Umutsuz bir seçim
Bulgaristan 2021’den bu yana yedinci kez sandığa gidiyor. Bu bir Avrupa rekoru. 27 Ekim’de yapılacak seçimde en azından şimdilik, mecliste farklı bir çoğunluk olacağına dair herhangi bir işaret yok. Muhtemelen önümüzdeki baharda sekizinci seçim ufukta görünüyor. Seçime katılım da azalıyor. Geçen seçimde seçmenlerin ancak üçte biri sandığa gitmişti. Sonbaharda yeni bir düşüşten korkuluyor.
Bu durumdan devlet mekanizması etkilenmemiş gibi görünüyor ama zorluklar büyüyor. Her şeyden önce önemli altyapı yatırımları yapılamıyor. Önemli yasalar çıkarılamıyor. Üst düzey yetkililer sorumluluk almak istemiyor, önemli belgeleri imzalamayı reddediyorlar. AB’nin Kovid salgını sonrası ‘Kurtarma Fonu’nundan Bulgaristan’ın payına 6,3 milyar Euro düşmüştü. Ancak bunun sadece yüzde 22'sini kullandı, koşullar yerine getirilmediği için gerisi verilmiyor.
Bulgaristan'ı Euro Bölgesi'ne sokma ve Schengen bölgesine tam üyelik yönündeki umutlar da şimdilik suya düştü. Durum çok istikrarsız. Siyasette kutuplaşmanın devam ettiği görülüyor. Bir yanda, "Bulgaristan'ın Avrupalı Kalkınması için Vatandaşlar" ya da kısaca "GERB" partisi hala ülkedeki en güçlü siyasi güç ancak istikrarlı bir ortaklığa ihtiyaç var.
Bu yıl Haziran ayında yapılan ve Nisan 2021'den beri altıncı seçimde GERB, yüzde 24,7 oy aldı. İkinci sırada, öncelikle Türk nüfusu ve diğer Müslüman azınlıklar tarafından seçildiği için halk arasında "Türk Partisi" olarak bilinen "Hak ve Özgürlükler Hareketi" (HÖH) yer aldı. Yüzde 17'lik iyi bir oy oranı elde etti; bu, ülkenin Müslüman nüfusunun oldukça üzerinde bir rekor sonuçtu.
Yedi partiden üçüncüsü olan, Harvard Üniversitesi mezunu iki kişinin liderliğini yaptığı, ekonomik açıdan liberal “Değişim Partisi” özellikle birçok gencin umuduydu. Haziran seçiminde AB yanlısı, Değişime Devam-Demokratik Bulgaristan (PP-DB) ittifakı yüzde 14,33 oy ile üçüncü olmuştu. Değişim Partisi yalnızca bir kez, Kasım 2021'deki seçimde yüzde 25'lik bir oy oranıyla en güçlü olmuştu. “Harvardlılar‘ dört partili bir koalisyon kurmuştu. Başlangıçta yurtdışında sempatiyle karşılanmıştı. Ama Gerb karşıtı koalisyon hızla çöktü.
Nisan 2021, Temmuz 2021, Kasım 2021, Ekim 2022, Nisan 2023 ve Haziran 2024’ten sonra 27 Ekim’deki seçim ‘umutsuz‘ olarak niteleniyor. Eski başbakan Boyko Borisov ve merkez-sağ partisi (GERB) 2009-2021 arasında kesintilerle de olsa iktidarda yer aldı. Ancak yolsuzluk iddialarıyla karşı karşıya kaldı. 2020’nin yaz aylarından itibaren muhalefet partileri ve sivil toplum örgütlerinin katılımıyla büyük protestolar gerçekleştirilmişti. GERB, Nisan 2021’deki seçimde birinci olmasına rağmen bir koalisyon ortağı bulamayınca iktidarını kaybetti.
Diğer partiler GERB’in yeniden iktidara gelmesine itiraz etmeyi sürdürmelerine karşılık onlar da kendi aralarında bir ittifak/koalisyon kuramıyorlar. Bu yüzden GERB’in siyasi gücünü koruduğu görülüyor. Mecliste çoğunluğu kazanamasa da seçmenlerin önemli bir kısmı Borissov ve partisine oy veriyor. Ülkedeki en büyük siyasi hareket olmaya devam ediyor. Borissov, Değişim Partisi ile işbirliği yapma isteğinin sinyalini defalarca vermiş olsa da, onun ülkenin siyasi arenasından uzaklaştırabileceği düşüncesi sanki devam ediyor.
AB’nin en fakir ülkesi komşumuz Bulgaristan'da halkın seçimlerden bıktığı, usandığı acı bir gerçek. Genç nüfus ülkeden göç etmeye devam ediyor. Bir yandan da komünist döneme nostalji artıyor, Rusya yanlısı partiler güçleniyor. Rusya yanlısı Rönesans Partisi yükselişini sürdürüyor, Putin yanlısı Sosyalist Parti geçen seçim yüzde 7 ile varlığını korudu. Bir başka aşırı sağ ve Rusya yanlısı parti Velichie (Greatness- Ulu, Azametli), yüzde 5 oy ile meclise girmişti. Bakalım bu kez ne olacak ? Avrupa gelişmeleri dikkatle izliyor.
