemler geliştirmek faydalı olur. Hatta gerekirse bir ruh sağlığı uzmanından destek almanızı öneririm.
Şimdi, bir narsisist "Gel beraber beni sevelim." dese?...
