Ekranlardaki reklam yerleştirme karmaşası
Önceki yazımda ekranlardaki reklamların yerleştirilmelerinin savruklaştığını, iyice kontrolden kaçtığına yönelik şikayetler ayyuka çıkmış durumda olduğunu yazmıştım. Son zamanlarda televizyon izeyicilerinden sıkça duymaya başladığımız reklamların yerleştirilmeleri ile igili şikayetleri herkes görüyor ama bunları duyması, görmesi gerekenlerin pek de umurlarında değil gibi. Reklamların yerleştirilmeleri konusundaki düşünelerimle ilgili ve bu konudaki televizyon izleyenlerinin yoğun şikayetlerinden uzun zamandan beri çokça yazılar yazmış, şikayetlerin yoğunluğundan söz etmiştim.
Artık şikayetlerin iyice arttığı, dizi, film, yerli yapımlar veya magazin programlarında reklamlararası dizi izlenmesi karmaşalığına mahkum edilmiş, iddia ettiğim durumdadır. Televizyon izleyicileri çoğunlukla benzer şikayetleri dile getiriyorlar. Ekranda izleyicilerin takip edebilecekleri birçok dizi, yerli yapım program “Reklam arasına sıkıştırılmış program parçacıklarına” dönüştürülmüş durumda. Kısacası ekranların birçoğu “Yoğun Reklam yayınları arasına kural dışı kontrolsüz sıkıştırılmış, yerleştirilmiş program parçacıkları kurgusuna mahkum edilmiş gibi. “Reklamlar arasına sıkıştırlmış; dizi, yerli yapım sürekli programlar içine veya özellikle sonlarına, aralarına yerleştirilmiş reklam savrukluğu, sadece benim dile getirdiğim bir durum değil. Binlerce televizyon izleyicilerinin neredeyse tamamına yakını reklamlar arasına sıkıştırılmış, reklam arası programlar izlemekten bıktığını dile getiriyor.
Şu an yaşatılan durum, çığ gibi büyüyen şikayetler “Reklam arası dizi” izlemeye mahkum edilen televizyon izleyicilerinin yoğun şikayetleri bütünüdür. Bu yaşatılan sorun ivedilikle çözüm gerektirmektedir. Gelinen bu urumda. Özel Yayın Kurgusu Esaslarının önemli bir parçası olan reklamların yerleştirilmelerinde uyulması gereken çok önemli bir kuraldır. Yapım ve yayın ile ilgili bu ilkelerin varlığı üzerinde herhangi bir farklı, keyfi (!) bir yoruma gerek var mı bilemiyorum. Tüm televizyon izleyicilerinin izlemek durumda bırıkıldıkları yayınları izleyip denetleyenler ilkeler ışığında yapılan televizyon yayınlarını bu yayın ilkelerinin ışığında bir kez daha dikkatlice izlesinler ve yayıncılık anlayışındaki rekamların yerleştirilmlerindeki keyfilik konusunda, yapılan yanlış uygulamalarda nerelerdeyiz daha iyi anlayacaklardır. Bugün bu konu, son zamanlarda reklamların yayın ilkelerini altüst eden programlar arasında yerleştirilmelerindeki yerleştirilme düzeninin ve iyice kontrolden, kaçtığını, bu reklamların yerleştirmelerdeki keyfiliği yansıtan rahatsız edici kurgu planı ile daha da karmaşık hale geldiğini görebileceklerdir.
RTÜK (Radyo Televizyon Üst Kurulu) sorunu kesin çözüme kavuşturmak için, bu savrukluğa, “reklam arası dizi, film veya program izletme yanlışlığına, keyfiliğine” müdahale edip kısa sürede etkin çözüm için harekete geçmiş olmalıdır diye düşünüyorum Ulusal kanallardaki haftalık yayınlanan dizilerden birkaçını izlediklerinde bu dizilerin, başına ortasına içine ve hele hele sonuna yerleştirilen reklam kuşaklarındaki sözünü ettiğim uygulama karmaşıklığını hemen fark edeceklerdir. Özellikle dizilerde; başına yeleştirilen reklamlardan sonra araya kendi yayınlarından birkaç dakikalık tanıtım parçaları yerleştirlmesinden sonra, devamında tekrer reklamlar yerleştirilerek sürenin daha çok uzatılması, izleyicinin dizi izleme konsantrasyonunu iyice bozmaktadır. Bu durumun dizinin yayın süresi içinde birkaç kez tekrarlanması en rahatsız edici bir yayın şekli. En rahatsız ediçi olan ise; bu reklam kurgusundaki karmaşıklıktan dizinin ne zaman sona ereceği konusunda yaratılan belirsizlik izleyicinin dizi keyfini tamamen ortadan kaldırmaktadır.
Bölüm sonuna ulaşıncaya kadar en az 20-25 dakikasının sürekli reklam, ardından aralıksız kendi program tantımları, yine ara vermeden enaz 15 dakikalık reklam kuşağı eklenmesi ve program sonuna eklenen en az 30 dakikalık dizi dışında reklam bölümü izleyicinin diziden iyice kopmasına neden oluyor. Tüm bu uygulamadaki toplam 30-35 dakikalık bölüm yayınlandıktan sonra ekrana yansıtılıan 4,5-5 dakikalık dijital diziye devam edilecek bigisi ve sonrasında yine eklenen en az bir reklam sonrasında nihayet dizinin sona erdirilmesi.. Bu tür uygulama, hemen hemen tüm televizyonlardaki kopyala yapıştır uygulama biçimidir. Bu reklam uygulamasını sonuna “dizi birazdan devam edecektir” anonsunu yerleştirip tekrar reklama devam edilmesi dizi ileyicisiyle “alay yetmek gibi bir şey” olarak büyük kızgınlık yaratıyor bilesiniz. İzleyicinin en çok şikayet ettiği bu uygulamalar, tam bıktırmak üzeredir.
Yayınlar içine yerleştirilecek reklam kuşakları süre olarak “en fazla 20 dakika olmalıdır belirlenen kuraldır”. Kısacası televizyon izleyicierini reklam arası dizi, film ve program izlettirme yalışlığına mahkum etmeyin. Toplum üzerinde böylesine etkili bir aracı çok dikkatli ve fonksiyonel kullanmak gerekir. Bu konuda yapılabilecek yanlışların toplum üzerindeki olumsuz etkileri gün gelir kontrol edilemez hale gelebilirdi ve geldi de.. Tüm yayın kuruluşlarının ekrana yansıttıkları yayınlarda daha dikkatli ve sorumluluk bilinciyle davranmaları ve bu anlayışla yayın yapmaları zorunludur. Günümüz televizyon kuruluşları yayınlarında, bu konuda gereken özeni gösteriyorlar mı?
Bu soruya yanıtımızın “evet gösteriyorlar” olmasını çok isterdik. Ama yansıyan fotoğraf o görüntüyü vermiyor. Bazı şeyler tersine işliyor. Yayınlar konusundaki reklamların yerleştirilmesi uygulamalarında çoğunlukla herkes bildiğini okuyor… Ben bir kez daha bu konudaki şikayetlerin ne kadar artığını anlatmaya çalıştım. Bu yanlış uygulamanın çözümü ivedi olarak tabii ki RTÜK’ten beklenmektedir. Reklamların yerleştirilmesindeki kontrol dışı oluşturulan bu karmaşa bir an önce ortadan kaldırılmalıdır.
