DUYGULARINIZIN KONTROLÜ ELİMİZDE
Yunanca kökenli ve 'badem çekirdeği' anlamında bir kelime. Şekli gerçekten bir bademe benzeyen ve beyin yapımızın alt tarafındaki iki tane badem şeklindeki ufak gri yapılar. Bize genel olarak duygu hafızası kazandıran parça. Aynı zamanda da hem endorfin hem de adrenalin salgılanmasını sağlayarak bize farklı şeyler yaptıran mucizevi parça.
Çok önemli bir görevi var. Beynin korku ve duygulara yönelik ana kontrol noktası. Bir kişinin bir şeye veya birine aşırı tepki vermesi. Buna psikolojide amigdala kaçağı da deniliyor. En önemli görevi duyguları kodlamak, yorumlamak ve depolamak. Amigdalanın çalışmaması halinde kişi hiçbir şeyden korkmaz. Bu durum hayatı büyük tehlikeye atar. Amigdala, eylem kontrolünün merkezinde durmaktadır. Yol gösterir ve en hoş olan davranışı seçer; bunu yaparken de olumsuz sonuçlara yol açabilecek eylemi engeller. Aynı zamanda duygusal hayatımızın da merkezi.
Eğitilmemiş insanlarda kötü bir taraftır bu. Buna amigdala kaçağı denilir. Amigdala kaçağını şu günlerde çok görmekteyiz. Özellikle trafikte kural ve geçiş ihlali yapanlar. Kelle koltukta gidenler, makas atanlar buna en güzel örnek. Belli ki o kişinin amigdalası hasar görmüş. Duyguların hissedilmesi ve empati kurmak için amigdalaya ihtiyaç var. Amigdalası hasarlı olan kişiler, bu duygulardan yoksundur. Açlık, tokluk, cinsel içgüdü, kavgadan kaçmak, kavgaya katılma ve ani korkma gibi duygularımızı da yine amigdala kontrol eder.
Hatta bazı psikopat davranışlar gösteren kişilerin amigdala kaçağından dolayı böyle davrandıkları yönünde araştırmalar mevcut…
Çok düşünmeden, içgüdüsel hareketlerle aniden parlıyorsanız eğer, amigdala kaçağınız var demektir. Amigdala kaçağı genelde aşırı duygusal, aşırı korku ve öfkeye dayalı karşılaşmalar sunucu olmakta.
Ani korkular ve üzüntüler zaten var olan korkulara sahipse direk amigdalaya kaçak yaparak ani tepkiler vermemize sebep oluyor. Bu kaçak şimdilerde en çok aşk hayatında ve ebeveynlikte kendini gösteriyor. Beynin sağlıklı kısmı değil de duygusal kısmı olan amigdala hemen devreye giriyor.
Yani aslında bütün sorun amigdalada mı?
Peki, nasıl baş etmeli?
1-2 dakika bekleyerek konunun sağlıklı beyne ulaşmasını sağlayıp daha doğru bir adım atılabilir. Bu 1-2 dakikalık bekleyişin önemi gerçekten çok büyük. Çünkü veriler sağlıklı beyinden tekrar amigdalaya gelecek.
Her ne kadar suç, badem şeklindeki beynimizde nöronda da olsa her şey öncelikle korkularımızdan, kaygılarımızdan ve önyargılarımızdan kurtulmak için bir savaş vermeliyiz. Bu ani duygu geldiğinde kafamızı hemen başka bir yöne çevirmeli, camı açmalı.
Genellikle her şey insanın kendi elinde. Dikkatli olursanız sağlıklı yaşarsınız.
