ÇOK ENDİŞELİYİZ BE LİNCOLN!
Amerika Birleşik Devletleri, iç savaşını kölelik meselesi etrafında verdi. Güney’dekiler genel olarak kölelik taraftarı, Kuzey’dekiler ise kölelik karşıtı idi. Demokrat Parti bile o zaman kölelik yanlısı olanlar ve olmayanlar olarak ikiye bölünmüş. Bahsettiğimiz tarih 150 yıldan biraz öncesi. Şimdi de başka bir kırılmanın eşiğinde. Siyahların polis tarafından olağan şüpheli görülmeleri ve neredeyse rastgele öldürülmeleri toplumdaki adalet duygusunu zedeliyor.
ABD İç Savaşı’nın önemli figürlerinden biri Lincoln, Abraham Lincoln. Kendisi köleliğe karşı bir başkan ve bu kurumu ABD topraklarından söküp attı. Elbette sancılı bir süreç olmuş ama bugün Amerika Birleşik Devletleri diye bir dünya gücü varsa işte bu önemli ölçüde Lincoln’ün liderliğiyle gerçekleşmiş. Yoksa ülke karpuz gibi ortadan ikiye ayrılacakmış. Geçen zamanda ABD çok yol kat etti. Zencilerin haklarını verdi mesela. O da kolay olmadı. Bir beyazla bir zencinin aynı otobüse binemediğini gören kişiler hayatta, yaşıyor hala. Bugün ABD’de nüfus sisteminde ne kadar zenci ne kadar beyaz olduğu sayılır. Aynısının Türkiye’de olduğunu düşünebiliyor musunuz?
Zenci, beyaz derken ABD ırka dayalı hastalıklarını atlatmaya çalıştı. Bunu büyük ölçüde problemlerini görmezden gelerek değil, yüzleşerek başardı. Dünya için bir umut olmaya çalıştı. Eksiklerine kusurlarına rağmen önemli işler başarıldı. 150 yıldan biraz fazla bir zaman geçti ve ırk sorunu ABD’nin kapısını yeniden çaldı. Lincoln’ün kaldırdığı kölelik sistemi yerini ölülük sistemine bırakmak üzere. Başta zenci bir başkanın olması hiç önemli değil. Polis zenci birini yere yatırıp, tehdit oluşturmamasına rağmen vurabiliyor. Yaptığı da yanına kar aklıyor. Lincoln’e dönelim. Kendisinin başka bir özelliği daha vardır. Cumhuriyetçi Parti’den seçilen ilk başkandır. Hani şimdi şu İslam ve göçmen düşmanı Trump’ın başkan adayı olduğu parti.
İronik görünüyor. Cumhuriyetçiler’i ilk defa iktidara getiren görüşleri yıkmak için balyozu sallayan yine bir Cumhuriyetçi aday. Seçim sonuçları ne olur bilmiyoruz ama ABD’nin kutuplaştığı ve ırkçılık suyundan kana kana içtiği bir gerçek. Ku Klux Klan’ın yeni sürümü olarak görebileceğimiz, Nazi beyin yapısından esintiler taşıyan, biraz Hristiyan kültürüne vurgu yapan, politik doğruculuk adına anti-semitik görüşlerini pek öne çıkarmayan tuhaf bir siyaset mayalanıyor. Mızrak çuvala sığmıyor.
Lincoln’ün hayata geçirdiği değerleri yaşatmak için çırpınan Demokrat Parti çaresiz görünüyor. Beş dolarlık ABD banknotlarının üzerinde arzı endam eden Lincoln, yerini Trump’a kaptırırsa hiç de şaşırtıcı olmaz. ABD’de Kuzey ve Güney’i bir araya getiren büyük anlaşma yerini derin kuşkulara ve yeni sorunlara bırakıyor. ABD’deki banknot matbaalarının bol bol Lincoln portreli doları piyasaya sürmesi bile bu ayrışmayı gidermek için işe yaramayabilir. Yeni bir dünya ararken kocaman bir devlet kuran göçmenler, şimdi zenci ve göçmen düşmanı oldular. Çok endişeliyiz be Lincoln! Derdimizi kime anlatalım bilmem ki?
