ALEMŞUMUL SUNİ ADAMLAR SARDI ETRAFIMIZI
Önce güncel gelişmeyi verelim de bu konu nereden çıktı diye düşünmeyin. 2017 yılında robotlara kendi inisiyatifleriyle insan öldürme yetkisi verilecekmiş. Yani robot algoritmaya göre sizin tehdit olduğunuzu düşünüyorsa öldürebilecek ya da etkisiz hale getirebilecek. Ürkütücü görünüyor ama bu uzunca bir yolun son adımları. Önce robotların geçmişini anlatmamız gerekiyor.
Karel Čapek isimli bir yazar, Çekoslavak bir yazar 1920 yılında yazdığı R.U.R. - Rossum's Universal Robots diye bir kitap yazar. O ana kadar robot kelimesi tedavülde değildi. Tedavülde değildi ama robotlar vardı. İlk robotu yapan kişi Cezeri idi. Cizreli bir İslam alimi. Kütüğü Tor mahallesindeymiş. İslam’ın altın çağından söz ediyoruz. Robot kelimesine dönüş yapalım. Kelimenin kökeniyle ilgili uzun uzun izahat vermeyeyim. Köle işçi diyeyim gerisini anlarsınız.
Cihan Harbi’nin birincisinin ertesinde insan gücünden bağımsız çalışmalar pek revaçtaydı. Öyle böyle değil milyonlarca kişi savaşta hayatını kaybetmişti. Otomatların, makinelerin yükselme dönemiydi ve adamın biri insanın yerine geçecek bir robot düşünmüştü. O zamanın deyimiyle Suni İnsanlar... Suni İnsanlar tanımını yapan kişi Halit Fahri... Kitabı Alemşumul Suni İnsanlar Fabrikası olarak çevirmiş. Osmanlıca olarak basılan kitaba şimdi Rossum’un Evrensel Robotları ismiyle ulaşabilirsiniz. Türkçe’nin erozyonunu da bu çeviri farklarıyla anlayabilirsiniz ama bu konuyu da geçelim.
Robotlar sonra gelişiyor gelişiyor. Çekoslovakya’da doğan fikir karşılığını Japonya’da buluyor. Japonlar her tür robotta uzmanlaşıyorlar. Ama robot yasalarını koyan isim Isaac Asimov... Sıfırıncı maddede başlayıp, üçüncü maddede biten robot kanunlarını koyuyor. Sıfır sonradan eklenmiş gerçi. Önemine binaen...
0- Bir robot insanlığa zarar veremez veya hareketsiz kalarak insanlığın zarar görmesine izin veremez.
1- Bir robot, 0. kuralla çelişmediği sürece, hiçbir şekilde insanoğluna zarar veremez veya pasif kalmak suretiyle zarar görmesine izin veremez.
2- Bir robot, 0. ve 1. kurallarla çelişmediği sürece, kendisine insanlar tarafından verilen komutlara itaat etmek zorundadır.
3- Bir robot, 0., 1. ve 2. kurallarla çelişmediği sürece, kendi varlığını korumak zorundadır.
Önce insan sonra robot... Şimdi bu robot yasaları değişiyor. Havaya kurşun sıkan düğün magandaları gibi çekirdek çitler gibi insan öldüren robotlar etrafımızı saracak. Batı insancıldır, etik kodlara sahiptir, yapmaz öyle şeyler demeyin. Öyle bir yapıyorlar ki... Atom bombasını atan diğerlerini hayli hayli yapar. Dolayısı ile önümüzde karanlık bir dönem başlıyor. Ama batı bu, bulur işin cinliğini... Öldüren robotlar bir katliama veya hataya sebep olurlarsa onları İslamcı terörist olarak tanımlar. Böylece işin içinden sıyrılır. Daha az insan kaldı diye hayata geçirilen robotların insanoğlunun sayısını daha da azaltmak için kullanılması gerçekten ironik. Daha da ironik olan insanoğlunun kendi türünü yok etmek için bu kadar azimli olması. Suni insanlar cephesinden son durumlar böyle...
